Mahmut Baksi anısına

TCK’nin ünlü 1991 yılında kaldırılan 141 ve 142. Maddeleri her ne kadar komünizmi yasaklayan maddeler olarak pazarlansa da bütün sol düşünceyi ve örgütlenmeyi tehdit eden maddelerdi.

Aynı maddeler, sadece “sınıf” üzerinden değil, aynı zamanda “milliyet” esası üzerinden de yasaklama ön görmekteydi.

Mussolini İtalya’sının ceza yasasından aparılmıştı. İtalyan faşizmi sınıf üzerinden değil lonca sistemini andıran mesleki örgütlenmeyi ön görmekteydi.

Türkiye’de 1945 sonrası sözde biçimsel demokrasi ilan olunduktan sonra, sosyalist partiler, sendikalar kuruldu.

Hepsi Mussolini İtalyası Ceza Kanunundan aparılmış 141 ve 142 maddeler ile kapatıldı. Kürt aydınlarının örgütlenme çabaları da aynı maddeler tarafından engellenecekti.

1961 sonrası TİP kurulabildi ama hep sorun yaşadı.

Behice Boran, Turhan Feyzioğlu’nun doğrudan sorusu ile yüz yüze kalacaktı Komünizme karşı mısın değil misin?

Yani, sosyalizme ancak antikomünist olunduğunun kanıtlanması düzeyinde hoşgörü söz konusu olabilirdi.

Ve aslında onun da garantisi yoktu. Sivil yargı halledemeyince 1971 darbesinden sonra sıkıyönetim mahkemeleri işi halletti.

20 yıl sonra 1991 yılında TCK 141-142 maddeleri yürürlükten kaldırıldı. Ama kısa süre sonra daha beteri geldi: Terörle Mücadele Yasası.

Geçmişte sosyalist siyasetçilere parlamentoda komünizme karşı mısın, değil misin sorusu yöneltilirken, bugün HDP’li siyasetçilere malum kafa yapısı, KİP’ e [Kürdistan İşçi Partisine] karşı mısın, değil misin sorusunu yöneltiyor.

Seçilmiş parlamenterler, belediye başkanları, belediye ve il idare meclisi üyeleri görevden alınabiliyor.

Şadi Alkılıç 60’lı en ünlü düşünce suçlusu idi. Uluslararası kampanyalar yürütüldü onun için ve serbest kaldı. Salt “Cumhuriyet” gazetesinde “Kurtuluş Sosyalizmde” başlıklı yazı yazdığı için, komünist propagandadan 7,5 yıl hapse mahkum oldu.

1970 yılında May Yayınları, genç bir Kürt gazetecinin, Mahmut Baksi’nin  “Şadi Alkılıç” adlı kitabını yayınladı. 60’lı yıllardaki davanın belgeseliydi bu.  May Dergisinde ise, ilk kez bir Kürt şairinin Cegerxwin’in şiirleri yayınlanacaktı.

1971 Sıkıyönetimi, birçok aydını, gençlik hareketi mensubunu, TKP ile bağlantılı olmak iddiası ile tutukladı. Lider olarak Şadi Alkılıç gösterildi.

Bir makale yazdı “Cumhuriyet”e, başına neler geldi!

Uluslararası komünizm ile bağın sözde kanıtı ise, Uluslararası AF örgütünün (AI) onun için yürüttüğü kampanyaydı.   Kim takar AI’nin Sovyetler Birliğindeki düşünce suçluları için kampanya yürütmesini.

Mahmut Baksi’nin “Şadi Alkılıç” kitabı, 1969’da çıkan “Mezra Botan” romanı gibi yasaklandı ve yargılandı.

Mihri Belli ile yaptığı röportajdan dolayı da dava açılmıştı. 1971 darbesinden sonra göç yolları göründü Mahmut Baksi’ye.

İsveç’te gazeteciliğini başarıyla sürdürdü. Kürt olgusunun fark edilmesinde önemli bir rolü oldu.

TC’nin 80 sonrası ilk sınır ötesi operasyonunu kitaplaştırdı.  

28 yıl yaşadı İsveç’te. Hasta olduğu halde, Türkiye’de iki kitabının yasaklanması üzerine, Stockholm’ün ünlü gösteri mekanı Sergels Torg’da açlık grevi yaptı.

İtalya karıştığında, gazeteci olarak oraya gitmese olmazdı.  Ürünü “Roma Yürüyüşü” oldu.   

19 Aralık 2000 tarihinde, Karolinska Hastanesinde, 58 yaşında erken yitirdik onu. Akciğer kanseri.

Çalıştığı Aftonbladet gazetesinin 4 Ocak 2001 tarihli nüshası, Diyarbakır’daki cenazesine 70 bin kişinin katıldığını yazıyor. Yeğeni genç gazeteci Kurdo Baksi , cenazede 120 kişinin gözaltına alındığını, 40’ının hala bırakılmadığını belirtiyor.

22 kitabı var Mahmut Baksi’nin. “Kürt Gözüyle Yılmaz Güney” ve 4 Kürtçe kitabının yeni basımı yapıldı Lis Yayınları tarafından. Diğerleri ancak Sahaf sitelerinde bulunabilir.