Militarist video oyunları

Şubat ayında çocuk ve gençleri orduya çekmek için İngiltere’de video oyunlarına başvurulduğunu yazmıştım. Video oyunlarına İngiltere’den başka nerede başvuruluyor olabilir? Bu sorunun yanıtını tahmin etmek zor değil. Elbette ki, ABD’de.

Video oyunu oynayan milyonlarca çocuk ve gence ulaşmak ordunun bitmez tükenmez asker gereksinimini karşılamak için etkili bir yöntem. Video oyuncularını hedef almak, ordu açısından çok mantıklı. Bu yolla orduya katılmasını istedikleri teknoloji meraklısı genç bir nüfusa kolaylıkla ve sürekli olarak erişebiliyorlar.

Biraz geriye dönelim. 21. yüzyıla girerken yeterince asker bulamayan ABD ordusu, yaşadığı bu büyük zorluğu aşabilmek amacıyla çocuk ve gençlere yönelik kendi video oyununu üretti. Bu projenin başındaki subaylar yapmak istediklerini pek gizlemiyorlardı. İçlerinden biri şöyle anlatıyordu: “Bir çocuk hayatında ne yapacağını düşünmeye 17-18 yaşında değil, daha önce, 13 yaşında başlar. 17 yaşına gelmelerini bekleyemezsiniz, çünkü o zamana kadar üniversiteye ya da bir meslek okuluna gitmeye karar vermiş olurlar.”

Ordunun ürettiği oyun, “America’s Army”(Amerika’nın Ordusu) adıyla 2002’de piyasaya sürüldü ve son derece başarılı oldu. Günümüzde ordu ile video oyunu endüstrisi arasındaki ilişki oldukça açık ve daha da güçlü. Ordu, video oyunu üreticilerine bol bol destek veriyor. Bir koşulla. Üretilecek oyunlara militarizm ve ordu yanlısı ögeler ve anlatıların eklenmesi gerek. Tıpkı Hollywood filmlerinde olduğu gibi.

ABD ordusu 2018’den bu yana video oyunlarına daha da çok yatırım yapıyor. Bu yatırımların bir parçası, orduya bağlı olan “e-spor”takımları. Donanma e-spor takımı, “Goats & Glory”adı altında yarışıyor. Takımın oyuncularının hepsi donanma personeli. Daha önce donanmada başka görevleri olan 12 denizci artık e-spor takımında. Donanmanın reklam bütçesinin yüzde 5 kadarı her yıl e-spor için kullanılıyor. Bu bütçe, ekim 2022-eylül 2023 döneminde 4.3 milyon dolar demek.

Donanma e-spor takımının kaptanı, donanmanın video oyunlarına nasıl yöneldiğini şöyle özetliyor: “2019’da elimizdeki bütçeyi nereye harcadığımıza ve gelecek neslin nerede olduğuna baktık. Onlar çevrim içi dünyadaydı. İster Twitch, ister YouTube ya da Facebook Gaming, sevdikleri dünya bu.”

Donanma bu konuda tek değil. Kara kuvvetleri e-spor takımı, hava kuvvetleri e-spor takımı da var. Sahil güvenlik e-spor takımı bile var. Donanma ve kara kuvvetleri gençler arasında en popüler olan oyunlardan bazıları için turnuvalar düzenliyor. Günümüzde ABD ordusu tarafından sağlanan oyun içerikleri Twitch, YouTube, Instagram ve Discord gibi mecralara yayılmış durumda. ABD ordusunun istila gücü olan deniz piyadeleri ise video oyun dünyasında çok bilinen oyuncularla iş birliği yapıyorlar.

ABD ordusu ulaştığı kitlenin çok genç olduğunu çok iyi biliyor. İnternete erişim ile Twitch ve YouTube gibi mecraları kullanabilmek için getirilen yaş sınırlarının çok kolay aşılabildiğini de biliyor. Çevrim içi oyun mecraları, birçoğu henüz 12 yaşında bile olmayan çocuklar arasında tanınıyor ve yaygın olarak kullanılıyor. ABD ordusunun bilinçli olarak çocuklara hitap eden oyunlara odaklanmakta olduğu çok açık.

İngiltere ve ABD’de çocuklara video oyunları aracılığıyla militarizmin aşılanması Türkiye’den uzaklarda olduğu için önemsiz değil. Militarizm, kaçınılmaz olarak savaş ve ölüm demek. Günümüzde büyük emperyalist ordular dünyanın her yerine savaş ve ölüm götürebilecek denli güçlüler. Öte yandan, militarist video oyunları, çocuk ve gençlerin her an ve her yerde militarizmin hedefinde olduklarını gösteriyor. Militarizm büyük bir tehlike. Çocukları militarizmden korumak için sürekli uyanık olmak; militarizme karşı mücadeleyi kesintisiz sürdürmek günümüzde daha da önemli.