İşçi istifa etse dahi ücreti ödenmelidir

SORU: Ben özel bir kurumda çalışırken yeni bir işyeri ile görüşmeye başladım ve ilk kurumdan istifa ettim. Maaş günü, sözlü olarak burada geçen 20 günün maaşını yatıracaklarını paylaştılar. Fakat maaş günü olan 5 Kasım üzerinden epey vakit geçmesine rağmen halen ödenmiş bir şey yok. İçerideki arkadaşlardan onlara da yarım yamalak ödeme yapıldığını öğrendim. Kurum onlara bir hafta içinde düzeleceğini söylemiş ama bu batmakta olan kuruluşlara özgü bir oyalama şekli. En azından bana hakkımın ne kadar olduğunu ve ne zaman ödeneceğini söylemeleri gerekiyor. Fakat kurum beni yarın yüz yüze hakkımı aramaya zorlar nitelikte davranıyor. Yarın bile benim için çok geç. Çünkü bugün, yarın fark etmeksizin ben dava yoluna gitmeyi doğru bulmaya başladım. Haklarımı önceden bilmeye ihtiyacım var. Umarım yardımcı olursunuz.

CEVAP: İyi günler. Genel kural olarak istifa eden işçi kaç yıl çalışmış olursa olsun, kıdem tazminatı alabilme hakkına sahip değildir. Ancak, ücret açısından aynı durum söz konusu değildir. İşçi kendi dahi istifa etmiş olsa, işveren işçiye ödenmeyen ücretini ve varsa fazla çalışma ücretini ve yine işçi hak kazanmış ve kullandırılmayan yıllık izin ücreti alacağını da  ödemek durumundadır.

Ücretin ödendiğinin ispatı işverene aittir. Bu konuda işçinin imzasını taşıyan bir ödeme belgesi yeterli ise de para borcu olan ücretin ödendiğinin tanıkla ispatı mümkün değildir.

4857 sayılı Yasa’nın 32’nci maddesinde, “Çalıştırılan işçilerin ücret, prim, ikramiye ve bu nitelikteki her çeşit istihkakının özel olarak açılan banka hesabına yatırılmak suretiyle ödenmesi hususunda; tabi olduğu vergi mükellefiyeti türü, işletme büyüklüğü, çalıştırdığı işçi sayısı, işyerinin bulunduğu il ve benzeri gibi unsurları dikkate alarak işverenleri veya üçüncü kişileri zorunlu tutmaya, banka hesabına yatırılacak ücret, prim, ikramiye ve bu nitelikteki her çeşit istihkakının, brüt ya da kanuni kesintiler düşüldükten sonra kalan net miktar üzerinden olup olmayacağını belirlemeye Çalışma ve Sosyal Güvenlik Bakanlığı, Maliye Bakanlığı ve Hazine Müsteşarlığından sorumlu Devlet Bakanlığı müştereken yetkilidir. Çalıştırdığı işçilerin ücret, prim, ikramiye ve bu nitelikteki her çeşit istihkakını özel olarak açılan banka hesapları vasıtasıyla ödeme zorunluluğuna tabi tutulan işverenler veya üçüncü kişiler, işçilerinin ücret, prim, ikramiye ve bu nitelikteki her çeşit istihkaklarını özel olarak açılan banka hesapları dışında ödeyemezler” şeklinde kurala yer verilmiştir. Anılan hükme göre, belli koşulların varlığı halinde ödemeler işçi adına açılacak banka hesabına yatırılmalıdır.

Ücret için dava açabileceğiniz gibi doğrudan alacağınız ücret miktarı kadar icra takibi de başlatabilirsiniz. Ancak uygulamada, ücretin bir kısmının (genellikle asgari ücret kadar olan kısmı) bankaya yatırılıp kalan miktarın elden ödenmesi gibi olaylar sıkça yaşanıyor. Eğer alacağınız ücret miktarı açısından işveren ile bir anlaşmazlık varsa, bu durumda dava açarak ve davada sendikalar, meslek odalarına ‘emsal ücret’ için yazı yazılarak aynı işi aynı kıdem süresince yapan bir işçinin ücretinin ne olacağına dair ücret miktarı da tespit edilebilmektedir. Ancak, önce dava şartı gereği zorunlu ara bulucuya başvurmanız gerekmektedir.