Savaşla pandemi arasında, Çin zor durumda…

Çin, içeride ve dışarıda zor günlerden geçiyor. Rusya-Ukrayna savaşında taraf olması için ABD’den sonra AB de baskı yapmaya başladı ve iki taraf geçtiğimiz hafta yakın zamanların en gergin toplantısını gerçekleştirdi. Bir yandan da, Güney Asya’da bozulan dengelerin kendine zarar vermemesi için uğraşıyor. Geçtiğimiz haftalarda, Dışişleri Bakanı Wang Yi, Hindistan’a sürpriz bir ziyaret yaparak, Rusya-Ukrayna savaşındaki benzer tutumlarından istifade ederek, bölgedeki rakibiyle buzları eritmeye çalışmıştı.

Akabinde, Afganistan’a da sürpriz bir ziyaret gerçekleştiren Wang Yi, Taliban hükümetinden Çin, Pakistan ve Orta Asya’daki ortak komşularına saldırıları engelleyeceğine dair söz aldı. Tam bölgeyi kontrol altına aldığını düşünürken, bölgedeki en yakın müttefiki İmran Han’ın hükümeti, meclis tarafından güvensizlik oyuyla düşürüldü. Şimdiye kadar yayımlananlara bakarsak, Çin kanaat önderleri bu haberle sarsılmadılar çünkü Pakistan’daki tüm siyasi partilerin iktidara geldiği anda Çin’le ittifakı devam ettireceğine inançları tam. Tek sorun, yeni gelecek iktidar Taliban hükümetiyle İmran Han’ın kurduğu ilişkiyi devam ettiremezse, Çin-Pakistan Ekonomik Koridoru’nun güvenliği ve Avrupa tarafından Rusya-Ukrayna savaşıyla sekteye uğramış tedarik zincirlerinin Güney Asya tarafında da zarar göreceği endişesi.

Bütün bunlar olurken, omicronun bulaşıcı doğası ülkede Sıfır Kovid politikasını devam ettirmeyi zorlaştırdı. Son aylarda Xi’an, Jilin gibi orta büyüklükteki kentleri sarsan salgınlardan sonra finans merkezi Şanghay’da da vakalar arttı. Şanghay, ülkenin genelinin aksine Covid’le yaşama politikası güdüyor ve sadece ağır hastaları hastaneye kaldırıyor, gündelik yaşamı aksatmıyordu. Vakaların artmasıyla, ‘Çin pandemiyle savaşı kaybetti’ algısını yaratmamak için Pekin hükümeti Şanghay’ın halk sağlığı yönetimine el koydu ve ani bir kararla tüm kenti karantina altına aldı. Karantina kararı yeterli hazırlık yapılmadan alındığı için, gıda tedarik zincirleri kırıldı ve evlerinde mahsur kalan Şanghaylılar beslenme derdine düştüler. İmece usulü çevre köylerden erzak getirmeler, site içinde değiş-tokuşlar gülümseten örnekler olsa da, gıda fiyatları akıl almaz boyutlara ulaştı ve dolayısıyla sınıfsal farkları keskinleştirdi. Hastanelerin sadece Covid tedavisi ve izalasyonuna tahsis edilmesi nedeniyle düzenli diyalize girmesi gerekenler ve diğer kronik hastalığı olanlar, hamilelik, kalp krizi gibi acil müdahale gereken durumu olanlar zor duruma düştü. Testi pozitif çıkanlar önceden hazırlık yapacak zaman tanınmadan, apar topar karantina merkezlerine ya da hastanelere götürüldüğü için geride kalan ev hayvanları ya evlerde aç kaldı ya da son anda sokağa bırakılanlar kimi zaman salgın görevlileri tarafından öldürüldü. Karantina merkezlerinden gelen videolar, yine apar topar kurulan bu mekanların yönetiminde de güçlük çekildiği yönünde. Yatak sayısı yeterli olmadığından yerlerde yatanlar, aileler ve çocuklar ayrıldığı için 200 yenidoğana 20 hemşirenin bakmaya çalışması gibi görüntüler ortaya çıktı.

Şanghaylılar, başlarda asemptomatiklerin dahi zorla hastaneye yatırıldığı bir sağlık politikası yüzünden sebze-meyveye dahi ulaşamaz hale gelmiş durumdalar. Pekin, Sıfır Kovid karizmasından, yerel yöneticiler kariyerlerinden vazgeçemedikleri için bu topyekun kampanya devam ediyor. Yani, konu, aşı oranı ya da etkililiği, hastanelerin kapasitesi gibi bir halk sağlığı meselesi değil. Dışarıda Rusya-Ukrayna savaşı, içeride yaklaşan başkanlık kararı derken, yönetim için Sıfır Kovid artık bir meşruiyet meselesi.