İstifa ile haklı nedenle fesih ayrımına dikkat edilmeli

SORU: Merhabalar. Doğum iznim bitmedi ve ben evlilik sebebi ile istifamı verdim. İşverenim ‘Rapor bitmeden istifan geçersiz sayılacak’ diyor. Evlilik tazminatımı alamaz mıyım bu durumda? Şimdiden çok teşekkür ederim.

CEVAP: İyi günler. Kıdem tazminatına hak kazanma koşullarından bir tanesi de kadın işçinin evlendiği tarihten itibaren bir yıl içerisinde kendi arzusu ile iş sözleşmesini sona erdirmesi durumudur. Ancak, bunun için işçinin iradesinin iş sözleşmesini evlilik nedeni ile feshederek tazminatını alma iradesini işverene göstermesidir. Dolayısıyla sorunuzda belirtmiş olduğunuz ‘İstifamı verdim’ ifadesi bu açıdan tartışma yaratan bir durumdur. İstifa dilekçenizde belirtilen nedenler veya ifadeler hukuken önem arz eder. Zira, bu durumda işçinin iradesinin istifa değil haklı nedenle fesih olduğu, mahkeme önünde tartışılabilecektir. Örneğin, eğer istifa dilekçesinde işçi, bir eğitime katılabilmek için istifa ettiğini belirterek işten ayrılmışsa, bu durumda ileride açacağı alacak davasında ‘Ben aslında iş akdimi fazla çalışma ücretlerim ödenmediği için feshetmiştim, haklı nedenlerim vardı, istifa değil de haklı fesih yapmak istemiştim’ şeklinde beyanda bulunamayacaktır. İşçi sebep belirterek yapmış olduğu istifadaki o nedenler ile bağlıdır ve o istifayı açacağı bir dava ile haklı feshe dönüştüremez.

Ancak eğer işçi neden belirtmeksizin bir istifa dilekçesi vermişse yani istifasına ilişkin hiçbir sebep bildirmemiş veya görülen lüzum üzerine veya tazminatlarımın tarafıma ödenmesini talep ediyorum gibi beyanlarda bulunarak istifa etmişse, bu durumda o işçi makul bir süre içerisinde istifasını haklı feshe dönüştürebilecek, yani haklı fesih nedenlerine dayanabilecektir. Yargıtay uygulaması da bu şekildedir.

Dolayısıyla sorunuzda belirtmiş olduğunuz üzere sadece istifa ediyorum şeklinde vereceğiniz bir dilekçe ile “Evlilik sebebi ile istifa ediyorum” şeklinde ifade içeren dilekçelerin hukuki durumu farklılık doğuracaktır.

Eğer, o iş yerinde bir yıllık çalışma süresini tamamlamış ve evlendikten itibaren bir yıl içinde iş sözleşmesini sona erdirmiş ve bu iradenizi ortaya koymuş iseniz bu durumda kıdem tazminatına hak kazanırsanız. Burada önemli olan husus, kadın işçinin bu hakkını evlilik tarihinden itibaren bir yıl içinde kullanması gerektiğidir.

4857 sayılı İş Kanunu’nun 74. maddesinde de analık halinde çalışma ve süt izni başlığı altında, işçi kadınların doğuma bağlı izin ve çalışma koşulları düzenlenmiştir. Buna göre, kadın işçilerin doğumdan önce sekiz ve doğumdan sonra sekiz hafta olmak üzere toplam on altı haftalık süre için çalıştırılmamaları esastır. Bu süreler içinde kadın işçi açısından iş göremezlik ödeneği ödenmektedir. Ancak, bu süreler içinde de işçi raporlu iken süreli fesih bildiriminde bulunulabilir ancak fesih bildirim süreleri istirahat raporunun bitiminden itibaren işlemeye başlar. Ancak, siz yukarıda açıkladığımız üzere evlilik nedeni ile iş sözleşmesini haklı nedenle fesih iradenizi ortaya koyarak yapmış iseniz bu durumda ihbar süresini beklemenize gerek yoktur.

Sonuç olarak doğum iznini kullandığınız halde dahi, evlilik tarihinden itibaren bir yıllık süre içinde kalıyorsa ve evlilik nedeni ile işten ayrıldığınız sebebi ile fesih iradenizi ortaya koymuş iseniz, kıdem tazminatına hak kazanabilirsiniz. Ancak, bu durumda da analık ödeneği belirli bir süre daha ödenip sonra kesilecektir.