AKP'li vekil "Latmos koruma altında" dedi ama Latmos hâlâ korunamıyor

Aydın ve Muğla il sınırları içinde bulunan Latmos (Beşparmak) Dağları yıllardır maden işletmeleri tarafından delik deşik ediliyor. Dünya üzerinde sadece birkaç yerde bulunan, özgün jeolojik yapısı, bu jeolojik yapıyı oluşturan türlü şekillerdeki gnays kayaları, 8500 yıla tarihlenen neolitik çağdan kalma kaya resimleri, ekonomik değeri çok yüksek fıstık çamları ve asırlık zeytin ağaçları Latmos’un zenginliklerinden sadece birkaçı. Binlerce yıldır yörede yaşayan insanların ve tüm canlıların yaşam kaynağı, barınma ve kültürel varlıklarını geliştirme yurdu olan Latmos’un özellikle madencilik faaliyetleri tarafından parça parça yok edilmesine karşı yıllardır ciddi bir karşı çıkış da var. Yöre halkının yanı sıra, bölgedeki çevre örgütleri, turizmle ilgili çeşitli kurumlar da Latmos’un korunmasına dönük çaba içerisinde. 

AKP'Lİ VEKİL 'MÜJDE' DİYE DUYURDU

Latmos’ta faaliyet yürüten maden işletmelerine ve yeni maden projelerine karşı başlatılan hukuki mücadelenin yanı sıra köylüler ve çevre örgütlerince gerçekleştirilen çeşitli eylem ve etkinliklerle Latmos’un korunması çabası son dönemde ivme kazanmış durumda. İlgili devlet kurumlarının yanı sıra özellikle iktidar partilerinin temsilcilerinin yakından hissettiği bu basınç onları da bu konuda adım atmaya zorlamış görünüyor. Yıllardır Latmos’un korunmasına dönük çağrılar karşısında üç maymunu oynayan AKP’nin milletvekillerinin bir “müjde” olarak duyurduğu “Latmos artık koruma altında” açıklamasını da bu nedenle mücadelenin zorlaması olarak okumak gerekiyor. 

LATMOS GERÇEKTEN KORUMA ALTINDA MI? 

Aydın Milletvekili Ömer Özmen’in sosyal medya hesabından bir dizi tweet ile yaptığı “Latmos koruma altına alındı” açıklamasında; Bafa gölü ve çevresi ile Beşparmak Dağları ve çevresinde kalan Latmos Bölgesinin 2863 sayılı Kanun kapsamında Kültür ve Turizm Bakanlığınca koruma altına alındığı, tescilli alanlarda muhtemel herhangi bir kültür varlığı tahribatı, taş ocağı çalışması ve maden sahası çalışmasının söz konusu olamayacağı dile getiriliyor. Özmen’in koruma alanı sınırları olarak paylaştığı haritada hali hazırda Latmos Dağı’nda faaliyette bulunan maden işletmelerinin bu koruma sınırları dışında kaldığı dikkat çekiyor. Öyle ki kaya resimlerinin en yoğun olduğu bölgelerden Karakaya köyü ve çevresi koruma altına alınan alanların içerisinde değil. 

AKP’li vekilin açıklamasını yıllardır Latmos’un korunması mücadelesinin içinde olan Ekolojiyi Koruma ve Doğa Sevenler Derneği’ne (EKODOSD) ve Latmos’ta çeşitli çalışmalar yapan arkeolog Selahattin Aydın’a sorduk. “Latmos gerçekten koruma altına alındı mı? Maden İşletmeleri ne olacak, kapatılacak mı? Aydın milletvekili Özmen’in Latmos’ta koruma altına alınan alanlar diye paylaştığı harita ne anlama geliyor?” sorularının yanıtları ne yazık ki Latmos’un hâlâ korumasız olduğunu, AKP’li vekilin açıklamalarının gerçeği yansıtmadığını ortaya koydu. 

"SADECE NOKTASAL BAZDA BİR KORUMA VAR"

Aydın Kültür Varlıklarını Koruma Bölge Kurulu tarafından 2011 yılından bu yana bölgedeki kültür varlıklarını tespiti ve tescili çalışmalarının özverili bir şekilde devam ettirildiğini belirten EKODOSD Başkanı Bahattin Sürücü, yine de bu eserlerin bulunduğu alanların tescil edilmesinin Latmos için bütüncül bir koruma olmadığını söyledi. Sürücü “Sadece eserlerin bulunduğu alanlar noktasal bazda korunmakta ve bu alanlarda maden faaliyetleri yapılmamaktadır. Fakat Latmos’un tescil edilmeyen alanları koruma altında olmadığından, maden ocakları tarafından delik deşik edilmektedir” dedi. 

