Sırada Kolombiya?

Dünyanın her yerinde, neredeyse her seçimden önce, gerçekleşecek olan seçimlerin ne kadar da önemli ve tarihi olduğu yönünde yorumlar yapılır. Kolombiya’da da 29 Mayıs’ta gerçekleşecek seçimler bu tarihi öneme sahip seçimlerden biri olarak değerlendiriliyor. Tutarlı bir biçimde her zaman bölgedeki sol dalgaların dışında kalan Kolombiya, ilk defa Eski Bogota Belediye Başkanı Gustavo Petro’nun adayı olduğu ‘Tarihi İttifak’ ile sol bir hükümete çok yakın görüyor. Anketler Petro’nun ilk turu en yakın rakibine yüzde 20 oy fark ile yüzde 40’larda kapatacağını, ikinci turun ise kesin galibi olduğunu gösteriyor. Bu sebepledir ki Petro, ülkenin dördüncü büyük kenti Barranquilla’da seçim kampanyasını sonlandırırken, seçimlerin gerçekleştirilmemesi ve askıya alınması için bir plan yapıldığı iddiasını gündeme getirerek kendisine en yakın diğer iki adaya pazartesi günü bir araya gelmek üzere bir çağrıda bulundu.

Seçim sürecinin tamamına bakıldığında Kolombiya’daki derin güçlerin böyle bir harekete girişebilmeleri pek ihtimal dışı görünmüyor. Paramiliter uyuşturucu kaçakçısı gruplar sene başından beri neredeyse 100’e yakın politikacı, insan hakları savunucusu, yerli hareketi üye ve önderini öldürmüş bulunuyor. Gerilla grubu ELN’nin başlattığı silahlı grev de Tarihi İttifak tarafından Uribecilerin eline oynamak olarak nitelendiriliyor. Kırda tam bir terör dalgası hissettiren bu ‘derin güçler’ aynı zamanda Petro’yu öldürme planları da yaptıkları için ve Siyah Kartallar adlı narko-paramiliter örgütün tehditlerinden dolayı, Petro tüm mitinglerini çelik yelekle ve etten bir duvarla ve bu etten duvarın önünde de kurşun geçirmez kalkanlarla yapıyor. Bir şiddet sarmalı ve korku ikliminde Kolombiyalı orta sınıfların geleneksel ‘güvenlik’ refleksinin çalıştırılması eski bir taktik. Bu taktiğin parçası olan narko-paramiliter örgütlerin başında ise 2004’te Uribe hükümeti tarafından dağıtılan Kolombiya Birleşik Özsavunma güçleri örgütünde yer almış olan ve bugün ülkedeki kokain ticaretinin yarısını kontrol eden Körfez Klanı geliyor.

Petro kadar, Kolombiya’nın ilk siyah ve kadın başkan yardımcısı adayı olma özelliği taşıyan Francia Márquez de Siyah Kartallar tarafından sürekli olarak ölümle tehdit ediliyor ve birçok bölgede planlanan mitingler gerçekleştirilemiyor. Bu süreçte ana akım medya grupları da görevlerini yerine getirerek Petro-Márquez adaylığına karşı kampanyaya hız vermiş durumda. Kolombiya’daki cinsiyetçi-muhafazakar-beyaz-yaşlı politikanın tüm biyolojik yapısını darmaduman eden Márquez, bazen King Kong olarak adlandırılacak kadar açıktan bir ırkçılığa bazen de ‘iyi niyetli ama yetersiz-deneyimsiz’ gibi daha gizli ırkçı ve cinsiyetçi yorumlara kulak asmadan ülkede yüzyıllardır marjinalize edilmiş grupları ve kadınları kendine çekmeye devam ediyor.

Kolombiya yıllardır yaşadığı iç çatışmalar sebebiyle büyük ölçüde militarize olan, uyuşturucu kaçakçılığının bu militarizasyona eklemlendiği, ülkedeki sermaye grupları ve büyük toprak sahiplerinin bu üçgenin oligarşik ayağını oluşturduğu, ABD’nin siyasi ve askeri varlığının önemli ölçüde kurumsallaştığı bir ülke olarak solu başarı ile iktidardan uzak tutabilmiş nadide bir örnek olma özelliğini kaybetmek üzere.

Geçtiğimiz sene yaşanan ulusal grev ve gösteriler bunun ilk işaret fişeğini vermişti. Bugün ise bu toplumsal öfkenin seçimlerde somutlaşma ihtimali çok yakın gibi görünüyor. Petro-Márquez’in seçilmesi durumunda karşılarında bulunan ekonomik ve politik sorunlara, mevcut devlet mimarisinde iktidarı kaybetse de varlığını sürdürecek olan güçlere rağmen nasıl çözüm bulacakları bir soru işareti. Ancak Kolombiya’daki böyle bir değişikliğin hem ülke için hem de bölge için çok büyük bir etki yaratacağı muhakkak.