Ali Babacan’ı protesto eden gençlerden ne öğrendik?

En ummadığın keşf eder esrâr-ı derûnun,
Sen herkesi kör, âlemi sersem mi sanırsın?
Ziya Paşa - Terkib-i Bend VIII 

Demokrasi ve Atılım Partisi (DEVA) Genel Başkanı Ali Babacan’ın, mezunu olduğu ODTÜ’de gerçekleştirmeyi planladığı ‘öğrenci buluşmaları’ etkinliği öğrenciler tarafından önceden protesto edildi. ’Babacan gençliğe umut olamaz’ sloganıyla yapılan protesto sonrasında etkinliğin iptal edildiği duyuruldu.   

Öğrenciler konuya ilişkin şu açıklamayı yaptı: “Ali Babacan, stadında devrim yazan ODTÜ’de kendi propagandasını yapmaya çalışıyor. Yapmaya çalıştı ama izin vermedik. TÜPRAŞ, TEKEL gibi birçok kurumu özelleştiren, bu yağma düzeninin mimarlarından olan Babacan ve onun gibiler bugün ortalığa ‘Umuduz’ diye çıkmaya çalışıyor. Bizler de diyoruz ki AKP ve türevleri bu ülkeye umut olamaz. Emekçi halkın sorunlarına çözüm bulamaz, aydınlık bir Türkiye’yi kuramaz.”

* * *

Babacan, kurucusu olduğu Adalet ve Kalkınma Partisinde 13 yılı bakanlık pozisyonunda olmak üzere 18 yıl geçirdi. Şu anda sonuçlarını yaşamakta olduğumuz ekonomik kararların altında onun imzası vardı: Tüketim artışı ve özel sektörün borçlanması üzerinden yaratılan yapay büyümenin mimarı oldu. Döviz geliri olmayan şirketlerin dövizle borçlanmasının önünü açan yol onun imzasıyla açıldı. Şimdilerde en çok kendisi eleştirse de, “Yatırımsız büyüme” süreci onun döneminde başladı. Muhalefete geçene kadar yüzlerce kez değiştirilen ihale sistemine, ‘kamu-özel iş birliği’ diye övgüyle anlatılan ‘talan formülü’ne ve antidemokratik uygulamalara karşı çıkmadı.

Daha sonra “keşke son hükümette yer almasaydım” sözleriyle hatırlanacak olan Babacan, başbakan yardımcılığı görevinden 2015’te ayrıldı. 2016’da hükümet yanlısı medyada “Ali Babacan’a Başbakan Yardımcısı Odası Verildi” haberi eşliğinde başbakan danışmanlığına getirildi. 2018’de yeni adaylık başvurusu yapmadığı milletvekilliği son buldu ve 2019 ortasında AK Parti’den istifa etti.

2020 martında kurucu üyesi olduğu DEVA Partisi kanalıyla muhalefet safına geçerken öz eleştiri yapmadı. Ankara Bilkent Otel’de partisini kamuoyuna tanıtmak için yapılan toplantıda açıkladığı 14 başlıklı programın öz eleştiri yerine geçeceğini düşündü. İstifasındaki gecikmeden duyduğu pişmanlığı dile getirmekle yetindi. Değişenin, bozulanın kendisi değil AK Parti olduğunu ifade etti. Dönemlere ayırdığı iktidardaki yıllarını açıklama formülü bazen dinleyenleri gülümsetti. Önce-sonra sürekliliğinde bireysel tarih anlatısını en iyi özetleyen cümle Wikipedia sayfasında şu şekilde yer alıyor: “Türk siyasi arenasının çalkantılı döneminden daima uzak durdu ve popülizme düşmeden bir teknokrat gibi hareket ederek yalnızca ekonomik reformlara odaklandı.”

“Ilımlı-teknokrat” Babacan, bu imajı korumaya hep özen gösterdi. Tıpkı Gezi sürecinde olduğu gibi, Erdoğan’a yaptığı veda ziyaretindeki sessizliği ile ayrılış sürecini yönetebileceğini düşündü. Erdoğan’a karşı eleştirilerinin dozunu, Erdoğan’ın ona ve diğer ayrılanlara karşı kurduğu söylemin belirleyişi gözlerden kaçmadı. Erdoğan’ın sözleri sertleşmeye başladıktan sonra vites değiştirdi.

Konuşmadı. Bildiklerini kamuoyu ile paylaşsa hızlandırabileceği süreçlerin kağnı hızıyla ilerlemesine sessiz kaldı. Öz eleştiri yapma ve hesap verme eksikli siyasal kültürümüzde hızla muhalefete geçti. Bir ayağı frende muhalefet etme biçimini hayata geçirdi. Erdoğan rejiminin derin tahribatı koşullarında hak etmediği bir itibar gördü.

* * *

Geride bıraktığı anlam çerçeveleriyle günümüzü aydınlatmaya devam eden Antropolog Margaret Mead yeni teknoloji ve yaşam biçimlerine uyum sağlama güçlüğü çeken yaşlı kuşağa gençlerin nasıl başarıyla öğretmenlik yaptığından, bunun nasıl gerekli ve yol açıcı olduğundan söz etmişti. Birbirinden farklı durum ve ortamlardaki hızlı ve bazen beklenmedik dönüşüm süreçlerini açıklamak için model alınan bu yaklaşım geleneksel öğreten-öğretilen rollerinin mutlak olmadığını, gençlerin özellikle kanıksanmış koşulların altüst olduğu durumlarda mükemmel öğretmenler olduklarını göçmenler üzerinden bize göstermişti.

ODTÜ’lü gençlerin sözcüsü bir kadının, kravat ve takım elbiseli siyasete Ali Babacan’dan hesap sormayı boşverişi üzerinden yaptığı bu hatırlatma, yalnızca bir kuşak ayrımına değil, ciddi politik farklılıklara da işaret etmekte. Babacan’ın kendisini siyasal süreç içinde tazeleme girişimi Türkiye merkez solunun ‘litmus testi’nden geçmiş olsa da, sosyalist gençler yakın geçmişi unutmamış görünüyor ve öğretmeye devam ediyor.

* Hürriyet. 9 Ocak 2016. “Ali Babacan’a Başbakan Yardımcısı Odası Verildi.”
* Mead, M. 1970. Culture and Commitment: A Study of the Generation Gap. Garden City, NY: Natural History Press.