Kanadalı şirket Develi’yi havuduyla götürüyor!

Kayseri Develi’deki altın madenini uzun zamandır takip ediyoruz. Kanadalı Centerra Gold şirketine ait Öksüt Altın Madeni, gerek işçilerin ücretlerini alamaması nedeniyle yaptıkları eylemlerle, gerek bu işçilerin kanlarında kurşun çıkmasıyla ve gerekse madende meydana gelen siyanür sızıntısıyla birçok haberimize konu olmuştu.

Bu hafta şirketin altın madeninden ne kadar para kazandığını, Develi’yi nasıl havuduyla götürdüğünü kendi resmi sitelerindeki rakamlarla ortaya koyacağız!.. Ayrıca madendeki siyanür sızıntısı konusunda da ilginç gelişmeler var.

AĞAÇLARIN AHI TUTTU!

Kaz Dağı’nda 400 bin ağacı katleden Alamos Gold’un Türkiyeli Müdürü Metin Demir’in danışman olarak Centerra Gold’a transferi de geçmişte yaptığımız haberler arasındaydı. Demir, Centerra Gold’a danışman olarak işe başladığı iddialarına yer verdiğimiz haberimize Develi Noterliği kanalıyla gönderdiği tekziple haberimizi iddia olmaktan çıkarmıştı sağ olsun! Kaz dağı’nda kesilen ağaçların ahı mı tuttu, bizim madendeki siyanür sızıntısına dair haberlerimiz şirket üst yönetimini rahatsız mı etti bilemeyiz ama gelen bilgilere göre Metin Demir’in işine son verilmiş. Demir, Öksüt’ün ABD’li Genel Müdürü David Bickford ve Finans Direktörü Fatih Soydemir ile birlikte atık havuzundaki siyanür sızıntısını örtbas etmeye çalışanlar arasında sayılıyordu. Bu sızıntı meselesi bizim haberlerimize konu olunca fatura Demir’e kesilmiş anlaşılan. Genel Müdür Bickford ve Finans Direktörü Soydemir ise hâlâ görevlerinin başında.

MADENDE YENİ SİYANÜR SIZINTISI İDDİASI

Edindiğimiz bilgilere göre siyanür sızıntısı konusunda işler iyice karışmış ve daha da kötüye gitmiş. Madende bir başka yerden daha siyanür sızıntısı olduğu iddiaları var. Ancak bu seferki sızıntı madenin yığın liçi sahasında, yani cevher döküm alanında değil. Sızıntı, kimyasalların ve siyanürün çözelti halinde bulunduğu havuzun zeminindeki çatlaktan oluyormuş. Cevher döküm sahasındaki sızıntının ne olduğu, önlenip önlenemediği konusu ise halen belirsiz.

SIZINTIYI RAPORLAYAN LABORATUVARIN SÖZLEŞMESİ SONLANDIRILDI

Öksüt Madencilik’in bu sızıntıları raporlarında ortaya koyan uluslararası Bureau Veritas laboratuvar şirketinin sözleşmesini bizim “ihbar mektubu” yazımızın ardından, üzerine 1.4 milyon dolar vererek Ocak 2022 tarihi itibarıyla sonlandırmaya karar verdiğine dair haberimizi de yeri gelmişken hatırlatalım. Bu iddiaya bugüne kadar ne altıncı şirketten, ne Bureau Veritas’tan hâlâ bir yalanlama geldi.

HAVUZ TAMİR EDİLMEZSE...

Havuzdaki yırtıktan sızan siyanürün doğrudan toprağa ve yer altı sularına karıştığına dair iddialar doğru ise bu bölge açısından tam bir felaket demek. Siyanür sulara ve toprağa karışıyor. Havuz bir an önce tamir edilmezse siyanür her gün sızmaya devam edecek. Ancak havuzun tamiri de o kadar kolay değil. Bir kere havuzu tamamen boşaltmak ve yırtığı tespit etmek gerekiyor. Mevsim kış, kar yağdı yağacak Kayseri’ye. Üstelik havuzu boşaltmak ve yırtığını tamir için üretimin en az iki ay durması gerekiyor. İki aylık üretim durmasının Kanadalı şirkete bugünkü maliyeti yaklaşık 19 milyon 800 bin dolar olacak!..

