Türkiye fotoğraf dünyası (3)

Cafer Tayyar Türkmen, 12 Mart 1920 yılında Ordu’da doğmuş, 2007 yılında İstanbul’da hayata gözlerini kapamıştı. Türkiye fotoğraf dünyasının doğum ve gelişim aşamalarında birçok dalda çalışmış, üretmiş bir ressamdır. Ama kendini yetiştiren bir fotoğrafçıdır da…

FOTOĞRAFLA TANIŞINCA…

Cafer Hoca Ankara Gazi Eğitim Enstitüsünü bitirdikten sonra ressam ve öğretmen olarak hayata atılır. Fotoğrafla tanışınca kendini sevdiği alanda geliştirir. 2. Dünya Savaşı yılları, birçok bilim insanı Türkiye’ye sığınmıştır. Zaten bu durum bilim/sanat alanında üniversitelerin, üniversite olma kimliğini kazanma yılları olur. Gelenlerden Ord. Prof. Dr. Curt Kosswig, İstanbul Üniversitesi Fen Fakültesine bağlı Zooloji Enstitüsünde göreve başlar, ‘Doğa Tarihi Müzesi’nin kurulmasını sağlar. Cafer Hoca, Curt Kosswig ile tanışıp yanında çalışmaya başlar. Zooloji ve Hidrobiyoloji Enstitüsünde çalışırken Şinasi Barutçu’dan Avusturya’da eğitim ve dönüşte MEB’e bağlı çalışma teklifi alır. Teklif caziptir. Curt Kosswig’e durumu anlatır, Curt Kosswig karşı teklifte bulunur; “Benimle çalışırsan seni yurt dışına yollayamam ama istediğin makinelerin alınmasını sağlarım. Enstitüde karanlık oda ve mikro fotoğraf üzerine atölye kurulmasını sağlarım” der. Cafer Hoca kabul eder, Leica set, tele objektifler, mikro araç gereçlerle büyük bir atölye kurulur. Böylece Curt Kosswig’le yıllarca sürecek birlikteliği başlar. Manyas Kuş Cennetinin 14 yıl boyunca zooloji fotoğrafçılığını yapar. Diğer yandan liselerde resim öğretmenliği yapar. Bu arada nesli tükenmekte olan ‘Anadolu Leoparı’nı çekerek uluslararası ün kazanır.

Gelelim konumuza…

1975 TÜRKİYE’DE FOTOĞRAF ALANINDA KIPIRDAMALAR…

Tarih 1975 olmuş Türkiye’de hâlâ bırakın fotoğraf endüstrisini, fotoğraf eğitimi veren resmi/akademik bir kurum yok.  Fotoğraf meraklısı olan insanların kurduğu İFSAK (İstanbul Fotoğraf ve Sinema Amatörleri Derneği) var. O da 1962 yılında kurulabilmiş. Fotoğraf dünyayı sarmışken Türkiye’deki durum bu. Neredeyse 2000’li yıllara kadar başta Ara Güler olmak üzere 3-5 fotoğrafçının ancak uluslararası fotoğraf dünyasında tanınması bundandır. (Yazının ilerleyen bölümlerinde 2000’li yıllara ve bugünlere de geleceğiz tabii.)

NİHAYET 1975’TE UESYO (UYGULAMALI ENDÜSTRİ SANATLARI YÜKSEKOKULUNDA) FOTOĞRAF DERSLERİ BAŞLIYOR.

1975’te Beşiktaş’ta bulunan UESYO’da Okul Müdürü Namık Bayık’ın girişimleriyle Grafik Sanatlar Bölümünün tamamlayıcı dersi olarak fotoğraf dersi müfredata konur. Cafer Türkmen hocalığa başlar. UESYO 1976’da İDGSA’ya (İstanbul Devlet Güzel Sanatlar Akademisi) bağlanınca okul müdürlüğüne Gevher Bozkurt getirilir. Sınıf mevcutları artar. Bunun üzerine Tunç Tüfekçi ve Erdal Küpeli de fotoğraf dersi hocası olurlar. UESYO 1978’de kapatılarak öğrenci ve akademik kadro İDGSA’ya aktarılır.