İş cinayetleri: SGK verileri Çalışma Bakanını yalanladı

“Türkiye'de 100 bin işçide ölümlü iş kazası oranı yüzde 50 azaldı.”

Bu sözleri, mayıs 2024’te İSG haftası vesilesiyle Çalışma ve Sosyal Güvenlik Bakanı Vedat Işıkhan söylemişti. Işıkhan, “Özellikle 2024 sonunda 'az tehlikeli' sınıfın ve kamu kurumlarının da kanun kapsamına girdiğini düşünürsek bu kongre geleceğe hazırlık açısından da önemli bir buluşmaya ev sahipliği yapacak” diyordu.

RESMİ VERİ: İŞ CİNAYETLERİ BİR YILDA YÜZDE 30 ARTTI

Sosyal Güvenlik Kurumu (SGK), Türkiye’de iş kazası ve meslek hastalıklarına ilişkin 2023 yılı istatistiklerini geçen hafta açıkladı. SGK’nin açıkladığı veriler ilk kez, İSİG Meclisinin yerel ve ulusal basından derleyerek hazırladığı rapordaki iş cinayeti sayısını aştı. SGK verilerine göre:

• 2023 yılında 4a kapsamında 681 bin 401, 4b kapsamında ise 254 sigortalı olmak üzere toplam 681 bin 655 sigortalı iş kazası geçirdi. 2022’de bu sayı 589 bin 276, 2021’de 511 bin 639’du. 2023’teki iş kazaları bir önceki yıla göre yüzde 15 arttı.
• 4a kapsamında 1966, 4b kapsamında 6 sigortalı olmak üzere 1972 sigortalı iş cinayetlerinde hayatını kaybetti. İş cinayeti sayısı da bir önceki yıla göre yüzde 30 artmış. SGK istatistiğine göre 4a’lı 945 işçi, 4b’li 1 işçi de meslek hastalığına yakalanmış. SGK’ye göre, meslek hastalıkları sonucu hayatını kaybeden kimse yok.

İSTANBUL: İŞ CİNAYETLERİNDE YÜZDE 40 ARTIŞ

İş cinayeti en çok işçi sınıfının başkenti İstanbul’da; 342 ölüm var. İstanbul’da 4a sigortalı sayısı 2022 yılına göre yüzde 7 azalırken kaza sayısı yüzde 13.3, iş cinayeti ise yüzde 39.6 oranında artmış. İstanbul’un ardından 148 ölümle Ankara, 106 ölümle İzmir, 81 ölümle Antalya, 69 ölümle Bursa, 68 ölümle Kocaeli, 66 ölümle Konya, 63 ölümle Mersin, 60 ölümle Kahramanmaraş, 57 ölümle Hatay, 52 ölümle Gaziantep geliyor. İstanbul Rehberlik ve Teftiş Grup Başkanlığı tarafından 164 bin 559 işçinin çalıştığı 540 iş yerinde İSG yönünden denetimler yapılmış. Bu rakam, SGK 2023 verilerine göre İstanbul’da çalışan 5 milyon işçinin sadece yüzde 3’üne denk geliyor.

İNŞAAT: İŞÇİLERİN CANI VE KANI ÜZERİNDEN

İnşaat sektörü 2023 yılında yüzde 7.8 büyüdü. Deprem bölgesinin yeniden inşası ve yerel seçimlerin ivme kazandırdığı kentsel dönüşüm faaliyetleri nedeniyle yıl boyunca ülke ekonomisinin üzerinde seyreden bir büyümeydi bu. İnşaat sektöründeki iş kazası ve iş cinayetleri istatistiklerine bakacak olursak; bu büyüme işçilerinin canı ve kanı üzerinde yükseliyor. SGK’ye göre, 2023’te en çok iş cinayeti inşaat sektöründe yaşanmış ve inşaat sektöründe meydana gelen 82 bin 111 ‘kaza’da 552 işçi can vermiş. 2022’de inşaat sektöründe 422 iş cinayeti yaşanmıştı.

DEPREMDE ÇALIŞIRKEN ÖLENLER

İŞKUR verilerine göre işsizlik ödeneğine başvuranlar, 2023 yılı ocak-kasım döneminde, depremden en çok etkilenen iller arasında yer alan Hatay'da yüzde 83, Adıyaman'da yüzde 50, Kahramanmaraş'ta yüzde 46, Malatya'da ise yüzde 40 oranında artmış. 2022 yılında Adıyaman’da 3, Kahramanmaraş’ta 18 ve Hatay’da 23 iş cinayeti yaşanırken deprem sırasında iş yerinde çalışırken ölen işçi sayısının çok daha fazla olduğunu bilerek 2023 istatistiklerinde Adıyaman’da 4 katı 11, Kahramanmaraş’ta 3 katı 61 ve Hatay’da 2.5 katı 57 işçinin iş cinayetlerinde öldüğü görülüyor.

ÇOCUKLAR, EMEKLİLER…

İSİG raporları, 2023 yılında en az 54 çocuğun iş cinayetinde hayatını kaybettiğini kayıt altına alırken, SGK’ye göre 18 yaşın altındayken iş cinayetinde ölen 20 çocuk var. 2023’te 18 yaşın altında sigortalı çalışan 55 bin 888 çocuk işçi 15 bin 120 iş kazası geçirmiş. Çocuk işçilerin çoğunun kayıt dışı çalıştırılması İSİG ve SGK arasındaki veri farkını ortaya koyuyor.

AKP’li bakanlar ve kurmaylar; “Emeklilik sistemi sürdürülemez” diyerek, emekliyi ekonomiye yük diye tanımlamaya devam etse de 2023’te 65 yaşın üzerinde 69 işçinin iş cinayetinde öldüğü gerçeği resmi verilere bile yansıyor.

İSG KANUNUNA İKİ YIL DAHA ERTELEME

Gelelim Bakan Işıkhan’ın açıklamalarına… 2023’te iş sağlığı ve güvenliğine yönelik iş yeri teftişleri, genel seçimler sonrasına, haziran ayına bırakılmıştı. Ve 2023 boyunca, 2 milyon 179 bin 123 iş yerinden sadece 8 bin 591’i, yani her 1000 iş yerinden sadece 4’ü denetlendi. İş kazalarının yüzde 50 azaldığını iddia eden Bakanı kendi bağlı kurumu SGK bile yalanladı. Bakanın mayıs ayındaki söyleminin aksine 2025 yılında yürürlüğe girecek olan “az tehlikeli” olarak tanımlanan iş yerleri ve kamu iş yerlerinde iş güvenliği uzmanı ve iş yeri hekimi bulundurma zorunluluğunun; patronların bastırmasıyla AKP tarafından iki yıl daha erteleneceği söylentileri çoktan yayıldı.