23 milyon çocuktan kaçı tatile çıkabilecek?

Bugün karne günü. İlk akla gelen kimler karne alacak bugün. Kimler karne alacak ve kimler karne alamayacak? Okula kaydı olmayanlar bugün ne yaşıyor acaba?  

Deprem bölgesinde pratikte olmayan açılmayan okullarda bugün karne günü mü? Afetzede çocuk ve gençler ne yaşıyor acaba?

Dahası karne ile birlikte okullar da tatil ediliyor, geriye boş duvarlar boş bahçeler kalıyor. Öğrenciler için ise “yaz tatili” başlayacak. Okullar tatil edildi de çocuklar tatil yapabilecek mi, tatilden ne anlamamız gerekiyor?

23 MİLYON YURTTAŞ VE SIĞINMACI ÇOCUK GENÇ TATİLE ÇIKABİLECEK Mİ?

Aralık 2022 itibariyle 5-17 yaş grubunda 16 milyon 914 bin 758 ve 5-21 yaş grubunda 21 milyon 948 bin 256; Suriyeli sığınmacı (geçici koruma) kapsamında 5-17 yaş grubunda 1 milyon 94 bin ve 5-21 yaş grubunda yaklaşık 1 milyon 350 bin çocuk genç var. Bu 5-7 yaşında 18 milyon veya 5-21 yaşında 23 milyon çocuktan, gençten ne kadarı gerçekten tatile çıktı sayılır, ne kadarı tatile çıkabilecek?

MESEM’DE 1.4 MİLYON ÇOCUK İŞÇİ İÇİN TATİL DEĞİL YILLIK İZİN BİR AY

Mesleki eğitim merkezlerine,(MESEM) ortaokulu bitiren 1.4 milyon çocuk yönlendirilmiş durumda. MESEM’dekilerin yıllık bir ay tatili bulunuyor. Maalesef işteki çalışma saatleri de haftada 4 gün 8 saatle sınırlı değil çoğu kez. Yani haftada 32 saatten de çok daha fazla işte kalmak zorunda kalıyorlar. Bir de yol süresini eklerseniz, 14-17 yaş grubundaki bu çocukların yaşadıklarını tasavvur edebilirsiniz. Bununlar beraber bu yoksul aile ve çocuklar için devlet eliyle ödenen bu 2-4 bin lira çok değerli bulunuyor. İşletmeye de hiçbir maliyeti olmayıp aksine sadece çocuk emeği sömürüsü ve dahası ustalık belgesi ve usta öğreticilik vb. gibi düzenlemelerle hatta bir tür şirketlere sermaye transferine dönüşmüş bir uygulamayı oluşturuyor.

Diğer boyutları bir yana tatil nedir gerçekten, içerikli olarak tatil nedir?

TATİL VE ÇEVRE: TOPLUMSAL ZAMANIN VE MEKANIN İÇERİĞİ VE İÇERİKSİZLEŞMESİ

Daha içerikli soru şu ki tatil nedir, bir zaman ve mekan değişimi mi her şeyden önce?

Nasıl bir zaman ve mekan değişimi?

Okuldan daha iyi bir zaman ve mekan bulabilecek mi bu çocukların ve gençlerin çoğu?

Yani “gerçek” bir yaz tatilinden söz ediliyorsa, “okul tatili” ve “yaz tatili” içerikli olarak ele alınmak durumunda. Bu kez soruları biraz daha geliştirmemiz gerekiyor:

Çevre nedir, etki analizi nedir? Mekanın içeriği var mı, yerin içeriği var mı, nedir? Mekanın fonksiyonları nelerdir? Bu işlevleri sayarak bitirebilir miyiz?

Ya zamanın? Zaman nedir? Okul ve eğitim aynı zamanda bir zaman düzenlemesi midir? Süre ile zaman aynı şey mi? Süre nedir? An nedir? İçerikli nitelikli zaman nedir? İçerikli zaman öncelikle içerikli mekan sorunu mu? Çevre sorunu mu? Tatil bir çevre değişimi mi?