ŞİRKETİN YILLIK KÂRI NE KADAR?

Bu hesaplamayı şirketin Develi’deki altın madeninden ne kadar kazandığına dair kendi internet sitelerindeki rakamlar üzerinden yaptık. Centerra Gold şirketinin Develi’deki altın madeninden tüm vergiler ve giderler düşüldükten sonraki kazancı mart 2021 tarihi itibarıyla 48.9 milyon dolar. Öte yandan şirket maden yatırım teşviki ile ülkemizde faaliyet gösteriyor ve bu seneki altın döküm hedefini 110 bin ons olarak belirlemiş. Kendi verilerine göre ons başına maliyetleri ise vergiler dahil 680 ila 730 dolar. Altının bir onsuna güncel rakamlarla ortalama 1800 dolar dersek ve maliyetleri de bu miktardan çıkarırsak madenin ons başına yaklaşık 1100 dolar net kâr elde ettiği görülüyor. Bu rakamı üretim miktarı olan 110 bin ons ile çarparsak 2021 yılı net kârını da yaklaşık olarak bulmuş oluruz: 121 milyon dolar!.. Zaten şirketin kendi internet sitelerinde açıkladıkları verilere göre geçen yılki net kârı da 130 milyon dolar civarında.

Şirketin 2022 yılı altın döküm tahminleri kendi internet sitelerinde yatırımcı ilişkileri bölümünde yazılan rakamlardan hareketle 220 bin ons. Yani maliyetlerin dolar bazında sabit kalacağı varsayılırsa 2022 yılında Kanadalı şirket ülkemizi 220 milyon dolar soyacak, pardon kazanacak! Deveyi havuduyla götürmek deyimini neden Develi’yi havuduyla götürmek olarak yazdığımız şimdi anlaşılmıştır sanırım!..

MÜDÜRE DOLARLA İŞÇİLERE TL İLE MAAŞ

Dolardaki yükseliş ya da TL’deki değer kaybı ortada. Şirket Amerikalı genel müdürüne dolarla maaş öderken madende çalışan işçilere ise maaşları TL üzerinden yatırılıyor. İşçilerin maaşları dolar karşısında sadece bir ay içerisinde yaklaşık yüzde 15 erirken, gelen bilgilere göre şirket, geçen yıl işçilerin eylem yaparak kazandıkları maaş zamlarında da kısıtlamaya gitmeyi düşünüyormuş. Bu söylentilerin bile şirkette zaten var olan huzursuzluğu arttırdığı göz önüne alınırsa önümüzdeki günlerde yeni işçi eylemlerinin başlaması hiç de şaşırtıcı olmayacaktır.

KIRGIZLAR MADENE EL KOYUNCA CEO KAPAĞI TÜRKİYE’YE ATTI

Kanadalı şirketin Kırgızistan’daki Kumtor madenine vergi kaçırma, çevreyi kirletme ve hükümet görevlilerine rüşvet verme suçlarından Kırgız devleti tarafından milyar dolarlık ceza kesilmiş, sonrasında madene el konulmuştu. Centerra Gold’un mevcut operasyonlarından sorumlu yönetim kurulu başkanı ve Kumtor madeninin el konulmadan önceki genel müdürü olan Daniel Desjardines’in şu an da Öksüt Madencilik şirketinin yönetim kurulu başkanı (CEO) olduğunu da bitirirken yazalım. Ülkemizin içinden geçtiği bu hukuksuzluk ikliminde doğa ve emek talanının da hesabı sorulamadığı, adaletin buralara da uğramadığını gören Desjardines şimdilik sağlam yere kapak attığını düşünüyordur muhtemelen. Ama unutmasın, bu sadece şimdilik!..