Barış kokusu: Ege denizi

Bazen bir insanı özler insan, bazen bir ağacı, börtü böceği ya da bir kokuyu, değeri: Nicedir görmediğimiz bir dostumuzu derin bir nefesle içimize çeker misali karşılarız onları.

Dünyada, yaşamda barışı, gündelik hayatta barışık kalmayı ne kadar da özledik. Savaşın yayılıp derinleştiği şu günlerde Ege Denizi’nin iki yakası bir haftadır barış için buluşuyor.

Başka örneği var mıdır bilmiyorum ama aynı anda iki farklı ülkede kurulan iki kardeş dernek barış için çeyrek asırdır birlikte yol alıyor. Bizde ‘Ege Barış ve İletişim Derneği’, Yunanistan’da Midilli merkezli Sniparksi.

Barış düşçüleri halklara ve hükümetlere bir arada yaşama dair cesaret için zemin hazırlar. Savaşların yayıldığı bir dönemde diplomatik ilişkileri zaman zaman gerginleşen Türkiye ve Yunanistan’ın son ilişkileri umut verici.

Bunun somut birkaç örneği var. Türkiye ve Yunanistan’ın ortak önerisi ile hafta içi Feridun Sinirlioğlu, Avrupa Güvenlik ve İşbirliği Teşkilatı (AGİT) Genel Sekreteri olarak seçildi. Bunu sağlayan temel unsur, Türk diplomatın Türkiye-Yunanistan tarafından ortak aday olarak gösterilmesi idi. İki komşu ülke arasında yapılan uzlaşı kapsamında Yunanistan Dışişleri Bakanlığı Hukuk Danışmanı Maria Telalian ise AGİT'in Demokratik Kurumlar ve İnsan Hakları Ofisi'nin başına seçildi.

Yunanistan Dışişleri Bakanı Yorgo Yerapetritis, 5 Aralık’ta iki ülkenin AGİT’teki iş birliğine atıfla; “Bu büyük sembolik değere sahip bir eylemdir. Tarihi yükleri olan ülkelerin Avrupa'da güvenlik ve iş birliği adına itici güç oluşturulabilmesini ve barışı temel almaktadır” diyordu.

Yine üç hafta önce Yunanistan’da hükümetin, Ülkenin Eski Başbakanı ve Milletvekili Antonis Samaras’ı, Yeni Demokrasi Partisinin parlamento grubundan Türkiye ile ilgili olumsuz açıklamaları yüzünden ihraç etmesi dikkat çekiciydi.

Böyle bir ahvalde iki yakadan iki dernek yaptıkları ortak basın açıklamasında savaşın finansmanına ayrılan kaynakların azaltılması ve Ege Denizli'nin bir barış denizi olarak kalması için çaba harcayacaklarını yinelediler. Bu yıla dair bir başka ortak hedefleri daha var: İki yakada ortak bir barış festivali. “Irkçılığa karşı antifaşist” bir festival...

Bir hafta önce İkinci Dünya Savaşı'nda Nazi işgaline karşı direnen ada halklarının Anadolu’ya   geçişini anlatan Tahsin İşbilen'in ‘Asya Minör’ belgeseli gösterildi Midilli’de. Yanı sıra o dönem açlık ve kıtlıkla sınanan Yunanistan’a gıda yardımı götüren Kurtuluş gemisini dinledik Türkiye’den akademisyenlerin anlatımı ile.

Bu hafta iki yaka dayanışma ve barış adına yeniden buluştu. Üyeler üç günü birlikte geçirdi. İki yaka/ ülke tek ezgi birlikteydik. Kanımca bu coğrafyanın ortak dili müzik. 

Hafta sonu akşam güneşin sofrasında dil müzikti yine. Bizden Mazlum Çimen ve Cahit Berkay, Güvenç Dağüstün ile Midilli’den sanatçılar barış yolcuları olarak bizimleydi.

Mazlum Çimen “Hızla kirlenen bu dünyada ve zamanda kardeşliğin daha da önemli olduğunu düşünüyorum. Bizler ancak kardeş bildiklerimizle el ele vererek bu örgütlü kirliliğin karşısında durabiliriz” diyordu.

Ardından seslendirdiği bir Metin Altıok bestesiydi: “Koyup zarfın üstüne, üstünü acıyla pulladım/ Sana bir sevinçlik menevişli pul yolladım/ Son kuşlarımdı bunlar, dedim telef olmasın / Geçti artık göğsümde Kuş barınmaz anladım”. Hatırlatmakta yarar var, bu beste şimdi Ege Barış ve İletişim Derneğinin başkanı olan Zeynep Altıok’un hazırladığı ‘Anka / Metin Altıok Şiirlerinden Şarkılar’ albümü için 2014 yılında bestelenmişti. 

Cahit Berkay barış düşünü her daim müziğiyle, dayanışma ile hayata geçiren bu coğrafyanın insanlığa armağanı bir değerimiz. Gecede yeniden paylaştığı “Kardak Zeybeği” bestesi bu bağlamda önemli.

Benim de halen genel sekreterliğini yürüttüğüm Ege Barış ve İletişim Derneği, çeyrek asır önce Dikili Eski Belediye Başkanı Osman Özgüven döneminde kurulmuştu. Her iki kardeş dernek Ege’nin iki yakasından barış belediyeciliği temsilcileri ile bugünlere geldi. Hafta sonu buluşmasında geçmiş dönem Bergama, Didim, Çankaya Belediye Başkanları Mehmet Soysalan, Bülent Tanık, Sefa Taşkın, Mehmet Gönenç ile Midilli’nin geçmiş belediye başkanları ile Yeni Belediye Başkanı Stratis Pallis, Apostolos Komninakas, Alekos Evangelinos, Panagiotis Christofas ve Sniparksi Derneği Başkanı Paris Vounatsis da oradaydılar: Barışın bir heves değil geçmişten geleceğe bir mirası olduğunu kanıtlarcasına...

Kapı vizesi ile geçtiğimiz yaz Yunanistan’a geçişlerin kolaylaşması, iki ülke halklarının gündelik hayatta benzerliklerine dair farkındalıklarını zenginleştirerek Ege Denizi’nin bir barış denizi olmasına dair umutları artırıyor. İki dilde aynı ezgiler ile coşup hüzünlenen, evlerinde benzer yemekler tüten dünyada kaç halk vardır bilemedim.

İki yıl önce İzmir Büyükşehir Belediyesinin Midilli feribot seferleri başlatması çok değerliydi. Önümüzdeki yıl Dikili/ Midilli seferlerinin başlayacağını duyurdu Midilli Belediyesi. Üstelik Aliağa da gündemde. Yüzsen geçilecek bu yakın kentler yüzyıllık özlemi giderme yolunda yol alıyor.

Dünyanın çokça ülkesini gezdim, kendi evimde şehrimde hissettiğim hangisi derseniz Yunanistan! Dile kolay; önce Bizans sonra Osman'da neredeyse bin yıldır bir arada yaşanmışlık var. Peki bu ayrılık neden?

Coğrafya belki kader ama barış bir tercih. Çocuklara ve doğaya bir borcumuz varsa eğer barış olmadan karşılamak asla mümkün değil.

Sağlıcakla kalın.