Çocuğu olan işçi kısmi süreli çalışma talebinde bulunabilir

SORU: Merhaba. Bir kurumda bir yıldır kısmi zamanlı olarak çalışmaktayım. Dilekçemi verirken pazartesi, salı, çarşamba günleri 06.15 ve 16.15 saatleri arasında çalışacağımı belirttim ve haftalık 30 saati tamamlayarak çalışmaya başladım. İşveren de sözlü olarak kabul etti ve buna uygun çizelge hazırlandı. Bir yıldır sorunsuz çalışmaktaydım. Ancak bu ay yöneticim bana sormadan gece vardiyası yazmış ve kısmi çalışmaya geçerken yazılı onay vermediğini ve onayın benim elimde olmadığı için çalışma saatlerimi değiştireceğini belirtmektedir. Çocuğuma gece bakacak kimse olmadığını söylediğimde “Aile sorunun beni ilgilendirmez, gelmek zorundasın” şeklinde cevap verdi. Böyle bir değişiklik yapabilir mi? Bilgilendirmeniz için şimdiden teşekkür ederim.

CEVAP: İyi günler. Sorunuzda belirtmiş olduğunuz ‘Çocuğuma gece bakacak kimse olmadığından’ ifadesi ile kısmi süreli çalışma başvurununuz doğum sonrası yeniden işe başlama ile ilgili olduğunu yorumluyorum. “Kısmi süreli ve tam süreli iş sözleşmesi” başlıklı İş Kanunu’nun 13. maddesine 2016 yılında yapılan eklemeler ile kanunun 74. maddesinde düzenlenen analık izinlerinin bitiminden sonra kadın işçilerin talepleri ile kısmi süreli çalışma talebinde bulunulabileceği düzenlenmiştir. Buna göre, İş Kanunu’nun 74. maddesinde öngörülen izinlerin bitiminden sonra mecburi ilköğretim çağının başladığı tarihi takip eden ay başına kadar bu maddeye göre ebeveynlerden biri, kısmi süreli çalışma talebinde bulunabilecektir. Kısmi süreli çalışma çocuğun mecburi ilköğretim çağının başladığı tarihi takip eden ay başına kadar olabileceği Analık İzni veya Ücretsiz İzin Sonrası Yapılacak Kısmi Süreli Çalışmalar Hakkında Yönetmelik ile düzenlenmektedir. Bu yönetmeliğin 8. maddesinde kısmi süreli çalışma talebinin ne şekilde yapılacağı düzenlenmiştir. Buna göre, Kısmi süreli çalışma talebi, bu haktan faydalanmaya başlamadan en az bir ay önce işçi tarafından yazılı olarak işverene bildirilecektir. Ancak sizin sorunuzda açıkça “Dilekçemi verirken” ifadesi ile yazılı olarak bu bildirimi yaptığınız anlaşılmaktadır. Dolayısıyla şekil şartına uygun olduğu ortadadır. Ancak bu gibi durumlarda vereceğiniz dilekçeden iki nüsha hazırlayıp bir tanesini de ‘alındı’ yazısı ile sizde kalacak şekilde hazırlanması ispat açısından faydalı olacaktır. Ancak her halükarda işveren bu dilekçenizi işçi özlük dosyasına koymak durumundadır. Kaldı ki bu durum ilgili yönetmelikte açık bir şekilde düzenlenmiştir.

İşveren de işçinin bu dilekçesine karşı işçiye talebinin karşılandığını yazılı olarak bildirecektir. İşveren tarafından süresi içinde işçinin talep dilekçesine cevap verilmemesi halinde ise, talep işçinin dilekçesinde belirtilen tarihte veya bu tarihi takip eden ilk iş gününde geçerlilik kazanacaktır.

Kadın işçilerin gece çalıştırılması açısından yasak olan iki düzenleme bulunmaktadır. Hamile kadın işçinin ve yeni doğum yapmış kadın işçinin doğumu izleyen bir yıl boyunca gece çalıştırılması yasaktır. Bunun dışında 18 yaşını doldurmuş kadın işçilerin gece çalıştırılmaları durumu da belli bazı şartları taşımak zorundadır.

Gece postasındaki çalışma süreleri yedi buçuk saati aşmayacaktır.

İşveren, gece postalarında çalıştırılacak kadın işçiler için servis hizmeti sağlanarak uygun araçlarla ikametlerine en yakın merkezden iş yerine götürüp getirmek, gece postasında çalıştıracakları kadın işçiler için işe başlamadan önce gece postalarında çalıştırılmalarında sakınca olmadığına dair sağlık raporunu iş yerinde görevli iş yeri hekiminden almak ve işin devamı süresince, çalışanın özel durumunu ve iş yerinde maruz kalınan sağlık ve güvenlik risklerini de dikkate alarak, iş yeri hekimince belirlenen düzenli aralıklarla, gece postalarında çalışan kadınların sağlık muayenelerinin yapılmasını sağlamak zorundadırlar.

Bu bilgiler doğrultusunda sizin iş yerinizin postalar halinde çalışılan bir iş yeri olup olmadığı da gece çalışması açısından önem arz etmektedir. Dolayısıyla iş sözleşmesinin feshi yoluna gitmeden önce işveren ile görüşerek bu durumu düzeltmenizi, Çalışma ve Sosyal Güvenlik Bakanlığının ilgili müdürlüklerine başvurmanızı öneririm. Zira bu durum sizin çalışma koşullarında esaslı değişiklik olarak nitelenip nitelendirilmeyeceği gece çalışmanızın çalışma koşullarının ağırlaştırılmasına neden olup olmadığı noktasında toplanacaktır.