1 Mayıs’ın değerleri

İşçi sınıfının, en önemli mücadele araçları arasında yer alan sendikalarda birleşerek insanca yaşam ve insanca çalışma koşulları talebi temelinde başlattığı uzun soluklu mücadele açısından önemli bir tarih olan 1 Mayıs’a sayılı günler kaldı.

Çalışma saatlerinin 8 saate düşürülmesi, ücretlerin insanca yaşayacak seviyeye yükseltilmesi, eşit işe eşit ücret ve bunun gibi temel hakların kazanılması için bugüne kadar dünyanın pek çok ülkesinde zorlu mücadeleler verildi ve ağır bedeller ödendi. İşçilerin mücadelesine önderlik eden işçiler ABD’de idam edildi, Fransa’da giyotin cezalarına çarptırıldı, Rusya’da kurşuna dizilirken, Almanya’da kulakları kesildi.

8 saat iş günü hakkı ilk kez sosyalist Ekim Devrimi’nden sonra Rusya’da uygulandı. Uluslararası Çalışma Örgütü (ILO) 1919’da kuruluşu sonrasında 8 saatlik işgünü uygulamasını ilkesel olarak benimsedi. Bu ilkenin kabul edilmesinde 1 Mayıs’ın ve onun dayandığı mücadele değerleri kadar, Ekim Devrimi’nin de doğrudan etkisi oldu. ILO, 8 saatlik iş günü hakkını ilke olarak kabul etse de, bu kararın yasal olarak tanınması için tek tek ülkelerde işçi sınıfının sendikal ve siyasal örgütleri aracılığıyla ciddi mücadeleler yürütmesi gerekti.

Sendikalarda birleşen ve mücadele eden işçiler çeşitli yollarla korkutulmaya ve yıldırılmaya çalışıldı. Ancak ağır cezalar, işkenceler ve yasaklara rağmen işçiler mücadelelerinden ve taleplerinden geri adım atmadılar. Ne olursa olsun acımasızca ezilen ve sömürülen bir sınıfın üyeleri olarak, 1 Mayıs’la yarattıkları değerleri canları pahasına koruyarak sonraki kuşaklara aktarmaya çalıştılar.

İşçi sınıfının 1 Mayıs’ın değerlerine sadık kalarak örgütlediği eylemler ilk yıllardan itibaren bütün ülkelerde sermaye sınıfının ve onların sözcülüğünü yapan iktidarların tepkisini çekti. Patronlar ve iktidarlar bugüne kadar işçileri bölmek, mücadelelerini zayıflatmak için en çok dini inanç ve etnik kimlik farklılıklarını kullandılar. Zaman zaman başarılı olsalar da, işçileri ortak sınıf kimliği üzerinden birleştirmeyi başarabilen sınıf sendikalarının çatısı altında mücadele edildiğinde önemli kazanımlar elde edildi.

1 Mayıs etkinliklerinin yasaklanması, fiili saldırılar ve yaşanan planlı kışkırtmalara rağmen, en ağır baskıların olduğu koşullarda bile 1 Mayıs’lar kutlandı. İşçi sınıfının somut talepleri etrafında sürdürdüğü kararlı mücadele sonucunda 1 Mayıs pek çok ülkede yasal hale geldi ve işçiler için ücretli izin günü olarak kabul edildi.

Dünyanın çeşitli ülkelerinde sermaye iktidarları, 1 Mayıs’ın işçi sınıfının uluslararası birlik, mücadele ve dayanışma günü olarak kutlanmasını engellemek için bütün olanaklarını seferber etti. İşçi sınıfı mücadelesini ve 1 Mayıs’ı yaratan değerleri yok saymak ya da özünden saptırmak için atılan adımlar ülkeden ülkeye farklılık gösterdi. 1 Mayıs kimi zaman Japonya’da olduğu gibi bir ‘karnaval’ havasına sokularak yozlaştırılırken, kimi zaman ‘bahar bayramı’ ilan edilip içi boşaltılarak işçiler için sıradan bir ‘tatil günü’ haline getirilmeye çalışıldı.

Türkiye’de uzunca süredir 1 Mayıs’ın ana gündemini işçi sınıfının acil ekonomik ve demokratik taleplerinden farklı tartışmalar meşgul etti. Ağır ekonomik sorunlar karşısında ezilen, satın alma gücü dramatik şekilde azalan ve geçinemiyoruz çığlıkları atan milyonlarca emekçi acil çözüm bekleyen sorunlarının güçlü bir şekilde 1 Mayıs alanlarına yansıtılmasını bekliyor.

1 Mayıs’ta işçi ve emekçiler arasındaki birlik, dayanışma ve mücadele isteği somut olarak kutlamalara yansıtıldığında, aksi yöndeki tüm açıklama ve çarpıtmalara inat, sermayeye ve onun sözcülüğünü yapanlara en anlamlı ve en güçlü yanıt verilecektir. Sadece belli merkezlerde değil, ülkenin her yerinde işçilerin birliğini ve halkların kardeşliğini temel alan bir anlayışla alanlara çıkıldığında, 1 Mayıs’ın tarihine, anlamına ve yarattığı değerlere uygun davranılmış olunacaktır.