Meksika’da yürüyüş savaşları

Meksika, belki de geçtiğimiz yüzyılda hiç olmadığı kadar günlük hayatın politize olduğu bir dönemden geçiyor. Hükümetin ülkedeki seçimleri düzenlemek ile görevli olan Ulusal Seçim Kurumunda yapmak istediği değişiklikler muhalefet blokunun üzerindeki ölü toprağını atmasına sebep oldu. Geçtiğimiz pazar günü hükümete ve Obrador’a karşı ülkenin birçok şehrinde ve başkentte önemli bir katılıma ulaşan yürüyüşler düzenlendi. Her ne kadar, Başkan López Obrador ve iktidar çevreleri yürüyüşe ve yürüyüşe katılımı önemsemiyor gözükseler de özellikle muhalefet çevreleri için aslında muhalefetin çok da güçsüz olmadığına yönelik bir umut ışığı doğmuş oldu. Biraz da bu sebeple, López Obrador, hükümetinin 4. yıl icraatlarını yayımlayacağı günü öne alarak 27 Kasım’da başkentte, geçen hafta muhalefetin ‘doldurduğu’ rotada büyük bir yürüyüş yapma çağrısında bulundu.

Meksika, Latin Amerika’da soldan bir partinin önümüzdeki seçimleri kazanma ihtimalinin en yüksek olduğu ülkelerden biri olarak gösterilebilir. Belki bu listeye Bolivya da eklenebilir. Ancak, sol, Arjantin ve Şili’de, en azından seçimleri kazanmak bağlamında, önemli ölçüde mevzi kaybetmiş durumda. Brezilya ve Kolombiya’da ise iktidarı ele geçirmiş durumda ama çoğunluğa sahip değil. Meksika’da ise durum böyle değil. Hükümetin ekonomik olarak oldukça başarılı bir politika izlediği, ABD’deki enflasyonist koşullara rağmen hem fiyat istikrarını koruduğu hem de ‘peso’nun stabil kalmasını sağladığı, artan bir biçimde yabancı yatırım çektiği, ve aynı zamanda da büyük çaplı nakit transferleri ile, toplumun en yoksul kesimlerinde önemli ölçüde destek topladığı bir ortamda, iktidar partisi kendine güvenir bir biçimde 2024 seçimlerine hazırlanıyor.

Ancak sorunun sadece ekonomik olmadığının da altının çizilmesi gerekiyor. Ülkedeki belirli kesimler politik olarak kontrolün ilk defa ellerinden kaydıklarını hissediyorlar. Bu durum Obrador’un iktidara geldiği günden itibaren devam ediyor. Yazılı ve görsel medya kuruluşlarının neredeyse tamamına sahip olan bu ayrıcalıklı gruplar, Meksika’nın otoriterleştiği, modern dünyadan uzaklaştığı, hükümetin kartellerle mücadele etmediği ama aynı zamanda ülkeyi militerleştirdiği, güneydeki Maya treni projesi ile çevreyi katlettiği ama aynı zamanda göller üzerine yapılması planlanan yeni havalimanını iptal ederek ülkeyi geriye götürdüğü yönündeki çelişkili görüşleri öne sürerek özellikle Meksiko City’nin zengin bölgelerinde ve kuzey eyaletlerinde yaşayan kitlelerin desteğini kazanmayı başarıyorlar. Neredeyse her gazetede, bütün televizyon ve radyo haberlerinde sürekli olarak Obrador karşıtı yayınları görmek mümkün. Hal böyle olunca, muhalefetin belirli bir hakim diskuru belirleme gücü olduğu düşünülebilir.

Ancak yine de günlük diskuru belirleyen, dört yıldır her sabah saat 7’de düzenlediği basın toplantısı ile Başkan López Obrador olmaya devam ediyor. Geçtiğimiz ay hacktivist olduğunu iddia eden bir grubun ordu arşivlerine girerek elde ettiği ‘Guacamaya’ belgeleri bile neredeyse ülke gündeminde hiçbir yankı uyandırmadan kayboldu. Bununla birlikte, sağ muhalefetteki canlanış, López Obrador’un 27 Kasım’daki yürüyüş çağrısının önemli sebeplerinden birini oluşturuyor. Obrador, muhalefet blokunu parçalamış gibi göründüğü bir anda, seçim kanunundaki değişiklik ile bir yandan da bu bloku tahkim etmiş oldu. Şimdi ise, 2024 seçimleri için iktidar blokunu güçlendirmek ve muhalefetteki mağlubiyet hissini tekrar uyandırmak üzere destekçilerini sokağa çağırmak durumunda kaldı.

Bununla birlikte Meksika’daki politik ayrışmanın sınıfsal ve ırksal karakterini unutmamak gerekiyor. Geçtiğimiz hafta sokakları dolduran kesimlerin Meksika’nın orta ve orta üst sınıfını oluşturan ve ülkenin gittiği istikameti beğenmeyen çoğunluğunu beyazların oluşturduğu ayrıcalıklı kesimlerdi. 27 Kasım’da sokağa çıkanların çoğunluğunu ise alt gelir gruplarının oluşturduğu beyaz olmayan Meksikalılar oluşturacağı muhakkak. Bu bağlamda, ülkede etnik ve sınıfsal ayrımların da ilk defa bu kadar bariz bir biçimde mevcut politik tartışmalara eklemlendiğini söylemek doğru olacaktır.