2022'nin yıldızı: İranlı sporcular

Yaşamının son yıllarını FIFA papağanı olarak geçirmeye karar vererek etkileyici kariyerine acıklı bir sonu layık gören Arsene Wenger, Dünya Kupası sırasında kendini anında yalanlayan tespitlerinden birine daha imza attı. Wenger’e göre Almanya başta olmak üzere turnuvaya erken veda eden favorilerin sorunu futboldan çok politikaya odaklanmalarıydı. Yani Alman futbolcular, FIFA’nın ve ev sahibi Katar’ın temel insan haklarını yok sayan tutumlarına karşı çıktıkları için başarısız olmuşlardı. Uslu bir çocuk olmayınca grup maçlarında averaj farkıyla elenivermişlerdi. İspanya etliye sütlüye bulaşmayınca futbol ilahlarından üst tur biletini getiren averajı kapmıştı!

Wenger, sahadaki oyunun ötesinde hayata dair ne kadar sığ bir bakış açısına sahip olduğunu FIFA görevinde bir kez daha kanıtlarken her kazandığı maçtan sonra Filistin bayrağı sallayan ve aslında turnuvanın en politik takımlarından biri olan Fas, tarih yazarak yarı finale kadar yükseliyordu. FIFA için bir kez daha “politika yasağı”nın yer ve zamana göre değişen bir terbiye etme silahı olduğunu gösteren bu riyakarlık Dünya Kupası’na hatta 2022’de spora damga vuran şeylerden birinin “spordan daha büyük” bir amaç için ses çıkaran sporcular olmasını engelleyemedi. Çünkü turnuvayla eş zamanlı olarak İran rejimi öldürür, tutuklar, idama mahkum ederken İran halkı gibi, tribünlerdeki İranlılar gibi İranlı futbolcular da sessiz kalmayı reddetti ve milli marşlarını okumadılar. Eylül’den beri İranlı sporcuların, özellikle de kadın sporcuların uluslararası arenada cüret ettiği eylemi Dünya Kupası gibi tüm dünyanın gözünün çevrili olduğu bir arenaya taşımak ciddi bir işti. Bu yüzden aslında spor tarihine geçen, hâlâ hayranlıkla andığımız protestoların (1968 Olimpiyatları: John Carlos ve Tommy Smith mesela) bir devamcısına tanıklık ettik. Çünkü Carlos ve Smith’in kuşağı, protestolarıyla kariyerlerini dolayısıyla hayatlarını ortaya koymuşlardı ve aileleriyle birlikte ağır bedeller ödediler.

İranlı sporcuların da protestolarıyla ne kadar büyük bir riske girdiğini, dükkanlarına el konulan eski milli futbolcu Ali Daei’nin başına gelenlerden ya da geçen hafta oyuncu Taraneh Alidoosti’nin gözaltına alınmasından anlayabiliyoruz. Bu bakımdan sporda 2022 yılı deyince İranlı sporculara özel bir parantez açmak gerektiğini düşünüyorum. FIFA, Katar 2022 aracılığıyla son yıllarda kıpırdanır gibi olan “sporcu aktivizmi”ni dondurmaya çalışırken onlar en ağır koşulların içinde en cesur eylemlere imza attılar. Sporun geniş kesimler için bir megafon olma özelliğini asla yitirmeyeceğini kanıtlayarak 2022’nin yıldızı oldular.