Üç ayda milyonları ezip geçti

Güneşte kalmış kar gibi eriyor.

Eriyen ne?

Toplumun bir kesiminin geliri…

Açıklanan enflasyon verileri bu gerçeği açıkça ortaya koyuyor.

TÜİK verilerine göre enflasyon aylık yüzde 4,75!

Yıllık enflasyonda bu yılın zirvesini gördü; yüzde 61,53’e yükseldi. 

Yıllıkta zirve, aylıkta yüzde 5 gibi yüksek rakam bile az; ‘dar’ ve ‘sabit gelirli’ geniş emekçi yığınlar çok daha ağır yaşadı, fiyat artışlarını.

Ucuzluk yaşanması gereken yaz aylarında bile tarihi fiyat artışları yaşayan emekçiler eylülde de gün yüzü görmediler.

Servisi, kıyafeti, eğitim ücreti, yemeği, kitabı… Derken okul masrafları ve eğitim ücretleri bel büktü.

Diyor ki TÜİK, ‘eğitim masraflarındaki artış aylık yüzde 30’.

Emekçiler için esas olan gıda da enflasyon yıllık yüzde 75! Mutfakta yangın hiç sönmüyor?

Yıllığı en yüksek harcama grubu yüzde 92 ile lokanta ve otel.

Kimsenin aklına lüks gelmesin. Bu grubun da ağırlığı lokanta, büfe vb. yerler. Gıda ile ilgili yani.

Gıdanın yanı sıra sağlık-ulaşım gibi gruplarda da enflasyon yüzde 75’in üzerinde…

Görüldüğü gibi emekçiler için elzem her grupta enflasyon açıklanan yıllık ortalama (yüzde 61,5’lik) enflasyondan 15 puan daha fazla!

Yüzde 25’lik yasal kira artış oranının da hiçbir karşılığı yok: Ya kiracı ev sahibi kavgası var ya da yüzde 100 ile 300 arasında değişen kira artışı…

***

Bu arada belirtelim ki…

Enflasyon Araştırma Grubuna (ENAGrup) göre eylül ayında aylık enflasyon yüzde 6,24. Yıllık ise yüzde 130,13. TÜİK’in açıkladığının iki katından fazla. 

Yine ENAG’ın verilerine göre bu yılın ilk 9 aylık (ocak-eylül dönemi) enflasyon oranı yüzde 95,33.

İstanbul Ticaret Odasına göre İstanbul’da, açlık ve yoksulluk sınırı açıklayan Türk-İş sendikasına göre de Ankara’da fiyat artışları TÜİK’in açıkladığının üzerinde.

ÜCRET MAAŞ ERİDİ VERGİ ARTTI!

Bu ağır tabloya rağmen birileri sevinç devşirmeye çalışıyor; “Efendim aylık enflasyon ağustosta yüzde 9,1 seviyesindeydi şimdi yüzde 4,75’e geriledi” diye…

Oysa ne sevinilesi ne ‘umutvar’ bir durum var ortada.

Üç sebepten…

Birincisi yüzde 5 dolayındaki aylık enflasyon oldukça yüksek.

İkincisi ücret ve maaşlar feci eridi.

Üçüncüsü ise… Fiyatlar yüksek düzeyde artmaya devam edecek.

***

Umut yerine gerçeğe odaklanalım.

Temmuz (yüzde 9,49), ağustos (yüzde 9,09) ve eylül ayı (yüzde 4,75) aylık enflasyonlar yüzde 25’lik bir erime yarattı.   

Başka bir ifade ile üç aylık fiyat artışı ücret ve maaşların 4’te 1’ini yok etti.

Cebe giren asgari ücret görünürde 11 bin 400 lira… Oysa satın alma gücü artırılmadan önceki haziran ayıyla aynı; 8 bin 500 lira.

Anlayacağınız asgari ücrete yapılan zam buhar oldu gitti.

