Özgürlük ve sanat

“Burjuva kültürü, kendine kitlelerle uzaktan yakından hiçbir ilgisi olmayan bir yön, bir işlev bulmuştur…”
Mikis Theodarikis

Çoktandır sanat dünyası hakikatten uzaklaşmış, fildişi kulelerde sanatseverlere soyut eserler üretme yarışına girmişler. Bunun nedenlerini yazmaya bu köşe yetersiz kalır ama son 30 yılı inceleyenler ne demek istediğimi anlayacaklardır. Gerçekçilik yerini bireysel mutluluklara bırakmış, halkın sorunları günlük dertleri yok ama teknoloji ve akıllı zekalar sanatın dalları arasında güncel ve çağdaş olarak yer alıyor. Bu durumu yıllar önce Theodarakis şöyle özetlemiş: “Bence suçu, kitlelerin arzularına, kültür birikimlerine, sorunlarına ve problemlerine ilgi duymayan sanatçılarda aramak gerek…”

Sanat, antidemokratik, baskıcı ortamlarda ya da düzenlerde kendi yaratıcılığını gösterir. Dolayısıyla iktidarlar sanattan korkarlar ve sürekli kriminalize ederler. Toplumu maniple ederek sanatçıları baskılarlar. Yasaklar, sansür, ekonomik baskı, gözaltılar ve hapis sanatçılara sunulan seçenekler olur. Dolayısıyla gerçek sanatçılar böyle zamanlarda ortada olanlardır.

Ülkedeki sanatsal, tarihsel miras zenginliğimizdir. Sanatçıların, özgürlük ve demokrasi mücadelesi, güncel sorunları hakikatle ilişkilendirebilme ve gösterebilme becerisiyle mümkündür. Dayanışma ve kolektif üretim kaçınılmazdır.

Bu yazıyı yazdığımda her an yeni bir sorun, gündem oluşabilir. Bu anlamda hem birikmiş olan hem de yeni gelişen sorun ve gündemlere karşı hazırlıklı olmak, gerektiğinde sanatın diliyle bir refleks ve aksiyon ortaya koyabilme becerisine ihtiyacımız var.  

Kayyum meselesi Ekonomik mücadele (asgari ücret ve emekli maaşları) Barınma, sağlık ve eğitimdeki sorunlar Deprem ve sonrası gelişmeler Hapishaneler ve tecrit sorunları Kadın hakları mücadelesi Hayvan hakları meselesi LGBTİ’lerin hakları meselesi Halkların eşit yurttaşlık meselesi Katliamlar Savaş politikaları…

Tüm bunları topladığımızda demokrasi ve özgürlük sorunu olduğunu görürüz. Sınıflı bir toplumda yaşıyoruz ve sınıfsal bakış açısıyla olay ve olguları değerlendirerek her türden hak alma mücadelesinde sanatın diliyle karşı koyuşlara ihtiyaç vardır. Bunun için de sanatçıların demokrasi ve özgürlük mücadelesinde örgütlendiği kurumsallaşmalar önem taşıyor.