Tahminler ve gerçekleşmeler

Türkiye’de yaşayan küçük bir azınlık dışında ülke nüfusunun büyük bölümü işsizlik, yoksulluk ve yüksek enflasyon nedeniyle artan hayat pahalılığı ile mücadele ediyor. Geçtiğimiz aralık ayında ücretin yüzde 50 arttırıldığı müjdesi verilirken, yılın ilk gününden itibaren başta elektrik olmak üzere temel tüketim ürünlerine yüzde 50’nin çok üzerinde zam yapıldı. 2022 yılının ilk altı ayında resmi enflasyonun yüzde 50’nin üzerinde seyretmesi bekleniyor.

Merkez Bankası geçtiğimiz yılın ekim ayı sonunda yayınladığı son enflasyon raporunda 2021 yılı enflasyon tahminini yüzde 18.4 olarak açıklamıştı. IMF Türkiye’nin 2021 enflasyonunu yüzde 17 olarak tahmin ederken, OECD’nin tahmini ise yüzde 19 düzeyinde idi. Ancak yıl sonu gerçekleşmeleri bütün tahminleri altüst etti. Türkiye’nin şüphesiz en tartışmalı kurumu olan TÜİK, 2021 tüketici enflasyonunu (TÜFE) yıllık resmi enflasyonu yüzde 36.08, üretici enflasyonunu (ÜFE) yüzde 79.89 olarak açıkladı. 2021 yılı ÜFE ve TÜFE arasındaki fark yüzde 43.81. 2022’nin ilk ayından itibaren bu farkın, birebir olmasa da, tüketici fiyatlarına büyük oranda yansıması bekleniyor.

Geçtiğimiz yıl enflasyon tahmininde büyük sapma yaşayan Merkez Bankası, 2022’nin ilk ayında hazırladığı enflasyon raporunda 2022 yıl sonu enflasyon tahminini yüzde 11.8’den yüzde 23.2’ye çıkardı. Temel tüketim ürünleri başta olmak üzere, hemen her şeyin fiyatının günlük hatta saatlik değiştiği ve ekonomide hiperenflasyon riskinin tartışıldığı bir dönemde yapılan tahminler ile yaşanacak gerçekleşmeler arasındaki makas gittikçe açılıyor. 2022 sonunda yıllık enflasyonun Merkez Bankası tahmininin en az iki katı gerçekleşmesi bekleniyor.

2021’in son aylarında iktidarın ve ekonomi yönetiminin manipülasyonu sonucunda döviz kurlarının önce hızla yükselmesi, ardından 20 Aralık’ta çok daha hızlı bir şekilde düşürülmesiyle Türk lirası yeniden değer kazanırken, bu durum çarşıya, pazara ve mutfak harcamalarına hiç yansımadı. ABD doları 18.4 liradan 13.4 liraya düştüğü günden bugüne iğneden ipliğe hemen her ürünün fiyatı artmaya devam ediyor. Öyle ki, doların 18 lirayı geçtiği 20 Aralık sabahında bir litre benzin 12.23 lira, motorin 12.02 liraydı. 2 Şubat Çarşamba günü gelen zamla birlikte bir litre benzin 14.53 liraya, motorin ise 14.68 liraya yükseldi. Akaryakıta, elektriğe, doğal gaza, toplu ulaşıma gelen zamlarla harcama giderleri gelirlerine oranla belirgin şekilde artan milyonlarca emekçinin geçimi daha da zorlaştı.

Cumhurbaşkanı hafta başında yaptığı açıklamada elektrik faturalarındaki fahiş artışların yarattığı tepkilerin de etkisiyle kademeli elektrik fiyatı uygulamasında alt kademenin 150 KWh’dan 210 KWh’ya yükseltildiğini müjde verir gibi açıkladı. Oysa hanelerin kullandığı elektrik fiyatı en az yüzde 52 artarken, çok sayıda küçük işletme sadece elektrik faturasındaki artış nedeniyle kapanmaya, çalışan insanlar işsiz kalmaya başladı.

2022’nin ilk ayı itibarıyla asgari ücrete yapılan yüzde 50’lik zam, daha yılın ilk ayında artan fiyatlar nedeniyle mum gibi eridi. Nitekim Türk-İş, dört kişilik bir aile için açlık sınırını 4 bin 250 lira, yoksulluk sınırını ise 13 bin 484 lira olarak açıkladı. Resmi enflasyonun yüzde 36 olduğu ve yıl içinde çok daha yukarılara çıkmasının tahmin edildiği koşullarda, milyonlarca emekçi ve aileleri açısından önümüzdeki ayların çok daha zor geçeceği anlaşılıyor.