Çevre etki analizi çok da doğru bir adlandırma, Türkiye pratiğinde dikkate alınsa da alınmasa da çok sayıda boyuta, binlerce göstergeye bakılıyor, bunlar bile iyi bir değerlendirme için yeterli bulunmuyor.

Zemin etüdü, çok doğru bir adlandırma.

Üzerine mühendislik ve mimarlık giriyor.

Okul, sokak, mahalle, şehir, bölge, ülke, dünya, kozmos çocuklar için, hepimiz için nasıl bir çevre oluşturuyor acaba?

Çocuk/öğrencinin tatile çıkması bir “çevre” değişimi ise, bu çevre değişiminin içeriği ve niteliği çocuklar üzerinde nasıl bir etki bırakıyor, olumlu çevre etkisi yapabiliyor mu, çocuklar gerçekten tatile çıkmış olabiliyor mu? Hangi çocuklar nasıl bir çevre değişimi yaşıyor? Bunların bir etki analizi yapılıyor mu?

ÇEVRE, ZÜMRE, SINIF: TATİLİN SOSYAL ETKİ ANALİZİ

İnsanın, çocuğun öne çıkmış tanımlarından biri “olanaklar varlığı” olması. Olanaklar varlığı olabilmek “olanaklara” bağlı.

İnsanın olanağı; içine doğduğumuz doğa ve güç çevresinden, içinde doğduğumuz zümrelerden, içinde bulunduğumuz sosyal sınıflardan oluşuyor.

Her şey sınıf değil ama çok şey sınıfsal. Sınıfla birlikte nüfuz çevremiz, zümrelerimiz de etkili, hepsinin etki analizi yapılması gerekiyor.

23 milyon 5-21 yaş grubu yurttaş ve sığınmacı çocuğun hangi çevre ve etki altında bulunduğu hesaplanırsa, okul tatil edildiğinde bunlar tatile çıkmış olmuyor maalesef, tatilde gelişimlerini sürdüremediği gibi, daha zor şartlarla karşılaşabiliyor.

Dahası orta ve üst sınıflar için de nitelikli bir çevre değişimi pek yok, yine de yapmışsa en iyisi tanımadığı başka şehirleri, başka ülkeleri ziyaret sayılır. Keşke bol bol gezseler, doğa gezisi, tarih gezisi yapsalar, keşke gittikleri yerlerde müze de dolaşsalar, roman, hikaye, masal, şiir de okusalar.

SERBEST ZAMAN EZİM VE BOŞLUK DEĞİL ÖZGÜRLÜĞÜ GETİRMELİ

Yoksul öğrencinin boş zamanı zorunluluklardan kurtulduğu zamandır. Yoksul mevcut zaman ve mekanından kurtulabiliyor mu, yoksa okul da olmayınca daha da mı oraya sıkışıyor?

Orta ve üst sınıfları bir yana bıraksak bile, geriye kalan 20 milyon ne halde? Ekseri çoğunluk ne gezi ne sinema tiyatro ne müze ne dağ orman ne coğrafya ülke, ne tarih kültür ne de kitap dergi, ne de nitelikli arkadaş oyun olanağı bulabiliyorlar; kendi mevcut zamanlarını ve mekanlarını tatil edemiyor, onun içine sıkışıp kalıyor, daha da köreliyorlar; ancak kendi aile/etnisite/din zaman ve mekanlarını yaşayabiliyorlar. Ya da kendi apartman dairelerine, dört duvara sıkışmış büyük bir boşluk?

Serbest zaman boşluk değil özgürlük demektir, özgürlük olanak demektir, olanak yoksa, irademizi hayallerimizi gerçekleştirecek olanaklar yoksa geriye büyük bir kaybedilmiş boşluk kalır, dahası o boşluk neyle doldurulmuşsa, o içerikler, o ezimler kalır.

 “Okul sınıfından” çıktık da “sosyal sınıftan” çıkılabiliyor mu; zümrelerden çevrelerimizden çıkabiliyor muyuz? Çocuk ve insanların okul tatil edilirken sosyal çevresi de tatil edilebiliyor mu, daha geniş bir çevreye, tatile çıkabiliyor mu, tatile çıkabiliyor muyuz?