KÇÖ kapsamındaki iş yerinde işçi tam zamanlı çalıştırılamaz

SORU: Merhaba, iyi günler. Kahramanmaraş Elbistan’da depremzedeyim. Bir sorum olacaktı. Eşim burada özel hastanede laborant olarak çalışıyor. Deprem dolayısıyla 7 Şubat’tan sonra 15 Mart’ta işe gidebildi. İş yeri şubat ayının 7’sinden sonra kısa çalışmaya başvurmuş ve eşime şubat ayında 23 günlük kısa çalışma ödeneği yattı. Şubat ayındaki 7 günlük parasını hastane hâlâ ödemedi. Ayrıca mart ayının 15’inden sonra eşimi bir gün (24 saat) çalışıp bir gün dinlenecek şekilde işe devam ettirdiler. Şu ana kadar 9 gün çalıştı 24 saat usulüyle (9x24=216 saat) mart ayında maaşını tam alabilir mi? Veya bu çalışma sürelerinde fazla mesai ücreti alabilir mi? Eğer ki ödeme eksik olur ise haklı fesih yapabilir mi?

Sorularımı cevaplandırırsanız çok sevinirim. Şimdiden teşekkürler.

CEVAP: Öncelikle çok geçmiş olsun. 22.2.2023 tarihli olağanüstü hal kapsamında çalışma ve sosyal güvenlik alanına ilişkin alınan tedbirlere dair yayımlanan cumhurbaşkanı kararnamesi ile kısa çalışma ödeneği devreye sokulmuştur. Bu kapsamda zaten İşsizlik Sigortası Kanunu’nun ek 2. maddesinde kısa çalışma için aranan “zorlayıcı sebeplerden” biri olan deprem nedeni ile deprem sebebi ile yıkık, acil yıkılacak, ağır veya orta hasarlı olduğunu belgeleyen iş yerleri için uygunluk tespiti beklenmeden işverenlerin başvurusu doğrultusunda kısa çalışma ödeneği verilecektir. Dolayısıyla eşinizin çalıştığı iş yeri de bu kapsamda kısa çalışma ödeneğine başvurmuştur.

Kısa çalışma ödeneğine işveren başvuru yapabilir. Bunun için işçinin onayını almak zorunluluğu bulunmamaktadır. Dolayısıyla, işveren kanunda yer alan şartları taşıyorsa kısa çalışma ödeneğine başvurabilir. Ayrıca işveren kısa çalışma ödeneğine başvururken işçilerin onayını da almak zorunda değildir.

Söz konusu bu kararname ile kısa çalışma süresinde ödenecek ücretin işçilerin aldıkları net ücret olarak ödenmesine dair bir düzenleme yoktur. Dolayısıyla kısa çalışma ödneği miktarı üzerinden bir ücret ödenecektir. Dolayısıyla maaşını tam alması gibi bir durum söz konusu olamayacaktır. Günlük kısa çalışma ödeneği; sigortalının son on iki aylık prime esas kazançları dikkate alınarak hesaplanan günlük ortalama brüt kazancının yüzde 60’ıdır. Bu şekilde hesaplanan kısa çalışma ödeneği miktarı, aylık asgari ücretin brüt tutarının yüzde 150’sini geçemeyecektir.

Kısa çalışma ödeneği, iş yerindeki haftalık çalışma süresinin geçici olarak en az üçte bir oranında azalması veya işyerinin faaliyetini en az dört hafta süreyle durdurması halinde sigortalılara çalışamadıkları dönemde “kısa çalışma ödeneği” adı altında gelir ödenen bir uygulama. Ülkemizde de pandemi sürecinde ve deprem sürecinde uygulandı. Kısa çalışma süreci içinde iş yerinde çalışma süresinin üçte bir oranında azaltıldığı için bu süre zarfında fazla mesai ücretine de hak kazanılamayacaktır. Ancak eğer işveren kısa çalışma ödeneğine başvurmuş ancak iş yerinde çalışma sürelerinde herhangi bir kısalma olmamış ise bu durumda buna dair hem İŞKUR’a şikayet edebilir hem de uğramış olduğunuz gelir kaybı açısından da aradaki fark ücreti kadar dava açma hakkınız bulunmaktadır. Haklı fesih açısından da eğer işveren sizi tam zamanlı olarak çalıştırmaya devam ediyorsa bu durumda haklı nedenle fesih olanağınız bulunmaktadır. Ancak bu durumu mahkemede ispat külfeti genel kural olarak iddia edenin üzerinde olacaktır.