Oyun sektöründe dönüşümün eşiği

Ekonomik büyüklük bazında bakıldığında oyun sektörü neredeyse her yıl daha da büyüyen bir sektör. Ne 2007-2008 krizi ne de pandemi döneminin engelleyemediği bir büyüme bu. Hatta pandemi döneminde eve kapanmaların eğlence sektörünün diğer kesimlerini daraltması ile de bağlantılı olarak oyun sektörü 2020 ve 2021’i dikkate değer bir büyüme ile kapatmıştı. Sektörün daralma yaşadığı ender yıllardan biri 2022 idi. 2022’de oyuncu sayısı 150 milyonluk bir artışla 3.2 milyara ulaşmasına rağmen hasılatlar yüzde 4.3’lük bir daralma ile 184 milyar dolar olmuştu. Newzoo’nun son tahminlerine göre sektörün 2023’ü önceki yıla göre oyuncu sayısında yüzde 6.3, hasılatlarda ise yüzde 2.6’lık bir artışla kapatması bekleniyor. Hasılatlarda en büyük payı yüzde 49 ile mobil oyunlar tutarken, konsol oyunları yüzde 30, PC oyunları ise yüzde 20’lik bir paya sahip. Sektörün en büyük şirketler listesinin ilk 10’unu ise sırasıyla Tencent, Sony, Apple, Microsoft, NetEase, Google, Activision Blizzard, Electronic Arts, Nintendo ve Take-Two oluşturuyor.

Şimdi görünen o ki sektör bir dönüşümün eşiğinde. Sadece Microsoft’un kısa süre önce son onayları tamamlanan 69 milyar dolarlık Activision Blizzard satın almasından bahsetmiyorum. Disney’in Electronic Arts gibi bir şirketi satın alarak fikri mülkiyetlerini satan bir şirketten oyun dağıtımcısına dönüşebileceği tartışmaları gündemde. Oyun sektörüne girme çabasında Disney yalnız da değil. Netflix’in de daha basit mobil oyunların ardından PC ya da TV’de oynanabilecek daha ileri oyunlara doğru yöneldiği iddia ediliyor. Eğlence sektörünün diğer bileşenlerinin oyun alanına yönelmesi boşa değil. Halihazırda oyun endüstrisi ekonomik büyüklük olarak sektörün film endüstrisi de dahil olmak üzere diğer tüm bileşenlerini aşmış durumda. Film endüstrisinin en yüksek hasılatlı yapımlarının ömür boyu hasılatları Call of Duty gibi büyük bir serinin 5-6 yıllık hasılatına ancak karşılık gelebiliyor. Bu dev pastadan pay kapma yarışına girme gücünde olan diğer şirketlerden de benzer hamlelerin geleceğini söyleyebiliriz.

Oyun sektöründe büyüme ve genişleme eğilimi sürerken sektörde çalışanlar açısından tablo oldukça sıkıntılı. Sene başından bugüne dek en az 6 bin kişi işten çıkarıldı. Yayıncılarda ve stüdyolarda işten çıkartmalar irili ufaklı bir şekilde sürüyor. Önceki yıllardaki çeşitli eylemler sektörün kötü çalışma koşullarında bir nefes boşluğu yaratmış olsa da bu henüz güçlü bir örgütlülüğe dönüşmüş de değil. Avalanche Studios ve CD Project Red gibi bazı stüdyo ve yayıncılarda yer yer sendikalaşma eğilimi görülse de bu henüz sektörün geneline yayılmış bir eğilim değil. Microsoft, Activision/Blizzard’ı satın alma sürecinde piyasa denetleyici kurumların onayını kolaylaştırmak üzere Amerika İletişim İşçileri Sendikası (CWA) ile görüşerek “Sendikalaşmaya müdahale etmeyeceğiz” sözünü vermişti. Satın almanın onaylanmasının ardından Microsoft bu sözünün arkasında durmaya devam ettiğini yeniden beyan etti. Eğer Activision/Blizzard’da sendikalaşma başarıya ulaşırsa bu, sektördeki diğer çalışanlarda da olumlu etki yaratabilir. Bir yandan sektör büyümeye devam ederken diğer yanda işten çıkartmalar, hemen yanı başında ise ufak ufak da olsa kararlı adımlarla ilerlemeye çalışan sendikal örgütlenmeler… Sürecin gelişimini izlemek her halükarda öğretici olacak.