Arjantin'de seçimlere doğru

Arjantin başkanlık seçimlerinin ilk turuna hazırlanırken herkesin gözü pazar günü gerçekleşen ve tüm başkan adaylarının katıldığı seçim tartışmasındaydı. Bundan tam bir yıl önce yine bu köşede, uluslararası arenada ve bölgede aktif olan aşırı-sağ çevreler ile ilişkisine dikkat çektiğimiz aşırı sağcı Javier Milei, o gün televizyon televizyon dolaşan marjinal ve hatta gülünç bir figür olarak görülürken, bugün seçimlerin en favori adayı olarak gösterilmekte. Milei, seçimlerde geleneksel sağ ile ikinci tura kalma riskine karşı ilk turu zaferle bitirmeyi hedefliyor. Milei konuştukça Milei’in desteği büyüyor gibi gözüküyor. The Economist’in Milei’i demokrasiye bir tehdit olarak ilan eden yazısı da sanki Milei’in seçileceğini ilan eden bir kehanet gibi.

Tam da bu süreçte Milei’in elini güçlendiren yolsuzluk skandalları da ardı ardına patlamaya devam ediyor. İlk olarak geçen hafta La Plata’nın önemli peronist siyasetçilerinden olan Julio Rigau’nun Buenos Aires temsilciler meclisi çalışanlarına ait 49 banka kartı ile farklı bankamatik cihazlardan para çektiğinin ortaya çıkarak tutuklanması haberi gündeme yerleşti. Herkesin beklediği adayların seçim tartışması öncesinde ise peronistlerin elinde bulunan Buenos Aires hükümeti kabinesinin başı konumundaki Martín Insaurralde’yi Akdeniz’de günlük kirası 11 bin avro olan bir yatta şampanya patlatırken gösteren fotoğraflar, tatili beraber geçirdiği model tarafından sosyal medyada paylaşıldı. Buenos Aires Valisi Axel Kicillof, anne-oğul Kirchner’lerin desteklediği Insaurralde’nin istifasını istemekte gecikmese de olayın vahametini örtmek mümkün değil. Her iki skandalın da zamanlama açısından planlı olduğu düşünülebilir. Fakat her halükarda ekonomik krizin derinleştiği ve yoksulluğun toplumun tüm kesimlerine doğru genişlediği bir dönemde ortaya çıkan bu skandalları iktidardaki peronistlerin tabutuna çakılan son çiviler olarak değerlendirmek mümkün gibi gözüküyor.

Birçok kişi tarafından ‘liberfacho’ olarak tanımlanan Javier Milei ise hiçbir normalleşme ya da ana akımlaşma emaresi göstermeden bu yolsuzluk skandallarının da yardımı ile seçmenlerin birinci sıradaki tercihi olmaya devam ediyor. Eğer bugüne kadar vadettiği, iddia ettiği ve savunduğu saçmalıklar onu bulunduğu bu yere getirdiyse aslında Milei’nin ana akımlaşma gibi bir ihtiyacının olmadığını söylemek gerekiyor. Milei elinde otomatik testere ile seçim kampanyası yürütürken burjuvazi demokrasilerinin defosunu iyi bilen bir başka siyasetçi olarak yolsuzluklara batmış bu siyasi eliti kesmeyi vadeden ‘faklı’ bir figür tiyatrosunu oynamaya devam ediyor.

Gerçi Milei’in kampanyasının da yol kazalarına uğramadığını söylemek mümkün değil. Kampanyasının eğitim konularındaki danışmanı Martín Krause, bir üniversitede yaptığı konuşmada Arjantinlilerin sözde tembelliğine, üretken olmayışlarına ve yolsuzluklarına atıfla, ‘Gestapo’nun içinde Arjantinliler olsaydı daha az Yahudi ölürdü, bu da daha iyi olmaz mıydı’ diyerek yaptığı ile ‘şaka’ ülkedeki Yahudi cemaatini rahatsız etti. Hiç şüphesiz Milei’in liberal görünümlü su katılmamış faşist ekibinin Nazi hayranlıkları şaşırtıcı değil. Ama soykırımı bu tip bir banalleştirme ile anmanın, eğitimde arz ve talep sistemini savunan ve kupon yöntemine geçileceğini söyleyen muhtemel eğitim bakanından gelmesi biraz fazla. Yine geçtiğimiz hafta Milei’in partisinin Buenos Aires Valiliği Adayı Ramiro Marra’nın kültür mirası olan devlet televizyonu binasını yıkarak yerine gökdelen dikme önerisi gündeme geldi. Marra’ya bir gazetecinin devlet televizyonunun eğitim kanalı olan Paka-Paka’daki Arjantin tarihini konu alan çizgi filmlerde yer alan İspanyol karşıtlığı sorusuna ise, dedelerinin İspanyol olduğu, kendisinin de İspanyol vatandaşı olduğu, pasaportunun olduğu ve İspanya’yı vatanı olarak gördüğü şeklinde cevap vermesi de başka bir skandal oldu.

Tüm bu skandallar ve tartışmaların gölgesinde yoksulluğun, yüksek enflasyonun ve durdurulamaz kur artışının pençesindeki Arjantin halkı başkanlık tartışmasında kimi haklı bulacak, bu tartışmanın sandıklara bir etkisi olacak mı, Milei ilk turda kazanacak mı gibi soruların cevabını ise birkaç hafta daha beklememiz gerekecek.