İşçiler düzenli olarak SGK hizmet dökümünü takip etmeli

SORU: İyi günler. Özel bir şirkette çağrı merkezi operatörü olarak çalışıyorum. Vardiyalı bir sistem var. Aylık maaş bordromuz her ay atılmıyor. Bu nedenle maaş takibini yapamıyoruz. Vardiyalı sistemde işlerin yoğun olduğunu iletmemize rağmen yoğun olan saatlerde az kişi çalıştırıyorlar. Vardiyaya dayalı izin taleplerimiz yeri geldiğinde karşılanmıyor ve torpile göre işlem yapılıyor, torpile göre birim değişikliği yapıyorlar. Bilgimiz olmadan iş giriş çıkışı yapıyorlar. Bunun gibi benzer birkaç olay daha var. Bunlara göre tazminat hakkımı alarak istifa edebilir miyim ya da dava açabilir miyim?

CEVAP: İyi günler. Öncelikli olarak sorunuzda belirtmiş olduğunuz işverenin sizden habersiz olarak işe giriş çıkış yapıyor olması sorunu ile başlamak isterim. Zira bu, yargıya yansıyan birçok durumda ortaya çıkmakta ve işçiler açısından kıdem tazminatının hesaplanmasında ve karşısındaki davalının tespit edilmesinde sıkıntı yaratan bir durumdur.

Ancak, bu husus işçinin fiilen çalışıyor olması durumu karşısında, iş sözleşmesi sona ermediği ve yeniden yapılmadığı bir halde işverenlerin tek taraflı kağıt üzerinde yaptıkları girdi-çıktılar işçilerin hakkını ortadan kaldırmaz. Çalışma olgusu her türlü delille kanıtlanabilir. İşçinin aynı işveren nezdindeki sigorta süreleri birbirine eklenmek suretiyle ve son ücretiniz üzerinden hesaplanacak tutarda kıdem tazminatı hakkı bulunmaktadır. Ancak bu kağıt üzerindeki girdi çıktılar, işsizlik ödeneği bakımından işçi aleyhine bazı durumlarda sonuçlar doğurabilir. Zira, işsizlik ödeneğine hak kazanmanın koşullarından biri de “Hizmet akdinin sona ermesinden önceki son 120 gün hizmet akdine tabi olmak”tır. Dolayısıyla bu işe giriş çıkışların arasında eğer boşluk varsa ve işçi takip eden 120 günde işsiz kalırsa, işsizlik ödeneğine hak kazanmada sorun yaşayabilir. Bu açıdan işçilerin düzenli olarak SGK hizmet dökümünü takip etmelerinde yarar vardır. Ayrıca, bu durumla karşılaşan işçiler bulunduğu yerdeki Sosyal Güvenlik Kurumuna şikayette bulunabilir. SGK inceleme yaparak hatalı bildirimde bulunan işverenlere idari para cezası keser ve kayıtları düzeltebilir.

Vardiyalı sistemdeki çalışma sorunlarınız ise, iş yerinde sizin çalışma koşullarını ağırlaştıran bir durum olması durumunda işçiye çalışma koşullarında esaslı değişiklik nedeni ile fesih hakkı vermektedir. Dolayısıyla, örneğin yoğun çalışma saatlerinde daha önceleri fazla kişi çalışıyor ve işveren bir değişiklik yaparak bu saatlerde daha az işçi koyuyorsa bu durumda işçi açısından çalışma koşullarının ağırlaşması söz konusudur. Ancak bazı durumların işverenin yönetim hakkı kapsamında almış olduğu karar olarak değerlendirilmesi riski de söz konusudur. Örneğin işverenin yeni işçi alacak maddi bir güce sahip olmadığına dair belge sunması, iş yerini kapatmaktansa, bu şekilde bir değişikliğe gidilmesi işverenin yönetim hakkı kapsamında kabul edilmekte ve yargılama esnasında araştırılmaktadır. Sorunuzda belirtmiş olduğunuz torpil iddiasını ispat edebilmek ise işçi açısından yargılama sırasında eğer elinde buna ilişkin yazılı belge bulunmadığı hallerde son derece zordur. Dolayısıyla bu sebeplerle iş sözleşmenizi haklı nedenle feshetmeden önce elinizdeki tüm belge ve bilgilerle bir avukatla yüz yüze görüşerek gerekli değerlendirmeyi yaparak adım atmanızda fayda vardır.