İş yerinde bir yılını dolduran işçi yıllık izin hakkı kazanır

SORU: Hayırlı akşamlar. Bir sene üç aydır Tekirdağ’da beyaz eşya parçaları üreten bir fabrikada çalışmaktayım. İşe başladığım tarihten bu yana yıllık iznimi hiç kullanmadım ve izne çıkmam gerek. İnsan kaynaklarına yıllık iznimi kullanmak istediğimi söyledim. Onlar da vardiya amiri onayı olmadan çıkamayacağımı söyledi. Ben de vardiya amirine talebimi bildirdim ve bana işlerin yoğun olduğunu ve izne çıkamayacağımı söyledi. Bu durum karşısında ne yapmam gerek? Teşekkürler.

CEVAP: İyi günler diliyorum ve ilginize teşekkür ederim. Sorunuzda belirtmiş olduğunuz üzere iş yerinde çalışmaya başladığınız tarihten itibaren bir yıllık çalışma süresini tamamlamış olmanız durumunda işveren size yıllık izin vermekle yükümlüdür. İş Kanunu’nun 53. maddesinin ilk cümlesinin düzenlemesi uyarınca, bu bir yıllık çalışma süresine deneme süresi de dahil edilmektedir. Dolayısıyla çalışma sürenize göre kanunla belirlenen asgari on dört gün olan yıllık izninizi işverenin kullandırmama gibi bir hakkı söz konusu değildir.   

Ancak Yıllık Ücretli İzin Yönetmeliği’nde yıllık iznini kullanmak isteyen işçiye birtakım işler de yüklemiştir. Bunlardan bir tanesi Yönetmeliğin 7. maddesinde düzenlenen yıllık iznini kullanmak isteyen işçinin istediği zamandan en az bir ay önce işverene yazılı olarak bunu bildirmesidir. Bu talebin yazılı olarak yapılacağı da yönetmelikte yer almaktadır. İzin talebinde, işçi, isim, soy isim, varsa sicil numarasını, izin istediği tarihleri ve ücretsiz yol izni talep edip etmediği bilgisini de yazacaktır. Yıllık Ücretli İzin Yönetmeliği’nin 8. maddesinde yer alan düzenlemeye göre de işveren veya iş yerinde işçi sayısı yüzden fazla ise oluşturulan izin kurulu, işçinin izin kullanma tarihi ile bağlı değildir. Dolayısıyla bu kurul veya işveren işçiyi talep ettiği tarihten başka bir tarihte de yıllık iznini kullanabileceği günleri söyleyebilecektir. Yine yönetmeliğe göre, iş yerinde yıllık izin sırası ve nöbetleşmesini göstermek üzere düzenlenecek çizelgeler işçinin talebi ve iş durumu dikkate alınarak hazırlanacaktır ve aynı tarihe rastlayan izin isteklerinde; iş yerindeki kıdem ve bir önceki yıl iznini kullandığı tarih dikkate alınarak öncelikler belirlenir.

Ancak, hiçbir durumda işçinin yıllık ücretli izin talebinin reddedileceğine, kullandırılmayacağına dair bir husus söz konusu değildir.

Bu durumda, sorunuzda sorduğunuz üzere, vardiya amirinin izne çıkamayacağınızı söylemini öncelikle elinizde delil olabilmesi açısından yazılı olarak bulunabilmesi için yıllık izin talebinizi yazılı olarak iletmenizde fayda vardır. Ancak elbette hiçbir işveren ‘Yıllık izne çıkarmıyorum’ şeklinde yazılı bir belge vermeyeceği için bu talebinizi iletmeniz durumundan sonra makul bir süre bekleyip, bu şekilde iş sözleşmenizi yıllık ücretli izninizin kullandırılmaması nedeni ile haklı sebeple feshedebilirsiniz. 

Yargıtay 22. Hukuk Dairesi, 2013/7567 E, 2014/6472 K. sayılı ve 18.03.2014 tarihli kararında; “Yıllık iznin hangi tarihlerde kullandırılacağı işverenin yönetim hakkı kapsamında olmakla birlikte talep hakkının doğduğu yıl içerisinde izin hakkının kullandırılması gerektiği; ancak, yıllık ücretli iznin kullandırılmamasının haklı fesih sebebi oluşturabilmesi için çok uzun süre hiç izin kullandırmaması ya da talep edildiği halde gerekçesiz olarak izin kullandırılmaması gerekli olduğunu” belirtmiştir.

Yargıtay 9. Hukuk Dairesi ise 2011/31608 E, 2011/35332 K. 06.10.2011 tarihli kararında; “Her ne kadar işveren hak edilen yılın sonuna kadar izin vermekte serbest ise de ancak bir yılı aşkın süreden sonra nedensiz izin vermeme halinde davacı işçinin fesih hakkı doğacağı gibi, işveren izin talebine muvafakat vermek zorundadır” demektedir.

Dolayısıyla, yıllık ücretli izninizin kullandırılmaması sebebiyle haklı nedenle fesih yapabilmeniz için izin kullanma döneminin sona ermiş olması ve yazılı talebinize rağmen, işverenin gerekçesiz olarak izninizi kullandırmamış olması gerekmektedir.