ÇSGB bütçesi sömürücülerin bütçesi

TBMM Plan ve Bütçe Komisyonunda Çalışma ve Sosyal Güvenlik Bakanlığının (ÇSGB) 2025 yılı bütçe görüşmeleri geçtiğimiz günlerde yapıldı ve tabii ki AKP ve MHP’li oylarla kabul edildi. Sendikal örgütlülüğün artırılmasına önem verdiklerini iddia eden Bakan Vedat Işıkhan Komisyonda 2013 yılında yüzde 9.21 seviyelerinde olan işçi sendikalaşma oranının, 2024 yılı itibarıyla yüzde 14.80 seviyelerine yükselmesini övünerek anlatıyor. Oysa bu artışta 4 Aralık 2017 tarihinde çıkan kamudaki taşeron işçilerin yine kamuya ait şirketlere geçirilmesinin etkisi var. Ocak 2024 istatistiklerinde kendi bakanlığı döneminde yani 10 ay önceki istatistiklerde sendikalı işçi oranı yüzde 15.22 iken, 2024 temmuz ayındaki oran yüzde 14.80’e gerilemesine değinmeyen bakan 2001 yılındaki sendikalı işçi oranının yüzde 57.2 de olduğunu ise aklına bile getirmiyor. Toplu iş sözleşmesi kapsamındaki işçi oranı Türkiye’de yüzde 7 ve 15 milyondan fazla işçi toplu sözleşme yapamadan çalışıyor.

İŞ CİNAYETİ SAYISI YÜZDE 30 ARTTI

İş kazası ölüm oranının ciddi oranda azaldığını söyleyen Işıkhan, “Tüm bunlarla beraber, geleceğimiz olan çocuklarımız ve gençlerimiz için okul öncesinden başlamak üzere iş sağlığı ve güvenliği kültürünün yerleşmesi amacıyla kapsamlı bir süreç başlatacağız” diyor. İş cinayetleri azılıyor yalanını 2024 mayısta da dile getiren Işıkhan’a rağmen kendi bakanlığına bağlı kurumu SGK’nin 2023 istatistiklerine göre; 4a kapsamında 1966, 4b kapsamında 6 sigortalı olmak üzere 1972 sigortalı iş cinayetlerinde hayatını kaybetti. İş cinayeti sayısı da bir önceki yıla göre yüzde 30 artmış.

YENİ İŞ KANUNUNDA HEDEF GÜVENCESİZLİK

Erdoğan hükümetinin OVP ve bütçe planlarına paralel olarak işçilerin kazanılmış haklarını budamak üzerine giriştiği yeni “iş kanunu” hazırlıklarına bütçe görüşmesinde Işıkhan, “İş gücü piyasasındaki yeni dinamiklere uygun, iş barışını ve sosyal güvenliği güçlendirecek ‘yeni iş kanunu’ hazırlıkları için çalışmalarımızı titizlikle yürütüyoruz” diyerek değindi. Başta kıdem tazminatı ve güdük de olsa iş güvencesi gibi mevcut hakların temelinde yer alan belirsiz süreli iş sözleşmeyi ortadan kaldırmayı hedefleyen hükümet planın asıl sözleşme türünü belirli süreli sözleşmeye çevirmeye çalıştığı biliniyor.

İŞSİZLİK FONU PATRONLARA AKIYOR

Işıkhan, bakanlığın 2025 yılı bütçesi için komisyona yaptığı sunumda yürütülen faaliyetlerden patronlara sağlanan sigorta primi işveren hissesi desteğinin 2024 yılı için aylık 700 liraya yükselttiklerini söyledi. Bu yılın ilk 8 ayında 1.5 milyon iş yerine yaklaşık 34 milyar lira asgari ücret desteği verdiklerini söyledi. Çalışan başına ayda 700 TL olarak sağlanan bu teşvik patronların ödemesi gereken işsizlik sigortası işveren payı ve SGK primi tutarlarından düşülüyor. Işıkhan’ın bu teşviklere kaynak olarak gösterdiği İşsizlik Sigortası Fonunda bir asgari ücretli için patronların ödemesi gereken pay 400.05 TL. Yani patronlar çalışan başına 400 TL katkı yapmaları gereken fondan 700 TL teşvik alıyor.

6 YILDIR TOPLANMAYAN İSİG KONSEYİ

Ülkemizin iş sağlığı ve güvenliği konusundaki vizyonunu ortaya koyacak ulusal iş sağlığı ve güvenliği strateji belgesini oluşturmak için çalışmalara başladıklarını söyleyen Işıkhan Ulusal İş Sağlığı ve Güvenliği Konseyinin 2025 yılında toplanması için gerekli çalışmaları yapıyoruz diyor. Ülke genelinde iş sağlığı, güvenliğiyle ilgili politika ve stratejilerin belirlenmesi için tavsiyelerde bulunmak üzere kurulan Ulusal İş Sağlığı ve Güvenliği Konseyi, yönetmelikte "Yılda 2 defa olağan toplanır" denmesine rağmen 2018 yılından beri hiç toplanmamış. Bakanlığın bütçe teklifinde “istihdam” başlığı altında yer alan “iş sağlığı ve güvenliği” programında da kaza önleme ve çalışma koşullarının iyileştirilmesine yönelik faaliyet sayısındaki hedef daraltılmış. 2023 yılında 1398 faaliyet gerçekleşmesi kaydedilirken, 2025’te hedef faaliyet 872’ye indi. İş güvenliği konusunda hedef daraltılırken Bakanlık 2025’te bünyesine 4 araç daha alacağını bildirmiş. Göçmen işçiler, deprem bölgesindeki çalışma yaşamına dair programlar, sendikalaşmanın artırılması, meslek hastalıklarının önlenmesi gibi başlıklara ilişkin giderlerden bahsedilmiyor. 2023’te iş sağlığı ve güvenliğine yönelik iş yeri teftişleri, genel seçimler sonrasına, haziran ayına bırakılmıştı. Ve 2023 boyunca, 2 milyon 179 bin 123 iş yerinden sadece 8 bin 591’i, yani her 1000 iş yerinden sadece 4’ü denetlendi.