Doğum sonrası usulüne uygun şekilde kısmi süreli çalışma talep edilebilir

SORU: 28.11.2022 tarihinde doğum yaptım ve bütün haklarımı kullandım. 2 ay ücretsiz izin kullandım ve sonra işime döndüm ve hâlâ çalışıyorum. 28.11.2023 tarihinde bütün haklarım sonra erecek lakin ben iş yerime kısmi çalışmaya geçmek istediğimi kendi el yazımla sundum. İş yerim bana ‘Bizde böyle bir şey yok’ dedi. Ben de bunun benim hakkım olduğunu söyledim ama uzlaşamadık. İş yerimi 170’e şikayet ettim, şikayetimi oluşturdular. 2 gün sonra tarafıma dönüş yapıldı. İşçi ve işveren ile uzlaşma sağlanacağına dair bir bilgi geldi. İş yerim benim talebimi benden almadı, Yazılı kağıdıma 6 gün içinde iş yeri dönüş yapmazsa iş fesih hakkım varmış, öyle söylendi. Kesin çözüme ulaşmadı. Ne yapmam gerek benim? Lütfen yardımcı olur musunuz?

CEVAP: İyi günler. İş Kanunu’nun 13. maddesinde, kısmi çalışma, “İşçinin normal haftalık çalışma süresinin, tam süreli iş sözleşmesiyle çalışan emsal işçiye göre önemli ölçüde daha az belirlenmesi durumunda olan” çalışma şekli, kısmi süreli iş sözleşmesi olarak tanımlanmıştır. İş Kanunu’nun “Kısmi süreli ve tam süreli iş sözleşmesi” başlıklı 13. maddesine 2016 yılında eklenen düzenlemeler ile İş Kanunu’nun 74. maddesinde düzenlenen analık izinlerinin bitiminden sonra kısmi süreli çalışma talebinde bulunulabileceği düzenlenmiştir. Bu düzenlemeye göre, kısmi süreli çalışma çocuğun mecburi ilköğretim çağının başladığı tarihi takip eden ay başına kadar olabilecektir. İşçinin bu talebi işveren tarafından karşılanır ve işçinin bu talebi geçerli fesih nedeni sayılmayacağı da madde metninde düzenlenmiştir. Bu haktan ayrıca üç yaşını doldurmamış bir çocuğu eşiyle birlikte veya münferiden evlat edinenler de çocuğun fiilen teslim edildiği tarihten başlamak üzere faydalanabilecektir.

Bu haktan faydalanmak için ebeveynlerin ikisinin de çalışması gerekmektedir. Dolayısıyla eşlerden birinin çalışmaması durumunda kadın işçinin bu haktan faydalanması söz konusu olmayacaktır.

Bu kapsamda hangi sektör veya işlerde kısmi çalışma yapılabileceği ve uygulamasına ilişkin usul ve esasların Çalışma ve Sosyal Güvenlik Bakanlığınca çıkarılacak yönetmelikle belirleneceği de hüküm altına alınmıştır.

Kanunun düzenlenmesinden de görüleceği üzere, kısmi süreli çalışma doğum sonrası çalışanlara tanınmış bir hak ve bu uygulama kanun ile güvence altına alınmıştır. Dolayısıyla, işveren, doğum sonrası usulüne uygun şekilde talep edilmiş olan kısmi süreli çalışma talebini onaylamak durumundadır. Analık İzni veya Ücretsiz İzin Sonrası Yapılacak Kısmi Süreli Çalışmalar Hakkında Yönetmelik, 12. maddesinde bu kapsamda kısmi süreli çalışma yapılabilecek işleri şu şekilde düzenlemiştir.

“Kısmi süreli çalışma;

a) Özel sağlık kuruluşlarında ilgili mevzuat uyarınca mesul müdür, sorumlu hekim, laboratuvar sorumlusu ve sağlık hizmetinden sayılan işlerde tam zamanlı çalışması öngörülenler tarafından yerine getirilen işlerde,

b) Nitelikleri dolayısıyla sürekli çalıştıkları için durmaksızın birbiri ardına postalar halinde işçi çalıştırılarak yürütülen sanayiden sayılan işlerde,

c) Nitelikleri dolayısıyla bir yıldan az süren mevsimlik, kampanya veya taahhüt işlerinde,

ç) İş süresinin haftanın çalışma günlerine bölünmesi suretiyle yürütülmesine nitelikleri bakımından uygun olmayan işlerde, işverenin uygun bulması halinde yapılabilir.”

Bu kapsama girmeyen işlerde işverenin uygun bulma şartı aranmaksızın kısmi süreli çalışma yapılabilecektir.

Çalıştığınız iş yeri, yönetmeliğin 12. maddesinde belirtilen kısmi çalışma için işverenin onayına tabi bir iş yeri değilse, işveren sizin yasa ile belirlenen bu hakkınızı kullandırmakla yükümlüdür.