Patron işçinin sağlığına uygun işi vermekle yükümlüdür

SORU: Merhaba ben sürekli ayakta çalışıyorum. Ayağım kırık, aynı zamanda belimde ve boynumda fıtık var. Belimdeki fıtık bacağıma baskı yapıyor ve hareketimi yavaşlattı. Ağrı içinde, ayakta durmaya çalışıyorum. 60 yaşındayım ve dayanılmaz ağrıyla çalışıyorum. İşverene bildirdim ama kabul görmedim. Hastaneden durumumu gösteren belgeler de var. Bu durumda ne yapabilirim? Yardımcı olursanız sevinirim. Teşekkür ederim

CEVAP: İyi günler ve geçmiş olsun dilerim. İş yerlerindeki çalışma koşullarının durumu, işçiler açısından işçi sağlığı için gerekli tedbirlerin alınmamış olması nedeni ile iş kazası riskleri ile sürekli aynı sağlıksız koşullarda çalışmaktan kaynaklı meslek hastalığı riskleri taşıyor. Tıpkı sizin durumunuzda da belirttiğiniz üzere 60 yaşında bir kadın işçinin bu şekilde sağlığına uygun olmayan koşullarda çalışmaya zorlanması gibi.

İş Sağlığı ve Güvenliği Kanunu’nun 4. maddesinde işverene, “Çalışana görev verirken, çalışanın sağlık ve güvenlik yönünden işe uygunluğunu göz önüne alır” hükmü, işverenin işçiyi gözetim yükümlülüğü ile birlikte değerlendirildiğinde işveren işçinin sağlığına uygun işi de vermekle yükümlüdür. Dolayısıyla, işverenin iş yerinde işçinin sağlığına uygun nitelikte bir iş vermesi işverenin keyfine bırakılmamıştır.

Bu gibi durumlarda işçinin iş sözleşmesini sağlık nedenleri ile feshederek kıdem tazminatı alabilmesine ilişkin düzenleme de İş Kanunu’nun 24. maddesinde yer almaktadır.

İş Kanunu’nun 24. maddesinin “sağlık sebepleri” başlıklı ilk bendi şu şekildedir: “a) İş sözleşmesinin konusu olan işin yapılması işin niteliğinden doğan bir sebeple işçinin sağlığı veya yaşayışı için tehlikeli olursa.

b) İşçinin sürekli olarak yakından ve doğrudan buluşup görüştüğü işveren yahut başka bir işçi bulaşıcı veya işçinin işi ile bağdaşmayan bir hastalığa tutulursa.”

Burada görüldüğü üzere, işçinin haklı nedenle iş sözleşmesini sağlık gerekçeleri ile feshedebilmesi için işin yapılmasının işçi için veya başkaları için tehlikeli olacağının öngörülmesidir.

İşçi açısından sağlık nedeniyle fesih hakkının doğabilmesi için yapılan işin, işçinin yaşamı veya sağlığı için tehlike yaratması gereklidir. Ayrıca bu tehlike işin niteliğinden kaynaklanmalıdır. Öncelikle, sizin durumunuzda sorunuzda da belirttiğiniz üzere, zaten var olan bir doktor raporu ile bu şekilde ayakta çalışmaya devam etmenizin sizin sağlığınız için bu işin artık tehlikeli olduğunun belirtilmesi hususu önemlidir.

Yargıtay hastalığın işçinin sağlığı ve yaşayışı için tehlikeli olduğunun da sağlık raporunda belirtilmesi gerektiğini aramaktadır. “Hastalığın iş yerindeki koşullardan kaynaklandığı doktor raporuyla ispat edilmeli, bunun için gerekiyorsa iş yerinde inceleme yapılmalıdır. Tehlikenin haklı neden oluşturması için geçici veya sürekli olması bu noktada önem taşımamaktadır. İşin tehlike oluşturup oluşturmadığı tespit edilirken objektif koşullar yanında, işçinin yaşı, vücut ve sağlık durumu, cinsiyeti gibi subjektif koşullar da dikkate alınır. Hangi hastalıkların yapılan işin niteliğinden doğduğu ise, her somut olayın özellikleri dikkate alınarak belirlenmelidir.” (Yargıtay 9. HD 20.09.2004 tarih 2004/4481 E. 2004/19426 K.)

Dolayısıyla belinizde ve boynunuzdaki fıtığın çalışma koşullarından kaynaklandığını belirtmek gerekir. Ayrıca, kırık bir ayakla ayakta çalışmak zorunda bırakılmak da işin yapılmasını işçi açısından tehlikeli hale getirmektedir.

Ancak tüm bu hususlar açısından ispat yükü dava aşamasında işçinin üzerindedir. Dolayısıyla yaşadığınız bu sağlık sorunlarının yaptığınız iş nedeni ile ortaya çıkmış olmasını yargılama aşamasında ispat edebilmeniz halinde kıdem tazminatınızı alabilmeniz olanaklı olacaktır. Örneğin sizin işinizde sürekli ayakta durduğunuz için. Bu durumun doktor raporunda da yer alması önemlidir. Bu açıdan bir diğer uygulamada aranan husus ise yaşadığınız bu sağlık sorununun mesleğinizi, işinizi yapmaya engel olması şartıdır. İşverene iş sözleşmesini haklı nedenle feshetmeden önce doktor raporunu da ekleyerek bir dilekçe ile sağlık sorunları nedeni ile aynı işi yapamayacağınızı ve size hafif bir iş vermesi konusunu belirten bir dilekçe ile başvurmanız ve işveren buna rağmen bunu yapmıyorsa, bu hususlar çerçevesinde kıdem tazminatına hak kazanacak şekilde iş sözleşmesini feshedebilirsiniz. Bunun için doktor raporunu da ekleyerek iş sözleşmenizi haklı nedenle sağlık sebepleri ile feshettiğinizi belirten bir ihtarname ile noterlik vasıtası ile gönderebilirsiniz.