Yazılı bir iş sözleşmesi olmasa dahi işçi, hakları için ihtarname çekebilir

SORU: Merhaba, benim şöyle bir sorum olacak. Şu an çalıştığım iş yerinde 06.08.2024 tarihinden itibaren çalışıyorum ama iş sözleşmem yok. Maaşımı vermediklerinden dolayı işi bırakmak istiyorum. İş sözleşmem olmadığından dolayı iş yerine ihtarname çekebilir miyim?

CEVAP: İyi günler. Aslında genel kural olarak bireysel iş sözleşmesi özel olarak yazılılık şartına bağlı değildir. İş Kanunu’nda özel olarak düzenlenen ve özellikle esnek çalışma niteliğine sahip olan çalışma şekillerini düzenleyen iş sözleşmelerinde yazılılık şartı aranmaktadır. Çağrı üzerine çalışma ya da uzaktan çalışma sözleşmesi yazılı olarak yapılmalıdır.

İş Kanunu’nun “Tanımı ve şekil” başlıklı 8. maddesinde yer alan düzenlemeye göre, kanunda aksi belirtilmedikçe iş sözleşmesi özel bir şekle tabii tutulmamıştır. Buradaki ‘Kanunda aksi belirtilmedikçe’ ifadesinden kasıt, bir iş sözleşmesi türüne ait özel bir düzenlemenin varlığıdır.

Ancak yine aynı maddede yer alan düzenlemeye göre süresi bir yıl ve daha fazla olan iş sözleşmelerinin yazılı şekilde yapılması da zorunlu kılmıştır. Bu durumda, sizin de iş yerinde yaptığınız belirsiz süreli bir iş ise bu durumda iş sözleşmesinin yazılı olması gerekir.

Ancak yazılı sözleşme bulunmaması durumunda dahi taraflar arasında var olan sözlü iş sözleşmesinde İş Kanunu’nda yer alan düzenlemeler geçerlidir. Zira hiçbir sözleşme kanuna aykırı nitelikte düzenlenemez. Yani işveren yazılı bir sözleşme yapmamış olması durumunda kanuna aykırı nitelikte bir uygulama yapamayacaktır. İşçinin ücretini ödemek zorundadır, işçiye fazla çalışma ücretini ödemek zorundadır.

Yasal düzenlemeye göre yazılı sözleşme yapılmayan hallerde de işveren işçiye en geç iki ay içinde genel ve özel çalışma koşullarını, günlük ya da haftalık çalışma süresini, temel ücreti ve varsa ücret eklerini, ücret ödeme dönemini, süresi belirli ise sözleşmenin süresini, fesih halinde tarafların uymak zorunda oldukları hükümleri gösteren yazılı bir belge vermekle yükümlüdür. Ancak, bu durum süresi 1 ayı geçmeyen belirli süreli iş sözleşmelerinde uygulanmaz. Bu belgeyi vermeyen işveren veya işveren vekiline her bir işçi için idari para cezası uygulanacaktır.

Sorunuzda belirtmiş olduğunuz üzere yazılı bir iş sözleşmeniz olmasa dahi yukarıda da belirttiğimiz üzere işveren size kendisine iş sözleşmesi ile verilen en önemli yükümlülüğünü ifa etmek, işçinin ücretini ödemek zorundadır. İş sözleşmeniz olması dahi iş sözleşmenizi ücretinizin ödenmemesi nedeni ile İş Kanunu’nun işçi açısından haklı nedenle fesih sebeplerinden 24 / II madde e bendinde yer alan ‘İşveren tarafından işçinin ücreti kanun hükümleri veya sözleşme şartlarına uygun olarak hesap edilmez veya ödenmezse’ hükmüne dayanarak göndereceğiniz bir ihtarname ile feshedebilirsiniz. Bu ihtarname fesih tarihi olacağı için işçinin yasal alacaklarına işleyecek faizin de çoğu durumda başlangıç tarihi olarak belirlenir. Örneğin kıdem tazminatına işleyecek faiz fesih tarihinden itibarendir. Ödenmeyen ücret alacaklarınız için de mevduata uygulanan en yüksek faiz oranı uygulanmaktadır.