Yılda iki kere artış yapılmasına rağmen asgari ücretli 2022’den beri çok büyük bir refah kaybı yaşıyor.

***

15 Temmuz’da toplu sözleşme ve enflasyon farkından kaynaklanan yüzde 17,55’lik zam gören memurların cebindeki erime ise daha büyük. 

Bir seçim vaadi, en düşük emekli maaşını 22 bin 500 liraya tamamlamak için seyyanen 8 bin lira alan memurlar hariç hepsi kayıpta.

Ne diyelim!

Aylık enflasyonun yüzde 5’lerde dolandığı bir ülkede, 6 ay için maaşlara sadece yüzde 6’lık artış veren sözleşmelere imza atan memur sendikaları utansın!

***

Bu yılın ikinci 6 ayı için yüzde 25 zam yapılan emeklilerin durumu ise daha da perişan!

Çünkü…

Seçim öncesinde en düşük emekli maaşı 7 bin 500’e tamamlandı.

Ve milyonlarca emekliye dendi ki; ‘Sizin kök maaşınıza yüzde 25 zam yaptık ve buna rağmen maaşınız 7 bin 500 TL’ye ulaşmadı, bu yüzden 7 bin 500 almaya devam edeceksiniz.

Milyonlarca emekli böylece sıfır zam aldı.

Aldıkları 7 bin 500 liranın alım gücü üç ayda 5 bin 600 liraya geriledi.

***

Ücretler böyle erirken ödenen vergiler arttı.

KDV ve ÖTV artışları, ikinci kez alınan motorlu taşı vergisi gibi…

Kimi emekçiler için bordroda vergi dilimleri yükseldi ve daha büyük vergi kesintilerine maruz kaldılar; Kimi yüzde 15’lik vergi diliminden yüzde 20’lik vergi dilimine dahil edildi, kimisi de yüzde 20 yerine yüzde 27’ye…

Hükümetin vergi politikası cepteki erimeyi daha da büyüttü.

DEVAMI GELECEK

Korku senaryosu gibi devamı gelecek maalesef!

Ekimle birlikte hem de…

Akaryakıtın tüm ürünlerinden başlayarak ÖTV artırılıyor.

Dövizin artış hızı yaz aylarına göre düşmüşse de akaryakıttaki zamlar uçuyor.

Kasım ayında gıda fiyatları da artacak; bir yandan kuraklık diğer yandan fahiş girdi fiyatlarının (Aslında kötü ve bağımlı tarım politikalarının) kaçınılmaz sonucu olarak.

Mutfak yine alev alev!..

Sanayinin kullandığı elektriğe, doğal gaza zam geldi.

Akaryakıt fiyatları artıyor.

Bu artışların sonucunu kasımda, iğneden ipliğe zam olarak göreceğiz!

Aralıkta ise…

Klasik yıl sonu zamları gelecek. Isınma harcamaları artacak.

Şimdi hesaba katılmayan doğal gaz dikkate alınınca enflasyon rakamlarında da yeni bir ivmelenme görebileceğiz.

İşin özeti: Yıl sonunda resmi enflasyon yüzde 70’i aşacak. Orta vadeli programdaki yüzde 65’lik öngörüyü sollayacak. 

***

2017’den bu yana çift haneli enflasyon hayatın gerçeği oldu. Ancak 2021 son çeyreğinden itibaren enflasyon kaynak aktarım mekanizmasına dönüştü.

Emekçiden sermayeye, rantiyeye doğru bir aktarım…

Sabit gelirli emekçiler kaybetti.

Ev sahibi ile kiracı arasındaki ilişki gergin bir hal aldı.

Şimdi biliyoruz ki… Orta vadeli program da emekçi kesimlere yeni acı reçeteler içeriyor.

Sarınırım önümüzdeki günlerin önemli sorusu bu: Bunca erimeye rağmen emekçiler bu acı reçeteyi sineye çekmeyi kabul edecek mi?