İnsan hakları standartları ve değişim

CHP’liler seçimlerden bu yana bir sloganı tekrarlıyorlar: Değişim!

Değişimle kastedilen, anladığımız kadarıyla yönetim kademelerindeki değişim olmalı.

Başladı bile. Sıranın genel başkanlığa geldiği de adaylık tartışmalarında gözleniyor. Yani değişim CHP bünyesinde yönetici kademelerdeki olabileceklerle ve elbette genel başkanının değiştirilmesiyle ilgili. Anladığımız kadarıyla CHP yönetimindekiler de dahil olmak üzere kimse insan hakları standartlarından söz etmiyor; demokrasiye dair hak ve özgürlüklere dair standartlardan söz etmiyor.

Eskilerin deyişiyle bu tartışmalar koltuk kavgası için yapılıyor.

Biz duymadık adaylık tartışmalarında yer alanların nasıl bir Türkiye istediklerini? İnsan haklarına dair ne düşündüklerini, insan hakları ve demokrasi temel sorununu nasıl çözmeyi düşündüklerini, savaşa dair 40 yıldır süren ve 100 binden fazla insanın yaşamını yitirdiği ülkemizde süren, düşük yoğunluklu silahlı çatışma/savaşa dair ne düşündüklerini, bilmiyoruz, duymadık. Değişimin ne olduğunu, neyi değiştireceklerini bilmiyoruz.

İnsan hakları standartları, insan onurunun korunması için kabul ve ilan edilmiş standartlardır. Ülkenin ana muhalefet partisinin tartışmalarında biz bu kavramları göremiyoruz.

Değişimin temelleri ne olacak?

Türkiye, Birleşmiş Milletler Çocuk Hakları Sözleşmesi’nin 1995 yılından beri tarafıdır. 2 haziran günü bir belge yayımladı Birleşmiş Milletler Çocuk Hakları Komitesi. Bir hatırlatmada bulunmak isterim. Türkiye’ye dair tespitleri ve tavsiyeleri içeriyor. Belgenin Türkçe çevirisini İnsan Hakları Ortak Platformu (İHOP) yaptı ve yayımladı. Türkiye’de çocuklar hangi haklardan yoksunmuş ve ne tür muamele ile karşılaşıyormuş, bir de Birleşmiş Miletler Çocuk Hakları Komitesinden dinlemek ister misiniz?

Rapora buradan ulaşılabilir.

Sözleşmenin 17, 29 ve 30. maddelerinde Türkiye’nin çekinceleri var. Mesela CHP yönetimine ve genel başkanlığa aday olanların bu ve benzeri çekinceler konusunda tavrı ne olacak, ne düşünürler acaba? Ana dil ve kültürel haklarla ilgilidir bu maddeler. TCK 220, 299, 300 ve 301. maddelerinde değişiklikler tavsiye ediliyor, uyacak mı yeni yönetim? Çocukların ifade, örgütlenme ve toplanma hak ve özgürlükleri konusunda ne düşünüyor adaylar?

Bir de yine geçen hafta işkenceye karşı çok önemli bir belge olan İstanbul Protokolü (İşkence ve diğer zalimane, İnsanlık Dışı aşağılayıcı muamele veya cezaların etkili biçimde soruşturulması ve belgelendirilmesi için el kılavuzu (İstanbul Protokolü) Bu protokol 1999 yılında İstanbul’da Türkiyeli insan hakları savunucularının da katılımı ve katkıları ile hazırlanmıştır. Belge 2000 yılında BM belgesi haline geldi. Protokol 2022 yılında 51 ülkeden 180’den fazla uzmanın katkısı ile güncellendi. Konuya dair gelişmeler için, Türkiye İnsan Hakları Vakfının internet sitesinden yararlanmak mümkündür.

Evet CHP’de değişim isteyen adaylar işkence konusunda ne düşünürler acaba? Var mı işkencenin önlenmesi için önerileri, düşünceleri?

Sona geliyorum. Değişim insan hakları standartlarını temel alırsa bir anlam ifade eder. Türkiye, barış ve demokrasinin, insan hakları ve temel özgürlüklerin yaşam bulacağı bir ülke haline gelirse, ancak o zaman bir değişimden söz edilebilir.

Düzen de başka türlü değişmez.