İşçi beslenmesi

İşçilerin ücretleri ile temel besin fiyatları arasındaki denge, toplumdaki besin yetersizliğinin ana sebebidir. Okula aç giden çocuklar, MESEM projesi altında sanayi sitelerinde ağır sömürüye maruz bırakılan çocuk işçiler ise bazı sonuçlar. Ucuz gıdaya ulaşımın önündeki engel de işin ekonomi politiği. Tarım politikalarıyla ülkenin ihtiyaçlarına ve ekolojik koşullarına uygun geleneksel tarım çökertilerek uluslararası tarım tekellerine bağımlı hale getiriliyor. Doğrudan toprak kiralanarak veya satın alarak ülkedeki tarım sektörü uluslararası tekellerin en çok kâr edeceği şekilde yönlendiriliyor. İşçilerin beslenme, barınma olanakları, doğal çevrenin yaşanabilir olması, iş güvencesinin olması, sendikalaşma hakkı gibi pek çok konu işçilerin sağlığını ve güvenliğini doğrudan etkiliyor.

GENEL SAĞLIK DURUMLARINI ETKİLEYEN ETMENLERİN BAŞINDA BESLENME

İşçilerin genel sağlık durumlarını etkileyen etmenlerin başında beslenme gelir. Yetersiz beslenme sonucunda enerji yanında protein, vitaminler ve minerallerin yetersiz alınması vücut direncini azaltarak; işçinin daha sık hastalanmasına, hastalığın ağır seyrederek öldürücü komplikasyonların gelişmesine, işçinin devamsızlık oranında yükselmeye sebep olur. İşçinin günlük enerji ihtiyacı ortalama 3 bin 500 kilokalori olduğu düşünüldüğünde, iş yerinde verilecek yemeğin enerjisinin en az 1750 kilokalori olması gerekiyor. İşçilerin günlük almaları gereken enerjinin yüzde 12-15 kadarı proteinden gelmelidir. Çok ağır işlerde çalışanlarda enerjinin oransal olarak üst sınırı olan yüzde 15 oranı ve biraz üstünün proteinden gelmesi gerekiyor. İşçilerin beslenmesi, yiyeceklerin besin değerinin uygun olması, temel beslenme hastalıklarının tanısının koyulup ve tedavisinin yaptırılması, iş yerinde çalışanların yeterli-dengeli beslenmesi için gerekli menü hazırlanması işverenin sorumluluğundadır.

KÜF VE YABANCI MADDELER

Maliyeti 25.6 milyar avro olan 3. havalimanının inşaatında çalışan işçiler, saatlerce yemek beklediklerini ve kimi zaman aç çalıştıklarını anlatmışlardı gazetemizin bu sayfalarında. İşçilerin yemeklerinden küf ve yabancı maddeler çıktı, pis su kullandıkları için vücutlarında yaralar oluştu. Gebze’deki CT Oromotiv’de çalışan işçiler kendilerine verilen yemeklerden kıl ve böcek çıktığını gösteren fotoğrafları paylaşmışlardı. Dünya Bankasının raporunda kamudan en çok ihale alan 10 şirketin beşinin Türkiye’de olduğu ortaya çıkmıştı. Kamu kaynaklarını hortumlarken işçiyi de iliğine kemiğine kadar, aslında insanlığına kadar sömüren şirketler devletten aldıkları ihale kadar vergiden de muaflar. Ekonomik krizlerle birlikte önüne konulan kurtlu tabldot yüzünden sokağa fırlayan işçi sınıfı sabrının son noktasında.

İş yerinde menü düzenleme ilkeleri:

• Herhangi bir yemek sıklıkla verilmemeli, aynı lezzetteki yemekler de birlikte verilmemeli.
• Bir öğündeki yemekler yapı, kıvam, renk, biçim yönünden birbirini tamamlamalı; monoton olmamalı
• Bir öğünde, hazırlanması zaman alan yemeklerden birden fazla olmamalı; mutfağın araç gereç durumu, personel sayısı gözetilmeli
• Bir günün menüsü, bir önceki ve sonraki günlerin menüleri ile bağlantılı düşünülmelidir. Böylece alınan malzeme ziyan edilmemeli.
• Bunlarla birlikte çalışanın psikolojik doyumu da hep dikkate alınmalı.
• Toksik maddelerle çalışılan iş yerlerinde menünün vitamin A, E, C ve protein içeriği zenginleştirilmeli.
• Ağır işte çalışanlarda kas kitlesi ve kas eforu artarken, terleme ile su, tuz ve azot atılımı olur. Bu tip işlerde çalışanlarda protein, vit.B1 ve fosfat gereksinimi artacağından menü planlamasında dikkate alınmalı.

İş yeri beslenmesinde özel gruplar:

• Gebe işçiler: Doğum öncesi bakımda uygun diyet; Fe, vitamin ve mineral desteği gerekli.
• Emzikli işçiler: Gebelikteki gibi özel ilgi sürdürülmeli.
• Menopozdaki kadın işçiler: P, Ca, Vit. D gereksinimleri fazla olur.
• Yaşlı işçiler: Enerji gereksiniminin yaşla azalması, diş ve sindirim sorunları, kabızlık, damar sertliği, kolesterol yüksekliği, yüksek tansiyon, şeker hastalığı gibi sistemik hastalıkların varlığı nedeniyle özen gösterilmesi gereken gruplar. (Tuzsuz, az yağlı vb.).
• Çocuk işçiler: Büyüme gelişme çağının özel gereksinmeleri karşılanmalı.
• Metabolik, kronik sorunlu hasta işçiler: Şeker, kalp hastalıkları, yüksek tansiyon, gut, kolesterol yüksekliği, aşırı şişmanlık gibi sorunlar karşısında uygun diyet ve izleme gereği var.