Umutsuz adaylar turnuvası

Dünyanın en iyi sekiz satranç ustasının Madrid’deki mücadelesi devam ediyor. Dünya Şampiyonu Magnus Carlsen ile şampiyonluk maçı yapacak oyuncunun belirleneceği turnuvada, her oyuncu diğer tüm oyuncularla iki oyun, toplam 14 tur oynayacak. 2021’de Carlsen ve Nepomniachtchi arasında oynanan şampiyonluk maçını kazanan Carlsen yaptığı açıklamada “Adaylar Turnuvası’nı Ali Reza Firouzja dışında biri kazanırsa, bir sonraki dünya şampiyonası maçını oynamam pek olası değil” demişti. Bu yıl ki Adaylar Turnuvası’nı Firouzja’nın kazanması pek mümkün görünmüyor çünkü Firouzja ilk altı tur sonunda turnuvanın dibine demir attı. Bu durumda Carlsen şampiyonluk maçına çıkmazsa ne olur? FIDE bu durumda Adaylar Turnuvası’nı ilk iki sırada bitirecek oyuncular arasında Dünya Şampiyonluğu maçı düzenleyecek. Şahsen milyon dolarlarla ifade edilen şampiyonluk maçına Carlsen’in çıkmayacağını düşünemiyorum. Carlsen sadece dünyanın en iyi oyuncusu değil aynı zamanda büyük sponsorları olan bir marka ve marka değerini düşürerek milyonları elinin tersiyle itmesi söz konusu bile değil. Bence bu söylemle Carlsen bir taşla üç kuş vurdu. İlki bir sonraki şampiyonluk maçına olan ilgiyi arttırmak. İkincisi, Firouzja’yı şampiyonluk maçına aday göstererek onun üstünde Adaylar Turnuvası’nı kazanmak zorunda olduğu baskısını yaratarak onu saf dışı bırakmak. Firouzja’nın bu baskının yarattığı stresle baş etmek için çok genç (19) olduğunu da göz ardı edemeyiz. Üçüncüsü, Firouzja dışındaki oyunculara ‘Siz benim rakibim olamazsınız’’ mesajı vererek psikolojik üstünlük kurmak.

Bugün turnuvanın ilk yarısının son oyunları oynanıyor olduğundan ilk altı tura bakarak düşüncelerimi aktarayım.

Yukarıda gördüğümüz tablo birçok satrançseverin hiç hoşuna gitmiyor. Neden mi? Çünkü turnuva bu sıralama ile biterse yine, yeni ve sonucu belli bir Carlsen - Nepomniachtchi maçı bizi bekliyor olacak. Carlsen karşısında Dünya Satranç Şampiyonluğu tarihindeki en ağır yenilgilerinden birini (4-0) alan Nepomniachtchi’nin hiç şansı olmadığını kendisi dahil tüm dünya biliyor. Eğer turnuva salonuna Thor ’un yıldırımlarından biri düşmezse (Açılan puan farkı nedeniyle) turnuvayı kazanabilecek bir diğer oyuncu Caruana gibi görünüyor. Hâlâ çok güçlü bir oyuncu olduğunu bildiğimiz Caruana 2018 yılında Carlsen’le şampiyonluk maçına çıkmış 12 klasik oyunun berabere bitmesinin ardından eşitliğin bozulması amacıyla tie break (hızlı satranç) oyunlarına geçilmiş ve Carlsen 3- 0 kazanarak unvanını korumuştu. Açıkçası şampiyonluk maçına çıkarsa Caruana’nın aynı performansı bir kez daha gösterebileceğinden emin değilim. Üstelik göstermesin zaten, 12 oyunun berabere bitebileceği bir şampiyonluk maçını bir daha kim izlemek ister ki?!

Oyun tarzının dünya şampiyonluğu için yeterli olmadığına inandığım ama şampiyonluk maçına çıkarsa eğlenceli ve heyecanlı oyunlar izlettirecek olduğunu düşündüğüm Nakamura’yı turnuva bittiğinde de aşağı yukarı aynı sıralamada görecekmişiz gibi hissediyorum, umarım yanılırım. Nepo ve Caruana’nın kazanmasındansa Nakamura’nın kazanmasını canı gönülden istiyorum. Bence turnuvanın şu ana kadarki en iyi sürprizini Macar Usta Richard Rapport yaptı. Henüz herhangi bir oyun kazanamasa da ilk defa katıldığı bu turnuvada oyun kaybetmeyen üç oyuncudan biri olmayı başardı. 3 puanla üçüncülüğü paylaşıyor. En yüksek ratingli sporcu olarak turnuvaya katılmaya son anda hak kazanan Çinli Usta Ding Liren henüz ilk turda üstelik beyaz taşlarla kaybederek korkunç bir başlangıç yaptı.  Klasik oyunlarda bugüne kadar Carlsen’e sadece bir oyun kaybettiği için olası bir şampiyonluk maçında onu en çok korkutacak rakip olduğuna inandığım Ding’in bu performansı artık onun geleceğin şampiyonlarından biri olamayacağını düşündürtüyor. İtiraf etmeliyim, en büyük favorim olduğu için en büyük hüsranı yaşattı bana. Azeri Usta Teimour Radjabov’un ve Polonyalı Usta Jan-Krzysztof Duda’nın üstün bir performans göstermelerini zaten beklemiyordum ama herkesin üstün performans beklediği Ali Reza Firouzja’nın bu kadar kötü oynamasını da beklemiyordum. Carlsen’in Firouzja’yı hedef göstererek yaptığı açıklamanın amacına ulaştığını söyleyebilirim. Satranç, diğerlerinin en iyi ikinciyi belirlediği ve Carlsen’in dünya şampiyonu olduğu oyundur.

İlk turda Nepo’nun Ding’i nasıl yendiğini bulmaya çalışabilirsiniz. Siyah oynar kazanır.

28...hxg2! 29.Kxe8+ Şg7 30.f4 [30.Şxg2 Kxf2+! 31.Şxf2 Vh2+ 32.Şf1 Fh3+ 33.Şe1 Vg1#] 30...Vh1+ 31.Şf2 Vxa1 32.Şxg2 Fh3+ 0–1  (33.Şxh3 Vh1+ 34.Şg4 h5+ 35.Şg5 Vh3 ve Vg4 mata çare yok)