Sahtekar mı, dahi mi?

Hans Moke Niemann adlı satranç oyuncusu bugünlerde satranç dünyasının en popüler konusu haline geldi. Sinquefield Kupası’nın 3’ncü turunda dünyanın bir numaralı oyun sonu uzmanı olan Dünya Şampiyonu Carlsen’i oyun sonunda siyah taşlarla yenmesinin ardından Carlsen bir sonraki tura çıkmayarak turnuvadan çekildiğini açıkladı. Carlsen olayın ardından Ünlü Futbol Antrenörü Mourinho’nun “Konuşursam başım büyük belada” dediği bir videoyu paylaştı. Niemann’ın hile yaptığına dair bir işaret olan bu paylaşımdan sonra satranç dünyası ikiye bölündü. Niemann ise oyundan sonraki röportajda Carlsen için son derece saldırgan bir açıklama yaptı, “Benim gibi bir aptala kaybediyordu, Dünya Şampiyonu için utanç verici olmalı.”

Peki, kim bu Niemann?

2003 doğumlu Niemann California doğumlu ancak yedi yaşında Hollanda’ya taşınmış ve üstün yetenekliler okulunda okumuş. Niemann’ın satranç kariyeri bir hayli ilginç. Kendi kendini yetiştirmiş oyuncunun bilinen bir antrenörü yok ki, bu çok anormal bir durum. Eylül 2020’de 2465 olan ratingi eylül 2022’de 2688 olmuş. Niemann’ın bu olağanüstü ve inanılmaz yükselişi sırasında hiçbir büyük turnuvayı kazanamamış olması da son derece enteresan. Sinquefield Kupası’na katılma hakkını da kendi başarısı yüzünden değil GM Richard Rapport’un turnuvaya katılamaması sebebiyle elde etmiş. Peki, tüm bunlar hile yaptığını ispat ediyor mu? Tabii ki hayır. Niemann’ın hile yaptığına dair henüz hiçbir kanıt bulunmuyor. Ancak diğer taraftan Dünya Şampiyonu Carlsen’in bugüne kadar herhangi bir turnuvayı adeta protesto ederek terk ettiğine de şahit olmadık. Hatta çok daha zayıf oyunculara kaybettikten sonra bile Carlsen bu tip bir bahanenin arkasına asla sığınmadı. Dünyanın en güçlü oyuncularından ve yayıncılarından biri olan GM Nakamura’da Carlsen’in normalde asla böyle davranmayacağını, Niemann’ın hile yaptığından şüphelendiği için turnuvayı terk ettiğini ifade etti.

Nakamura ayrıca Niemann’ın daha önce dünyaca ünlü internet satranç platformu Chess.com da 12 ve 16 yaşlarında olmak üzere iki kez hile yaptığı gerekçesiyle engellendiğini, oyuncunun geçmişindeki karanlık noktaları dile getirdi. Nakamura ayrıca Niemann’ın oyunlarla ilgili verdiği analizli röportajlarında 2700 seviyesindeki bir oyuncunun analiz ve açıklamalarıyla bağdaşmadığını ve ratinginin hileli olduğunu da ima etti. Niemann, Carlsen’le oynadığı oyun hakkında konuşurken açılış hazırlığını çok iyi yaptığını ve konumları bildiğini iddia etmekteydi.  Hatta Niemann, Carlsen’in birkaç yıl önce Londra’da oynadığı benzer bir oyunundan bahsetti, ancak kısa sürede böyle bir oyunun oynanmadığı ortaya çıktı.

12 ve 16 yaşlarında iki defa hile yaptığını reddetmeyen Niemann, bunun hayatının en büyük hatası olduğunu bundan utanç duyduğunu ancak masa başı turnuvalarında asla hile yapmadığını ifade ediyor. Niemann, The Guardian’a verdiği demeçte olayı şöyle anlatıyor: “16 yaşındaydım, pandemi ortamında New York’ta yalnız yaşıyordum ve satrançta gelişmek için her şeyi yapmaya hazırdım. Eylemlerimin sonuçları olduğunu biliyorum ve bu sonuçlara katlandım. Bu süre zarfında çok kazançlı bir yayın kariyerinden uzaklaştım, tüm etkinliklerde oynamayı bıraktım ve birçok yakın dostluğu ve ilişkimi kaybettim. Hatamı telafi etmenin tek yolunun büyük turnuvaları kazanabileceğimi kanıtlamak olduğuna karar verdim. Benim görevim buydu. İşte bu yüzden çok çalıştım, bir yılda 260 maç oynadım, günde 12 saat antrenman yaptım, çünkü kanıtlamam gereken bir şey var. Dünyadaki en iyi hile tespitine sahipler, hileci olmadığımı biliyorlar. Her şeyimi satranca verdim. Çok çalışıyorum ve satranç için her şeyimi feda ettim. Suçlamaların adaletsiz olduğuna inanıyorum. Ama 12 yaşında ve 16 yaşında bazı rastgele oyunlarda hile yaptığımı dünyaya söylemekten korkmuyorum çünkü kim olduğumu biliyorum. Geçtiğimiz birkaç yılda yaptığım her şey bu hatayı telafi etmek içindi ve umarım sonuçlarım, bağlılığım ve sıkı çalışmam dersimi aldığımı göstermiştir.”

Satranç dünyası Carlsen’in konuyla ilgili yapacağı bir sonraki açıklamayı heyecanla beklese de Niemann’ın bir sahtekar mı, yoksa bir dahi mi olduğunu zaman mutlaka gösterecek.