En zor yıl

Türkiye 2022 yılına son yirmi yılın en büyük ve en yoğun zam haberleri ile girdi. Milyonlarca insan yaşadığı onca soruna rağmen, her açıdan kötü geçen bir yılı geride bırakıp, yeni yıla girmeyi beklerken elektrik ve doğal gaz başta olmak üzere, temel tüketim ürünlerine meteor yağmuru gibi zamlar geldi. 2021’in son ayında başlayan ve yılın ilk günü zirve noktasına çıkan zamlar, enflasyon rakamlarını son 19 yılın zirvesine taşırken, 2022’nin bir avuç azınlık dışında herkes açısından en zor yıl olacağını gösteriyor.

3 Ocak’ta TÜİK, kendisinden beklenmeyen bir refleks göstererek resmi enflasyonu yüzde 36 olarak açıkladı. Son bir yılda başta enerji ve gıda ürünleri olmak üzere mal ve hizmetlerin fiyatları yüksek oranda artış gösterdi. Milyonlarca yoksul ailenin tüketimlerinde ağırlığı yüksek olan gıda harcamalarının yüzde 43.80, ulaşım harcamalarının yüzde 54.3 artması yaşanan yoksullaşma sürecini TÜİK verilerinin bile gizleyemediği anlamına geliyor.

Açıklanan aylık ve yıllık enflasyon oranları her ne kadar halkın hissettiği gerçek enflasyondan çok uzak olsa da, TÜİK gibi tamamen iktidarın güdümünde olan bir kurumun enflasyonda görece yüksek bir oran açıklaması önemli. Bu durum aynı zamanda 2022 yılında ülke ekonomisini ne kadar zor günlerin beklediğini gösteriyor. Öyle ki, fiyat artışlarının adeta otomatiğe bağlandığı koşullarda yılın ilk üç ayında resmi enflasyonun yüzde 40 ila 50 arasında gerçekleşmesi kaçınılmaz görünüyor. İktidarın sadece son birkaç ay içinde ekonomi bilimiyle inatlaşarak aldığı kararlar sonucunda enflasyonda son 19 yılın en yüksek enflasyon oranı açıklanırken, benzer bir rekorun 2022 sonunda da yaşanması kuvvetle muhtemel.

Giderek ağırlaşan ekonomik krizin etkileri iş yerinde, sokakta, evde, özellikle mutfakta en yakıcı şekilde hissedilmeye devam ediyor. Halkının zorunlu giderleri, gelirlerindeki artışın çok üzerinde arttığından milyonlarca hanenin borç yükü ülke tarihinin en yüksek seviyesine ulaştı. Resmi veriler de bu durumu doğruluyor. Merkez Bankası’nın son verilerine göre hane halkı borcunun milli gelire oranı son 19 yılda 8 kat artarak yüzde 2’den yüzde 16’ya, harcanabilir gelirine oranı ise 10 kattan fazla artarak yüzde 4.3’ten yüzde 46’ya çıkmış. Halkın önemli bir bölümü, sürekli şişen bir balon gibi ağır borç yükü altına girerken, bu durumun daha fazla sürdürülebilmesi mümkün değil.  

Erdoğan iktidarının bugüne kadar bir ‘pazarlama tekniği’ olarak hayata geçirdiği bütün iddialı söylemler, halkın maddi yaşam koşullarında görülen belirgin kötüleşme karşısında etkisini büyük ölçüde yitirmiş durumda. Geçmişte emekçilerin günlük yaşam mücadelesi içinde karşı karşıya kaldığı pek çok sorunun üzeri kolaylıkla örtülüp geri plana itilebilirken, bugün ellerindeki devasa olanaklara rağmen halkın yaşadığı temel sorunların gündeme gelmesini ve tartışılmasını engelleyemiyorlar.

Erdoğan’ın ekrandan okuduğu rakamlar eşliğinde ‘Büyüme ve ihracat rekorları kırıyoruz’, ‘En büyük 10 ekonomi arasına gireceğiz’ şeklindeki akla ziyan açıklamaları kendisi dışında kimseye inandırıcı gelmiyor. Erdoğan’ın ekonomide yaşanan ağır sorunları küçümseyerek ‘tatsız hadiseler’ olarak tanımlaması, iktidarı yıllarca gözü kapalı destekleyenler dahil, uzun süredir geçim sıkıntısı yaşayan milyonları patlama noktasına getirdi.

Ülkenin ve halkın boğazına kadar borç batağına saplandığı günümüz koşullarında emekçilerin karşısında iki seçenek var. Ya iktidarı değiştirmek için oturup seçim sandığının önüne gelmesini bekleyecek ya da insanca yaşam ve çalışma koşulları için bulunduğu her yerde ekonomik ve siyasal taleplerle mücadeleye katılarak kendi geleceğini kendi belirleyecek.