Sosyal konutlarda taksitler ödenmez hale geldi: Umut sömürüsü tokatlamaya döndü

Ev sahipliği oranı artmıyor, kiralar uçuyor!

Büyük kentlerde iş zıvanadan çıkmış durumda.

‘Çılgın’ hali İstanbul’dan örnekle ortaya koyalım.

İstanbul’da ortalama konut kirasının en düşük olduğu ilçe Arnavutköy: 11 bin 557 lira.

Ortalamanın en düşük olduğu ilçede bile ortalama kira düzeyi asgari ücret.

Geçmişte orta gelir grubunun tercih ettiği Beşiktaş, Kadıköy, Bakırköy’de ortamalar 30 bin liranın üzerinde.

***

Barınma sorunu barınma krizine dönmüş durumda.

AKP iktidarı bunu ‘başardı’ hem de yarattığı büyük inşaat ekonomisine rağmen!

Sorunu çözmek yerine de sömürüyor; özellikle de seçim dönemlerinde! Ve her seferinde vaatleri artırarak: ‘100 bin sosyal konut’, ‘250 bin…’, ‘Merak etmeyin 2028’e kadar bir 250 bin daha’ vb.

***

Büyük vaat halkalarından biri ile başlayalım!

Yıl: 2019!

Vaat eden: Cumhurbaşkanı Erdoğan.

Vaat: 81 vilayette 100 bin sosyal konut inşa sürecini başlatıyoruz.

Teslimat sözü: 2020’de programımızı başlatıp, azami 1 ila 1.5 yıl içinde konutları bitirip sahiplerine teslim edeceğiz.

Sonuç: Henüz binlerce konutun inşaatına başlanmadı! Binlercesinde de inşaat henüz devam ediyor.

Niye?

TOKİ’nin mazereti gırla: ‘Pandemi oldu’, ‘Konutların dikileceği yer bulunamadı’, ‘İhale iptal oldu’, ‘Çamur oldu, yan battı’…

Hem CİMER hem de ‘şikayetvar.com’ sayısız mağduriyet bildirimleri ile dolup taşıyor.

TAKSİT SAYISI DÜŞTÜ,FİYAT UÇTU, KDV ARTTI!

‘Yağmur yağdı’, ‘Çamur oldu’, ‘Yer bulamadık’ denilerek mağdur edilen TOKİ ‘şanslıları’ halkalarından biri de ‘Tuzla Sosyal Konut Projesi’ sakinleri.   

Kurada adları çıktığında ‘Havalara uçmuşlardı’.

2021 yılında teslim edilmesini bekledikleri evlerinin inşaatına bile başlanmamıştı; hem de aradan 3 yılı aşkın bir süre geçmesine rağmen.

5 bin 750 konut talihlisi, ailesiyle birlikte 20 bine yakın insan mağdurdu.

Nihayet inşaata başlanacağı haberi gelmişti; mağduriyetlerini unutmaya razıydılar.

Ama o da ne?..

Gelen haber her şeyi kursakta bıraktı! Dar gelirli memleket emekçileri olarak, ‘asgari ücretliye konut’ müjdesiyle duydukları sevinci de… Kurada adlarının çıkmasıyla beliren umudu da…

***

TOKİ’den gelen kara haberi paylaşmadan önce geriye gidip hafıza tazeleyelim; mağduriyetin büyüklüğünü görebilmek için.

Hikaye ne güzel başlamıştı…

Sadece yüzde 10 peşin ödenecekti.

Kalan tutar, aylık 894 liradan başlayan taksitler ve 240 aya varan vadelerle ödenecekti.

O zaman (2019 yılında) asgari ücret 2 bin TL’ydi. Ve konut taksitleri gayet ödenebilir görünüyordu; ‘Kira öder gibi konut sahibi olmak’ vaadi inandırıcı duruyordu.

Nitekim emekçiler de başvuru kuyruğuna koştu.

***

Şimdi ise hikaye değişti!