VATANDAŞ YANLIŞ ALGILIYOR

Aydın Milletvekili Ömer Özmen’in açıklamasının vatandaşlar tarafından Latmos korumaya alındı gibi algılandığını aktaran Sürücü, Latmos’un bütüncül olarak korunabilmesi için yapılması gerekenlere dair şunları söyledi; 

“Bütüncül koruma, Tabiat Varlıklarını Koruma Genel Müdürlüğü tarafından Doğal Sit ya da Doğa Koruma ve Milli Parklar Genel Müdürlüğü tarafından Milli Park statüsü verilerek yapılabilir. Her ikisinde de maden faaliyetleri yapılamaz. Özellikle Latmos’un belli bir bölgesi Bafa Gölü Tabiat Parkı’yla birleştirilerek, Bafa Gölü-Beşparmak Dağları Milli Parkı çalışmaları halen devam ettirilmekte ancak bir türlü sonuçlandırılamamaktadır.”

"ÖMER BEY LATMOS’UN MİLLİ PARK OLMASI İÇİN ÇABA GÖSTERSİN"

Maden ocaklarının büyük bir hızla yayılış gösterdiğini kaydeden Sürücü, madenlerin Latmos’ta bulunan tescilli alanların haricindeki tüm alanları bembeyaz bir çöle dönüştürmeye devam edeceği uyarısında bulundu. Sürücü milletvekili Özmen’e şu çağrıda bulundu; “Kültür Varlıkları Koruma Kurulu tescil çalışmalarını zaten sürdürmektedir. Sayın Özmen asıl Milli Parkla ilgili konu üzerine yoğunlaşıp, bu konuda katkı yapabilirse Latmos’un bütüncül bir şekilde korunmasına yardımcı olabilir. İşte o zaman Latmos korundu diyebiliriz.”

"ALGI ÇALIŞMASI"

Dağın silüetini oluşturan ve beşparmağa benzetilen zirvedeki kayalıklar ile “Latmos’un kalbi” denilen Çörlen Asarkale’de yakın zamanda başlatılan madencilik faaliyetlerinin yapıldığı alan da AKP’li vekilin paylaştığı haritada “korunan alanlar” içerisinde kalıyor. Bu durumu sorduğum Latmos Platformu üyesi Dr. Varol Aydın AKP’li vekil tarafından yapılan açıklamayı bir algı çalışması olarak değerlendirdi. Aydın; “Çörlen Asarkale bu sınırlar içinde ama buraları koruyacak Milli Park, Tabiat SİT alanı, Nitelikli Doğa Koruma Alanı gibi hiçbir koruma statüsü yok şu anda. Bu statüyü de bakanlık değil cumhurbaşkanlığı tanımlar bildiğim kadarıyla. Bu nedenle Resmi Gazete’de yayınlanmadan inanacağım bir şey değil Ömer Bey’in açıklamaları” dedi. 

BÜTÜNCÜL KORUMA KARARI GEREKLİ 

Latmos Platformu üyelerinden arkeolog Selahattin Aydın da AKP Aydın Milletvekili Ömer Aydın’ın açıklamalarının gerçeği yansıtmaktan uzak olduğunu belirterek, “Ömer beyin paylaşımlarına baktığımızda dağın tamamı değil noktasal bazı bölümleri koruma altına alındığı görülüyor. Zaten bu kadar geniş bir alanı Kültür Bakanlığı değil Milli Parklar ya da Tabiat Parkı Koruma Müdürlükleri koruyabilir. Latmos’un korunması ancak bütüncül bir koruma kararı ile mümkün olabilir” dedi. 

LATMOS’U KİM KORUYABİLİR? 

Açıklamalardan da görüleceği gibi Latmos Dağı’nın korunmasına dönük son süreçte yoğunlaşan mücadele, yıllardır bu yöndeki çağrılara kulak tıkayan iktidar partisi milletvekilini, algı çalışması boyutunda da olsa açıklama yapmak zorunda bıraktı. Bu mücadelenin sürekliliği ve çevredeki tüm mücadele dinamiklerinin birlikte yer alacağı bir şekilde gelişmesi bugün tepkilerin önüne geçmek için algı çalışması yapan iktidar partisine yarın Latmos’un bütüncül olarak korunması kararı da aldırabilir. Tüm varlığı ile bütün politikalarını sermayenin çıkarlarını korumak ve kollamak olarak belirleyen AKP’ye bu politikalarından geri adım attıracak tek gücün halkın birleşik kararlı duruşu olduğu öncesindeki sermaye iktidarlarını da işin içine katarak, 22 yıllık AKP iktidarları sürecinde defalarca deneyimlendi. 

Latmos’u da ülkemizde şirketlere peşkeş çekilen tüm doğal ve kültürel varlıklarımızı da sadece halkın kararlı mücadelesi koruyabilir.