Kızamık: Çağın ayıbı

İsmimde kızamıktan ölmüş bir kardeşin ağırlığı var. Yaşasaydı adım ne olurdu sahi?

Yarım asır sonra Türkiye’de ve dünyada, daha kaç çocuğa kızamıktan ölmüş bir kardeşin adı verilecek? Oysa kızamık aşıyla önlenebilir bir hastalıktır.

Kızamık, Avrupa ve Orta Asya bölgesinde 2023 yılında bir önceki yıla göre iki kat değil, yüz kat değil yüzfe 3266’lık bir artış gösterdi.  UNICEF, haliyle aşıyla önlenebilir bu hastalık bağlamında ülkelere uyarıda bulunmaya devam ediyor.

Romanya Sağlık Bakanlığı, “29 ilde 2000 kızamık vakası ardından 5 Aralık 2023 günü kızamık salgını ilan etmiş oldu” ülkelerinde. Avrupa’da on yıllar sonra bir ilk…

“Ben, bir günde 23 küçük ölünün,

Gömüldüğünü gördüm bu köyde kızamıktan,

Ya siz ne gördünüz, söyleyin, söyleyin.” diyordu ya Çocuk Hekimi Şairimiz Ceyhun Atıf Kansu, Kızamık Ağudu şiirinde! Onca acı, sonrasında başarılı bir aşılama süreci ve geldik bugüne…

Kansu, Turhal’da çocuk hekimi olarak görev yaparken kızamık salgını baş gösterir. Salgınla tüm mücadelesine rağmen bir hekim olarak çocuk ölümlerine engel olamaz. Sadece tek köyde 23 çocuğun ölmesi üzerine “Kızamuk Ağıdı” şiiri ile tarihe not düşer..

Başka yazarlar da bu salgın ve ölümleri işler. Yaşar Kemal ‘Kızamık’ isimli bir roman yazar. Polis bu romanı alıp götürür, bir daha da geri gelmez. Beraberinde 1000 civarında ağıt derlemesi de polis marifeti ile yitip gider. Kimbilir içinde kaç kızamık ağıdı da vardı oysa?

Salgınların resim sanatına yansımasını ise Nedim Günsür’ün “Kızamık” isimli eseri ile hatırlamış olalım.

Bizdeki güncele dönecek olursak, altı ay önce Türk Tabipleri Birliği (TTB) uyarmıştı aslında: “Kızamık salgını ile karşı karşıyayız: Veriler paylaşılmalı, gerekli önlemler alınmalı, aşı bireylere ulaştırılmalı” diye. Daha “2023 yılının ilk dört ayında kızamık ön tanısıyla 2005 kişinin incelendiğini, 1440 tanının doğrulandığını ve 242 kişinin hastaneye yattığını” paylaşmıştı kamuoyu ile TTB.

Kızamık salgınında deprem sonrası nüfus hareketliliği ile çocukluk çağı aşılamalarının aksaması önemli bir sorun. Yine mülteci ve sığınmacı çocukların izlenememesi bir diğer handikap.

Önlenebilir her çocuk ölümü bir cinayettir. Hele kızamıktan ölmek, zarar görmek bu asırda, insanın yüreğini burkuyor.

Adım kardeşimden yadigar. Aşı olabilseydi yarım asır önce köyünde çocuklar, o da kızamıktan ölmeyecekti.

Bu çağda aşısız çocukları duymak ise sistemin iflasıdır.

Sağlıcakla kalın.