Hewraman / Hevraman

Li Welatê Keviran / Taşlar Ülkesi’nde…

Nar Photos’tan tanıdığımız Belgesel Fotoğrafçı Hüsamettin Bahçe’nin yeni fotoğraf albümü Hewraman yayımlandı. Albüm metninden Hüsamettin’e sözü bırakayım:

“…2018-2022 yılları arasında üzerinde çalıştığım ‘Hewraman’ projesi, Kürtçe, Türkçe ve İngilizce üç dilli bir kitap olarak yayımlandı.Hewraman, bugünkü Irak ve İran sınırları içinde kalan, yaklaşık bir buçuk milyon nüfuslu bir bölge. Zor coğrafi koşullardan dolayı, Hewraman’a ulaşım hiç de kolay değil. Bu bölgeye taşıtlar için ilk yol bile çok yakın tarihte, yaklaşık otuz yıl önce yapılmış. Bütün bunlar ister istemez doğal bir korunma durumuna sebep olmuş. Taşlar Ülkesi demiş buralara yolu düşen az sayıdaki seyyah. Eyüp Peygamber’in sabrından nasiplenmişler. Yoksa bu taşlar nasıl şekil alacak! Coğrafya, insanı şekillendirirmiş… Tarihi örneği işte Hewraman’da! Binlerce yıldır devletsiz olarak varlığını sürdüren, belki fiziksel olarak tarih sahnesinden silinmeseler de kültürel bir asimilasyonla yok edilme tehlikesi yaşayan Kürtler için “Kürdün dağlardan başka dostu yoktur” derler. Hakikaten de bir başka sebep olmasa gerek Kürdün dağlara sevdalanmasında… Dahası “Hazineni kaybettiğin yerde ararsın” da derler. Ben de bu sözlerden güç alarak Zagroslar’a sırtını dayamış Hewraman’ın sosyo-kültürel yaşamı, ritüelleri, manevi hayatın çok güçlü olduğu gündelik yaşamı, insanları ve etkileyici coğrafyası üstüne bir röportaj yaparken buldum kendimi.Sözün özü, o dağlar ve o dağlarda yaşayanlar, bu projeyi yapmama sebeptir…”

Belgesel fotoğraf ama nasıl?

Sözün geldiği yerde Hüsamettin, “Belgesel fotoğraf ama nasıl”ın da cevabını veriyor aslında.

Dört yıl tarih okumaları, bölge insanlarıyla yaşamak, günün doğuşundan batışına hem coğrafyayı hem insanları, hem gelenekleri kısaca kültürel birikimi değerlendirmek ve görselliğe dökmek. İşte belgesel fotoğraf çalışması diyor. Dahası yüzler hatta binlerce kare arasından seçim yapıp albüm/kitap yapmak. Hele bu dönemde gerçekten kutlanmayı hak ediyor.

Geleyim albüme; içerik olarak yukarda yazdım zaten söylenecek söz yok. Baskı, kağıt mükemmel. Çok emek verildiği ortada. Kitabın üstünde isim vs yok. Aslında bir anlamda bir gizi barındırıyor ve “Ey okuyucu merak et ve incele” dedirtiyor. Sonra üç dilli kısa ama çarpıcı bir anlatımla hikayeyi öğreniyoruz. Yalnız, bana kalırsa arada boş sayfa ve yarım sayfa fotoğraflar rahatsız edici olmuş. İlgiyi ve takibi duraklatıyor. Acaba bölüm arası mı diye düşündürüyor. Bu anlamda tasarımda biraz daha düşünülebilirdi diyorum. Bir diğer önerim kare formatın daha uygun olacağıydı. Tabii bunlar benim düşüncelerim…

Keşke olanak olsa da sergisini izleme fırsatı bulsak dedirtiyor. Umarım sergisi de gerçekleşir.

Biraz teknik bilgi;

Fotoğraflar ve Metin: Hüsamettin Bahçe

Tasarım ve Editör: Serdar Darendeliler (Gapo)

Türkçe Kürtçe çeviri: Dilawer Zeraq

Türkçe İngilizce çeviri: Deniz İnal

Yayımcı: Wejegeh YayınlarıBaskı: Ofset YapımeviSipariş ve bilgi almak için: husambahce@hotmail.com