İşe iadede çalışma koşullarında esaslı bir değişiklik varsa tazminat hakkı doğar

SORU: Merhaba, ben işe iade davası açtım ve kazandım. Süresi içinde de başvuru yaptım ancak eski işim firmayı iptal etmişler. Esaslı değişiklik olan yere veriyorlar. Ben de kabul etmediğime dair noterden ihtarname çektim. Bu durumda işe başlatmama tazminatı alabilir miyim?

CEVAP: İyi günler. İşe iade davası sonrasında, işçinin mahkeme kararının kesinleşmesinden itibaren 10 gün içinde işe alınması için işverene başvuru yapması gerekmektedir. İşçinin bu başvuruyu yapması üzerine işverenin bir aylık bir zamanı bulunmaktadır. Bu süre içinde veya (daha erken bir zamanda da) işveren, işçiyi işe davet edebilir. İşveren işçiyi işe davet etmez ise bu durumda mahkemenin iş sözleşmesinin feshinin geçersizliğinin tespit kararında verdiği işçiye en az 4 aylık en çok 8 aylık ücreti tutarında tazminat miktarını ödemekle yükümlü olacaktır.

Genel kural, işverenin, işçiyi işe iade davası sonunda daha önce yaptığı aynı işe davet etmesi ve aynı iş koşullarını sağlamasıdır. Ayrıca, iş sözleşmesi feshedilmemiş kabul edildiği için örneğin işe iade davası devam ederken işçilerin ücretlerine zam yapılmış ise, işe davet edilen işçinin ücretinin de bu şekilde güncellenmesi gerekecektir. Aksi halde, işçinin iş koşullarında değişiklik yapmış olduğu kabul edilmektedir. Yani, sizin çalıştığınız işyerine, aynı ücretle, aynı işe başlatmakla işveren yükümlüdür. Dolayısıyla, sizin işe iade davası sonucu yeniden işe başlayacağınız yer, işyerinde aynı ücretle ve aynı iş olacaktır.

Ancak, sorunuzdan anladığım kadarı ile, daha önce yaptığınız işin iptal edilmiş. Bu noktada önemli olan ve olası bir dava açmanız durumunda mahkemenin inceleyeceği husus, çalışma koşullarını esaslı nitelikte değişiklik yaparak davet eden işverenin bu davetinin samimi olup olmadığıdır.

Kadronun kapatılması, işçinin çalıştığı bölümün kapatılması gibi durumlarda Yargıtay, belirli bazı kriterlere göre kararlar vermektedir.

Yargıtay 9. Hukuk Dairesi, 20.09.2014 tarih, 2012/ 35459 E ve 2014/ 28437 K sayılı ilamı ile “işe iade davasında karar verilen sendikal tazminatı boşa çıkartmak için işçinin işe başlatılması durumunda, işçinin işe başlatılması nedeniyle yoksun kaldığı sendikal tazminatı zarar olarak talep edebileceği”ne hükmetmiştir.

Yargıtay 9.Hukuk Dairesi’nin 26.05.2014 tarih ve 2014/5801 E ve 2014/16662 K sayılı kararında,

“İşe başlamak için işverene başvuran işçinin önceki işe veya işyerine işe iade olanağı kalmadığı için, işveren öncelikle iş şartlarında esaslı değişiklik oluşturmayacak şekilde iş teklifi yapmalı, bu olanak yoksa o zaman 4857 sayılı İş Kanunu’nun 22. maddesi uyarınca değişiklik teklifinde bulunmalıdır. İşçinin işverenin yeni iş teklifini kabul etmemesi durumunda, eğer iş şartlarında esaslı değişiklik yoksa işçinin kural olarak başvurmadığı ve geçersiz sayılan feshin geçerli hale geldiği kabul edilmelidir” demektedir.

Dolayısıyla, işveren size, eski işinizin bulunmaması sebebi ile yukarıda belirtilen karar çerçevesinde de kalarak esaslı bir değişiklik teklifinde bulunmalıdır. Çalışma koşullarında esaslı bir değişiklik bulunduğu ve bu durum ayrıca size gönderilen davet yazısında belirtilmiş ise bu durumda sizin işe başvurmadığınız ve feshin geçerli kabul edileceği söylenemez. Bu durumda, bu öneriyi kabul etmemeniz durumunda çalışma koşullarında değişiklik nedeni ile iş sözleşmenizi sonlandırıp tazminatlarınızı talep edebilirsiniz. Bu fesih yeni bir fesih olarak kabul edileceği için, kıdem tazminatınız bu fesih tarihi itibari ile hesaplanmalıdır.