28 Aralık 2021

Sen de mi Emmioğlu?

Dumrul Ölçen, ZİÇEV’de kardeşi Demir üzerine konuşurken, 25 Ekim 2013 | Fotoğraf, Ragıp Zarakolu'nun arşivinden alınmıştır.

Halaoğlum Dumrul Ölçen’i de yitirmişiz. Niksar’daki Emmioğulları ailesinin bildiğim kadarıyla son üyesini.

Cenazesi cumartesi günü kaldırılmış. Eşi Yıldız’ın acısını paylaşırım.

Dedesi Arif Ölçen, babamın dayısı, Enver Paşa’nın Sarıkamış’ta kırdırdığı ordunun sağ kalan ender genç subaylarından biriydi.

1918’e kadar Sibirya’da savaş esiri. İç savaş fırtınası içinde ülkeye dönmeyi başarır. Kucağında ölen komutanının kızıyla evlenir, kayınbiraderi Hamit’i de Kuleli’ye yazdırır.

“Şehitoğlu” Hamit, genç bir subay olduğunda, Serteller ile yemek yediği gerekçesiyle hapsedilir, ordudan atılır. Onun hikayesini daha önceki bir yazımda yazmıştım.

Arif Dayı, babamın Tokat’ta okumaya devam etmesinin de önünü açan kişiydi. Babam da kardeşi havacı Zeki ile kardeşlerinin okumasının önünü açan.

Halam Makbule’nin de…

Makbule, Arif Dayı'nın gelini, Dumrul’un annesi yaşam boyu süren bir sevgiyi paylaştı eşi Nejat ile.

Nejat Ölçen benim gibi, abim gibi, amcam Avni gibi Kabataşlı.

Arif Dayı'nın kızı Türkan, ben mezun olduktan sonra Kabataş Lisesinde hoca olmaz mı?!

Öteki kızı Şükran ise Güzel Sanatlar Akademisinden mezun. Resim yeteneğini babası Arif’ten alan.

İkisinin de çocukları olmadı. Miraslarını çok sevdikleri Dumrul’a bıraktılar. Üniversite yıllarımda çok iyi arkadaşım olan.

Emmioğlu Dumrul Ölçen’in 80 öncesi Maoizmi eleştiren bir kitabı çıkmıştı diye hatırlıyorum.

Memleketten ve Memleketin Solundan İnsan Manzaraları Hikayeler" ise 2013 yılında çıktı (Dicle Kitabevi).

Tam bir “Cumhuriyet kadını” olan halamın ikinci oğlu Demir, özürlü doğdu. Adı inadına Demir oldu. Halam bütün hayatını sadece ona değil, bütün özürlü çocuklara adadı. ZİÇEV’in kurucusu oldu (Zihinsel Yetersiz Çocukları Yetiştirme ve Koruma Vakfı). Gölbaşı'nda şimdi Makbule Hala'nın adını taşıyan bir cadde var.

Demir gördüğü eğitim sonucu bir matbaada çalıştı. Bir gün bağımsız kendi evi olsun istedi. Halam ona vakfın bahçesinde tek odalı bir ev yaptı.

Önce Demir’i yitirdik, ardından halamı, ardından 90’ını aşmayı başaran eşi Nejat abiyi, şimdi de yaştaşım Dumrul’u yitirdik.

Ölçen ailesinin arşivi ne olacak? Bilmiyorum.

Makbule Hala anılarını, “Özürlüler Yokuşu” adlı bir kitapta topladı. (İkinci baskı 2013, Ankara).

Bu kitapta, en ilginç sayfalardan biri, Alman Cumhurbaşkanının eşinin, verilen bir ödülü, bizzat Vakıf merkezine gelip vermesinin öyküsüydü.

Ve Nejat Ölçen, “su mühendisi” olmak yetmemiş ki, Kiel Üniversitesinde ekonomi matematiği üzerine doktora yaptı ve DPT’nin kurucularında biri oldu.

TC’nin 2 Cumhurbaşkanı, Demirel ve Özal çalışma arkadaşı oldu.

Nejat Ölçen’i “sol Kemalist” olarak tanımlayabilirim. Tam bir prensip adamıydı. Eski mebuslara ekstra yüksek maaş atanmasını protesto edip, bunu “Türkiye Sorunları” adlı bir derginin çıkarılıp, isteyenlere parasız yollanmasına adadı.

CHP’nin Meclis’te bir ara gurup başkanı oldu. Prensip adamı olduğu için parti lideri Ecevit ile çatışmasa olmazdı.

1980 darbesinden sonra sıkıyönetim tarafından sorgulanmasa da olmazdı. Neyse ki tutuklanmadı dik duruşuna karşın.

Kitapları desen, hangi birini sayayım? Türkiye’nin ilk baraj inşaatında çalışmasını konu alan “Yapı Acısı” adlı romanı elbette.

Ve benim diğer favorilerim: “Devlet Yokuşu” (Doruk Yayınları 1996) adlı anıları, “Osmanlı Meclis-i Mebusan’ında İttihat ve Terakki Zorbalığı ve Siyasal İşkenceler” (Ayça Yayınları 1982), “Kendini Yokeden Osmanlı 1535-1914” (Ümit Yayıncılık 2007), “Ecevit Çemberinde Politika Politika Çemberinde Ecevit”  (Ümit Yayıncılık 2007), “Faşizm Millet Meclisinde Yargılanıyor” (Ajans-Türk Matbaası 1977), “İslamda Karanlığın Başlangıcı ve Türk İslam Sentezi” (Ekin Yayınları 1991) “Karl Marx ve İngiliz Emperyalizmi” (Ekin Yayınları 1992).

Nejat Abi, ben Kandıra’da tutuklu iken ve sürgünde benimle haberleşen kardeşlerim dışında ender akrabalarımdan biriydi.

Anısı bende hep canlı olacak.

Evrensel'i Takip Et