Rus Ayısı Küçük Ejderhaya karşı

Yazının konusuna geçmeden önce bir duyuru yapmak istiyorum. Az önce sosyal medyada Cumhurbaşkanı Adayı Sayın Sinan Oğan’ın diğer adaylara satranç maçı teklifi yaptığını izledim. Yazılarımda defalarca bu tarz siyasetçilerin satranç bilmediğini iddia eden biri olarak kendisine buradan açık bir teklif yapmak bu yüzden boynumun borcudur. Sinan Bey, ben amatör bir oyuncuyum eğer o kadar iddialıysanız size 100 oyunluk bir teklif yapıyorum, eğer 100 oyunda bana karşı tek bir beraberlik alabilirseniz Türkiye İşçi Partisinden üyeliğimi sonlandırıp sizi destekleyeceğim. Bakalım iddia ettiğiniz kadar satranç biliyor musunuz? Yoksa her zamanki gibi sadece popülizm yapmak ya da konuşmak için mi konuşuyorsunuz görelim, hodri meydan.

Şimdi konumuza dönelim. Geçen pazar günü Astana’da başlayan Dünya Satranç Şampiyonluğu maçının ilk dört oyunluk periyodu sona erdi. Bugün beşinci oyunun oynanacağı maçın skoru ise 2-2. İlk oyunun berabere bitmesinin ardından ikinci oyunda siyah taşlarla oynayan Nepo (Ian Nepomniachtchi) açılıştan çıktıktan hemen sonra elde ettiği üstünlüğü çok hızlı şekilde galibiyete çevirmeyi başardı.  Bu oyunda klasik piyon merkezinin sanıldığı kadar güçlü olup olmadığı sorgulandı. Nepo adeta aktif taşların klasik piyon merkezi karşısında nasıl üstünlük sağlayacağına dair bir ders verdi. Gelin şimdi bu kritik oyunu beraber analiz edelim.

Ding Liren (2788) - Ian Nepomniachtchi (2795)

FIDE Dünya Şampiyonası/Astana 2023

1.d4 Af6 2.c4 e6 3.Af3 d5 4.h3 dxc4 5.e3 c5 6.Fxc4 a6 7.0–0 Ac6 8.Ac3 b5 9.Fd3 Fb7 10.a4 b4 11.Ae4 Aa5 12.Axf6+?! [12.Axc5 daha iyi 12...Fxc5 13.dxc5 Ad7 14.c6 Fxc6 15.Ad4 Ac5 16.Fc2 Fd5 17.Vg4 Vf6 18.Fd2 Kb8] 12...gxf6 13.e4 c4 14.Fc2 Vc7 15.Fd2 Kg8?! [15...0–0–0 daha kuvvetli] 16.Kc1?! 0–0–0 Diyagramdaki konumda beyazın klasik piyon merkezi ve siyahın aktif taş oyunu var.

17.Fd3? [ilk ciddi hata 17.Ve1 oynanmalıydı] 17...Şb8 [hedef yapıdan uzaklaşmak kesinlikle doğru tercih] 18.Ke1? [Ding hatasında ısrar ediyor. Ve1 oynamak hâlâ tek şans] 18...f5! [Fb7 ve Kg8 in etkin konumları nedeniyle Nepo çok keskin bir saldırı başlatıyor] 19.Fc2?! [nedir bu filin çektiği?] 19...Ac6! [Amatörler hücum ederken bazı taşları geride bırakır oysa iyi oyuncular kötü taşla oyun kazanılamayacağını bilir. Hatları açmadan önce tüm taşları hazır hale getirmek gerekir, bu yüzden at merkeze geri dönüyor.] 20.Fg5 Kxg5! [hücuma devam etmek için çok etkili ve neredeyse gerekli bir feda] 21.Axg5 Axd4 22.Vh5 f6 23.Af3? [Oyunu kurtaracak hamle olmadığından yapılan bu gibi hataların artık bir önemi yok] 23...Axc2 24.Kxc2 Fxe4 25.Kd2 Fd6 26.Şh1? c3 27.bxc3 bxc3 28.Kd4 c2 29.Vh6 e5 0–1

İkinci oyunun kaybedilmesi Ding’in şampiyonluk maçına teknik ve psikolojik olarak hazır olmadığına dair yorumları da beraberinde getirdi. Maçın tek taraflı geçeceği, hatta başlamadan bittiğine dair yorumlar bile yapıldı. Üçüncü oyunun beraberlikle sonuçlanmasından sonra dördüncü oyunda Küçük Ejderha geri döndü ve Ding oyunu kazanarak skoru eşitledi. Bu sefer ikinci oyunun aksine klasik piyon merkezinin nasıl etkili olabileceğine dair bir ders niteliğindeydi oyun. Moral avantajı elde eden Ding bana göre hâlâ maçın favorisi.

Ding Liren (2788) - Ian Nepomniachtchi (2795)

FIDE Dünya Şampiyonası/Astana 2023

1.c4 Af6 2.Ac3 e5 3.Af3 Ac6 4.e3 Fb4 5.Vc2 Fxc3 6.bxc3 d6 7.e4 0–0 8.Fe2 Ah5 [8...h6] 9.d4 Af4?! [Merkezi teslim eden bu hamle stratejik bir hata] 10.Fxf4 exf4 11.0–0 Vf6 12.Kfe1 Ke8 13.Fd3 [13.h3; 13.c5 hamleleri çok daha iyi] 13...Fg4 14.Ad2 Aa5 [Nepo kazandığı oyunda olduğu gibi yine Aa5 hamlesini yapıyor ama burada durum çok farklı] 15.c5! dxc5 16.e5 Vh6 17.d5 [Ding merkez üstünlüğünü ele geçirdi] 17...Kad8 18.c4 b6 19.h3 Fh5 20.Fe4 Ke7 21.Vc3 Kde8 22.Ff3 Ab7 23.Ke2 f6 24.e6 Ad6 25.Kae1 Af5?! [25...Fg6 ilginç ama eşit] 26.Fxh5 Vxh5 27.Ke4 Vh6 28.Vf3 Ad4?? [Kaybeden hamle. Taşların değeri konusunda amatörler çok katı davranırlar oysa taş değerleri taşın aktivitesine bağlıdır. Merkezde bir at çoğu zaman hareketsiz bir kaleden iyidir.] [28...g5 29.g4 Ad6 ve beyazın nasıl kazanacağını bulmak güç] Diyagram

29.Kxd4! cxd4 30.Ab3 g5 31.Axd4 Vg6 32.g4 fxg3 33.fxg3 h5 34.Af5 [at mı güçlü, rakibin iki kalesi mi?] 34...Kh7 35.Ve4 Şh8 36.e7 Vf7 37.d6 cxd6 38.Axd6 Vg8 39.Axe8 Vxe8 40.Ve6 Şg7 41.Kf1 Kh6 42.Kd1 f5 43.Ve5+ Şf7 44.Vxf5+ Kf6 45.Vh7+ Şe6 46.Vg7 Kg6 47.Vf8 1-0