Taksit sayısı düşürüldü; 240’tan 180’e…

KDV artırıldı yüzde 1’den 10’a…

Ve en önemlisi taksit fiyatları uçtu: 15 bin liradan başlayıp 22 bin liraya kadar çıkıyor; evin büyüklüğüne, oda sayısına, bodrumda olup olmamasına bağlı olarak.    

Değil asgari ücret, memur maaşıyla bile ödenecek durumda değil.

Üstelik daha artacak!

Çünkü sabit taksit artışı uygulaması değişmiş, memur maaşına endekslenmiş. 

Oysa TOKİ söz vermişti: Mülkiyet ve planlama sorunlarından dolayı yaşanan gecikmeden kaynaklı maliyet artışları konut fiyatına yansıtılmayacak!

Gecikmenin yarattığı öfkeyi böyle dindirmeye çalışmıştı TOKİ.

100 BİNLİĞE BAK250 BİNLİĞİ GÖR

Bu yıl ki seçimler öncesinde barınma sorununun can yaktığını gören reis, kasım 2022’de  müjdeledi: 500 bin sosyal konut üreteceğiz.

Sonra proje bölündü! “Önce 250 bin konut yapacağız. Ardından 2028’e kadar bir 250 bin daha…” denildi.

Sonra o 250 bine uzatma geldi.

2023’te kura… 2024’te başlangıç… 2026 yılında teslimat! 

***

‘Cumhuriyet tarihinin en büyük konut projesi’ diye pazarlanan bu proje için o zaman uyarmıştık: Umut sömürüsü!

Uyarımızda şunları sıralamıştık:

Söylediği gibi 2 yılda 250 bin konut yapıp teslim etmek mümkün gözükmüyor.

Bir… TOKİ’nin kasasında-o zamanki maliyeti-karşılayacak 362 milyar TL yok.

Yüzde 10’u peşinat TOKİ maliyetinin yanında devede kulak!

İki yılda alınacak taksitleri eklesen de TOKİ’nin hâlâ 300 bin liraya ihtiyacı olacak.

İki yıl sonunda bir çoğu teslim edilemeyecek. Tıpkı önceki ‘100 bin sosyal konut’ projesinde Tuzla’da, Kayseri Sarıoğlan’da yaşandığı gibi!

Ayrıca…

Taksitlerin söylendiği gibi 5-6 bin lirada kalması imkanız. Hele de inşaat maliyetlerinin yılda yüzde 120 arttığı bir ortamda.

Bu yüksek enflasyonist ortamda, taksitlere, memur maaş  zammı oranında yapılacak artış, 240 ayın sonunda arşa varır. 

Bunu da şimdi ekleyelim: Tıpkı şu an Tuzla’da yaşandığı gibi!

BAKIŞ AÇISI DEĞİŞMELİ

Oysa…

Memleketin gerçekten sosyal konut projelerine ihtiyacı var.  Ama hükümet tersine deprem tehlikesini bile ranta tahvil ediyor.

Deprem Bilimci Prof. Naci Görür’ü, “Keşke yasa çıkarılsın demez olaydım” diye isyan ettiren ‘afet riski’ düzenlemesiyle.

***

Rant yerine aksi olunca iktidar hayıflanıyor: Okmeydanı Fetihtepe’de marjinaller devreye girdi, maliyeti 2 milyon lira olan evler, 20 yılda ödemeli 200 bin liraya teslim edildi.

Bir yandan hayıflanırken bir yandan da Belediye Başkanı Ali Haydar Yıldız semt sakinlerine mesaj atıyor: Sevgili komşularım, her türlü muhalefete rağmen başardık, Fetihtepe’yi dönüştürdük.

Yerelden tepeye hep riya…

***

Seçimden seçime umut sömürüsü ve rant değil ihtiyaç! Barınma sorununa sosyal yaklaşım ekmek kadar elzem:

Boş konut stokları yerleşime açılmalı ve acil ihtiyacı olan yurttaşlara tahsis edilmeli.

Kirasını ödeyemeyen ya da ödemekte zorlanan işçi ve emekçilere devlet tarafından gelirine göre kira desteği sağlanmalı.

Devlet ve yerel yönetimler insanca yaşanabilecek, sağlıklı ve ferah sosyal konutların yapımı için bütçe ayırmalı.