Şifa kurumundan biyo-ahlak mekanına: Hastaneler

Hekimlik, farklı boyut ve katmanları ile toplumsal dönüşümün hafızası diyebileceğimiz mesleklerin başında gelir. Bu sağlık ile sınırlı olmayan bir tanıklıktır. Uzun yıllar aynı bölge ve kurumda çalışan hekimlerdir bu tanıklığın temel dayanağı.

İnsanlar ne yer ne içer, alkol ve sigaradan cümle bağımlılık yapıcı diğer maddeleri nasıl kullanır, uyku düzeni nasıldır, evde işte stres katsayısı nedir ve yıllar içinde nasıl dönüşür hekimler bilir, anlatılmayanı hisseder. İnsanların cinsel yaşamından varsa kaçamaklarına, an gelir mahremin paylaşım yeri olur muayene odaları.

Toplumun hastalıklar karşısında kaygı konumlanışı, sağlıklılık bağlamında kurumlarından beklentileri ve bu alandaki dönüşümün yakın tanıklarıdır hekimler.

Sağlıklı yaşamın bir bilinçten küresel ölçekte ideolojik niteliğe evrildiği günümüzde, bu değişimin kodlarını kavramak önemlidir.

2023 yılında hekime yapılan başvuru sayısı 1 milyar oldu bizim ülkede. Her hasta yanında bir refakatçiyi de eklersek iki milyara yakın bir temas söz konusu. 

Sağlık İstatistikleri Yıllığı’na göre “2022’de 10 olan kişi başına hekime başvuru sayısı 2023’te 11.5’e çıktı. 2002’de bu sayı 3.2.”

Peki toplumda hastalıklar bu denli arttı mı? Elbette hayır.

Will Davies’in belirttiği gibi “Sağlıklı yaşam, zihnin ve bedenin ekonomik birer kaynak olarak görüldüğü siyasi bir paradigma üretiyor.” Bizdeki istatiksel artışın temel nedeni olmasa da göz ardı edilen nedenlerinden birisi de bu tespit olsa gerek.

Sağlıklı yaşamın ahlaki bir buyruğa dönüşümünün nedenleri ayrı bir yazının konusu. Ama yeni bir ahlak biçimini ismen de olsa anmamak olmaz: Biyo-ahlak. Denebilir ki hastaneler giderek bir şifa kurumu olmaktan biyo-ahlak ‘tapınağına’ evriliyor. 

Hekimlikte ısrar, doktorluğa indirgenmeye defans hem sağlıkçıların temel mutsuzluk alanı hem toplumun yeni şiddet zemini. 

Cami sayısının okul sayısını aştığı bir ülkede; adeta bir ‘tapınağa’ evrilen, yer yer biyo-ahlak referans kurumuna indirgenen hastaneler ve onlara rağbet yeni gerçekliğimiz.

Biyo-ahlak referans kurumuna indirgenmek istenen hastanelerde bir tapınak ihtiyacı olarak (bir kesim için) yeni kapanma / arınma alanı klinikler. Burundan vajene bedensel / hazsal dönüşüm, kilolara veda…

Artık hekimler ne beyin cerrahı olmak istiyor ne yenidoğan hekimi! Dermatoloji (kozmetik), plastik cerrahi, KBB (rinoplasti yani burun estetiği) yeni yönelimler. Pazara evrilen sağlıkta piyasanın özeti bu!

Multidisipliner bir bakışla bu başlığa yoğunlaşmak sağlıklı bir toplum ve gelecek için elzem. Kurumlara çok iş düşüyor.

Bir hekim olarak sağlıkta dönüşümün kimi ipuçlarını bir hafızası olarak paylaşmak istedim. 

Sağlıcakla kalın.