Yaşam boyu doğal doping: Mutluluk hormonları

Düz parkurda tekdüze ve risksiz, sürprizsiz tur atmak, bir spor salonunda yürüyen bantta koşmak bize ne kazandırır? Biriken kaloriyi tüketmek dışında bir karşılığı var mı? Bizi şaşırtabilir ya da mutlu edebilir mi?

Gerçek egzersiz vücudun mümkün olduğunca tüm hormonlarının devreye girmesi ve ruhsal iyiliğin pekiştirilmesi ile mümkün. Doğada yürürken önünüze çıkan bir hayvan ya da basket maçında ani gelen bir top bedende adrenalini anlık artırır. Ya düz satıhlar?

Egzersizden, spordan beklentiyi alınmış kilolardan, yükselmiş kolesterolden ve şekerden sıyrılmanın bir yolu olarak sınırlamak buluştuğumuz dönemsel bir talihsizlik.

Erişkinlerin nicedir spor denince akıllarına bir park etrafında tur atmak ya da bir heves spor salonlarına yazılmak geliyor. Oysa spor olarak görebilmek için; adrenalinden, insüline, mutluluk hormonundan tiroid hormonlarına çokça hormonu bir arada aktive edebilmeleri gerekiyor. Yetmez; metabolik hastalıklardan koruyucu olabilmesi için ise yaşam boyu sürdürülebilir olması elzem.

Sporların en hası, enstrümantal müziklerin şahikası doğada mümkün. Biz salt hareketsiz kaldığımız için değil, doğadan uzaklaştığımız için de daha kilolu, daha kalp ve şeker hastası ve bir o kadar da antidepresan bağımlısıyız.

Vücudumuzda bulunan her bir hormonun rolü ayrı olup organlarımızın işleyişi için önemlidirler. Sağlıklı bir yaşam için tümü gereklidir. İçlerinden bazıları ilaveten haleti ruhiyemizi, hayata bakışımızı ve duygularınızı önemli ölçüde etkiler ki bunlara gündelik dilde “mutluluk hormonu’ denmekte. Yine metabolizmamızı tiroid, heyecanımızı ise adrenalin hormonları belirler.

Halk arasında adı en fazla duyulan serotonin olmakla birlikte, mutluluğunuzu etkileyen dört farklı hormon var: Serotonin, endorfin, dopamin ve oksitosin.

Misal serotonin eksikliğinde depresyona eğilim ve uyku bozuklukları baş gösterir. Oksitosin ise beyinde hipofiz bezinden sentezlenen; sevilme, dokunma ve sarılma ile artan bir hormon. Sevgililerin birbirini görüp dokunması kadar bir annenin bebeğini görmesi, ona dokunması da vücuttaki oksitosin hormonunu arttırır.

Endorfin hormonu, doğal ağrı kesicimiz olup adeta vücudun kendi kendini iyileştirme sistemidir. Fiziksel hareketler, spor vücuttaki seviyesini arttırır, stresten ve olumsuz düşüncelerden uzak durabilmek ise endorfin hormonunun seviyesini dengede tutar.

Mutluluk hormonlarını arttırmanın en basit yolu temiz hava, bol oksijen ve güneş ışığıdır. Bu yolla artan D vitamini bağlamında serotonin ve endorfin hormonlarında artış olur. Enstrümantal müzik dinlemek dopamin, müzik aleti çalmak, dans etmek, şarkı söylemek ise daha fazla endorfin salgılamamızı sağlar.

Bol bol kahkaha atmak dopamin ve endorfin seviyelerini bir arada artırır, kaygı durumunu hafifleterek ruh halinizi müspet etkiler. Sosyalleşmek, sevdiklerinizle vakit geçirmek, daha fazla gülmek endorfin miktarını artırır.

Hadi gelin bunları mümkün olduğunca  bir arada yapalım. Doğanın bağrında sevdiklerimizle, arkadaşlarımızla tarlada, bahçede çalışalım, dağ bayır dolaşalım, trekking yapalım, oksijenin hasını, güneş ışınlarının D vitamini halini kardeşçe, dostça birlikte hissedelim, birlikte gülelim, daha çok dans edelim, hep birlikte şarkılar marşlar söylemeyi yeniden hatırlayalım. Bir spor salonunda vakit geçirmek yerine hiç tanımadığımız birinin bağında, bahçesinde ücretsiz gönüllü çalışalım.

Ama bunun için sosyal ve siyasal iyilik hali şart, öyle ya! Doğanın talanına son vermeden, kalıcılaştırılmış yoksulluğun girdabından kurtulup daha çok bir arada olmayı sağlayamadan, mücadeleyi olabilen en geniş çeperde ortaklaştırıp yaşam için yeterli zaman ve gelire ulaşamadan elbette mümkün değil.

Sağlıcakla ve dostça kalın.