DRM ne işe yarar?

Telifli dijital içeriklerin izinsiz kopyalanmasını engellemek için Dijital Hak Yönetimi (DRM: Digital Rights Management) başlığı altında sınıflanan çeşitli teknolojiler yıllardır kullanımda. Daha ilk ortaya atıldığı zamandan bugüne, hak savunucuları ve alanın uzmanları tarafından DRM teknolojilerinin korsana bir çözüm üretmeyeceği aksine yasal yollarla içeriği edinenler için fazlasıyla soruna yol açacağı çokça tartışılmış olsa da fikri mülkiyet tekellerinin DRM’deki ısrar ve inatları bu teknolojilerin birçok sistemde varsayılan hale gelmesine yol açtı. Bugün DRM; erişimi, yapılan değişiklikleri, kopyalanma ve dağıtımı denetlemek ve kontrol altına almak için müzik, video, e-kitap ve oyun sektörleri başta olmak üzere yaygın bir şekilde kullanılıyor. Öte yandan yıllardır DRM ile bağlantılı yaşanan çok sayıda sıkıntı, hak savunucuları ve uzmanların itirazlarında haklılığını tekrar tekrar ortaya koymaya devam ediyor. Haftayı yine böyle iki ciddi “DRM kazası” ile kapattık.

Denuvo, oyunlarda kullanılan DRM sistemlerinden biri. Tıpkı diğer pek çok DRM sistemi gibi “kırılamaz” olduğu iddiaları ile piyasaya salınan ancak her yenilenen versiyonunda er ya da geç kırılan ve dolayısıyla kullanıldığı oyunları torrent sitelerinde paylaşılmaktan kurtaramayan bir sistem. Peki “korsan”ı engelleyemiyorsa ne işe yarar bu Denuvo? Eğer geçen hafta sonu Football Manager 2022, Yakuza: Like a Dragon ve Guardians of the Galaxy gibi Denuvo kullanan bir oyunu oynamaya çalıştıysanız Denuvo’nun ne işe yaradığını bireysel olarak görmüş olabilirsiniz: İçeriğe ücretini ödeyerek yasal olarak sahip olmuş kullanıcıları çıldırtmaya. Keza Denuvo’nun kullandığı alan adlarından birindeki sorunlardan dolayı orijinal oyunları sorun giderilene kadar çalıştırmak mümkün olmadı.

Bir diğer “DRM kazası”nı ise bilgisayarlarını Intel’in 12. nesil işlemci mimarisine yükselten kullanıcılar yine Denuvo ile yaşadı. Teknik detaylara boğmadan tarif etmeye çalışırsak 12. nesil işlemcilerde bulunan birbirinden farklı tipteki işlemci çekirdeklerini (performans ve verimlilik çekirdekleri) Denuvo farklı bilgisayarlarmış gibi algılıyor ve oyunun çalışmasını engelliyordu.

Geçen hafta yaşananlar Denuvo ve DRM sistemlerinin kullanıcılara yaşattığı ilk sıkıntılar değil. Birkaç hafta önce Square Enix bir yama yayınlayarak Nier Replicant, Rise of The Tomb Raider ve Shadow of The Tomb Raider oyunlarındaki Denuvo sistemini devre dışı bıraktı. Shadow of The Tomb Raider’ın Denuvo’suz hali ile Denuvo’lu halini karşılaştırmalı olarak test eden Dark Side of Gaming dikkate değer bir veriyi ortaya çıkartıyordu: Denuvo’suz Shadow of The Tomb Raider Denuvo’lu versiyona kıyasla saniyede 30 kareye varabilen bir performans avantajına sahipti.

Fikri mülkiyet tekellerinin dayatmaları ile yerleşik hale gelen DRM sistemleri performans sıkıntılarına ya da içeriği yasal olarak edinmiş kullanıcıların içeriğe erişememesine yol açabiliyor. Bu sistemler içerikleri kopyalanmaktan da koruyamadığına göre sormak gerekiyor: DRM ne işe yarar?