Başkanı değiştir, çelişkiyi sürdür: Fiyat artarken, enflasyonu düşür

Merakla beklenen enflasyon rakamı açıklandı.

Merakın iki sebebi vardı.

Birincisi, elektrikten doğal gaza, ulaşımdan sigaraya, gıdadan devlet alacaklarına ocak ayında yaşanan zam yağmuruydu. 

Rakam ne çıkacaktı?

İkincisi ise… Ocak enflasyonunun açıklanmasına 5 gün kala Türkiye İstatistik Kurumu (TÜİK) Başkanının görevden alınmış olmasıydı.

Acaba başkan değişiminin, enflasyon hesabına hükümetin işine gelecek yönde bir müdahalesi olacak mıydı?

Öyle ya… Görevden alınan Başkan Erdal Dinçer, 6 yılda değişen 6. başkandı. Üstelik de  memleketin tepesindeki başkanın ‘Enflasyon düşecek’ dediği bir dönemde farklı bir gerçeğe işaret ediyordu: ‘Üretici fiyatındaki artış bir şekilde tüketiciye de yansıyacak’.

Rakam hilesiyle yansımayı gizlemeye de itiraz ediyordu: “Milyonlarca çalışan açıkladığımız enflasyona göre zam alıyor. O insanların geliriyle oynamam”.

Yerine Saray’a sadakatinden daha emin olunan bir ismin atanması ister istemez gözleri açıklanacak rakama çevirmişti.

***

Açıklanacak enflasyon oranının yüzde 50’nin üzerinde olması bekleniyordu. Fakat hükümet rakamın yüzde 50’nin altında çıkmasını istediğini belli etmişti.

Hazine ve Maliye Bakanı Nureddin Nebati son dakika açıklaması yaparak durumu ilan etmişti: Enflasyon nisan ayında zirveye ulaşacak ve yüzde 50 oranını geçmeyecek.

Nitekim TÜİK de yıllık enflasyonu yüzde 48.69 olarak açıkladı.

ORANLAR DEĞİŞTİ

Enflasyon oranını düşük çıkaracak şekilde ürünlerin hesaplamadaki ağırlığı düşürüldü.

Ocak ayında çok yüklü zam gören elektrik, su, kira, doğal gaz vb. masrafları kapsayan konut giderleri başta olmak üzere… Gıda, alkol ve sigara gibi kalemlerin ağırlığı düşürüldü.

Konut harcamasındaki ağırlıktaki düşüş çok büyük: 1.24 puan!

Bu da demektir ki… Hükümet yarım puandan fazla bir düşüşü sadece buradan sağladı.

Şöyle ki…

TÜİK’e göre konuttaki fiyat artışı yaklaşık yüzde 50.

Hükümet hesaplamada konutun ağırlığını 1.24 oranında daha düşük tutunca enflasyon 0.62 puan (50x1.24/100) düştü. 

Enflasyon sepetini oluşturan ve zam gören diğer mal ve hizmetlerin toplam içindeki ağırlıklarında da azalma sağlanınca, sonuç enflasyonun yüzde 50’nin altında çıkması oldu.

TÜİK, ‘Ocak ayındaki toplam harcamada elektriğin payı düştü’ deyince ödenen fatura düşmüyor.

Tam tersine… Memleketin dört bir yanında elektrik ve doğal gaz faturaları isyan ettiriyor. Anadolu’nun pek çok yerinde neredeyse kira kadar enerji faturası ödeniyor.

Ocak ayının başından itibaren herkes iliklerine kadar hissetti zamları.

Akademisyen ve ekonomistlerin oluşturduğu Enflasyon Araştırma Grubu (ENAG) enflasyonu üç rakamlı açıkladı: Yüzde 114!

TÜİK’in aylık yüzde 11 hesapladığı fiyat artışını ENAG yüzde 15.5 olarak hesapladı.

ZAMLARI DURDURMA, ÜCRETLERİ ARTIRMA VAKTİ

TÜİK ile ENAG’ın hesaplarının ortalamasını alsak… Yani yüzde 48 ile yüzde 114’ün ortalamasını… 

Sonuç yüzde 81 çıkar.

Vatandaş bu rakamdan daha az hissetmiyor enflasyonu. Buna rağmen resmi verileri dikkate alsak bile karşımıza çok çarpıcı şu sonuçlar çıkıyor.

Ocak ayında memur zammı eridi gitti.

Geçen yılın enflasyon farkını bir kenara koyarsanız memur ve memur emeklisinin aldığı zam oranı sadece yüzde 7.5!

Oysa ocak ayı resmi enflasyonu bile yüzde 11.1!

Asgari ücret artışının yüzde 22’si ocak ayında enflasyona kurban verildi. Gerçekte çok daha fazlası.

Yıllık enflasyon sebebiyle asgari ücret bu ayın sonunda açlık sınırının altına inecek. Asgari ücrette zam gerekmez mi?

Bu ayın yüzde 11’lik oranına geçen ayın yüzde 13.5’ini eklediğimizde iki aylık enflasyon yüzde 25’e yaklaşıyor.

Bu da metal işçilerine yapılan yüzde 27’lik zammın iki ayda eriyip gittiğini gösterir.

Hükümet hayal satıyor: ‘Düşecek’

İyi de nasıl?

TÜİK diyor ki… Üretici enflasyonu (ÜFE) yüzde 93’ün üzerinde.

Üreticinin bir yıllık ara malı fiyat artışı yüzde 106…

Enerji maliyet artışı yüzde 142.

Her gün enerjiye zam devam ediyor. Çetin kış koşullarının meyve sebzede yarattığı fahiş fiyat artışları sürüyor.

Bu koşullarda öyle ahım şahım bir düşme olmaz. Olsa olsa artış hızı biraz yavaşlar. Ama şu hükümet mucizesi gerçekleşebilir: Fiyatlar artarken enflasyon kağıt üzerinde düşer!

Hayale kapılmadan, zamları durdurmanın, ücret ve maaşları artırmanın yolları aranmalı.