Patlayan doğal gaz mı, sistem mi?

Isparta, Balıkesir, Gaziantep, Çorum, İstanbul, Kocaeli… Son aylarda bu illerde doğal gaz birikmesine bağlı patlamalarda onlarca insan hayatını kaybetti veya yaralandı. Doğal gaz patlaması, gazın havayla karışarak yanıcı bir karışım oluşturması ve ardından bir kıvılcım ya da ateş kaynağıyla temas etmesi sonucu gerçekleşiyor. Bu durum çoğunlukla dağıtım şirketlerinin sistemsel, kullanıcı odaklı kontrol mekanizması ya da teknik eksikliklerden kaynaklanıyor. Gaz kaçağı, hatalı kurulum, cihaz arızaları ve havalandırma eksikliği patlamaların başlıca sebepleri arasında. Doğal gaz borularındaki çatlaklar, bağlantı noktalarındaki gevşemeler ya da gazlı cihazlardaki bakımsızlık, kontrolsüz, izinsiz montaj ve arızalar gaz kaçağına neden olabilir. Biriken gaz, bir kıvılcımla temas ettiğinde patlama riski doğar. Sızıntı sırasında havaya yayılan gaz, hava ile birbirine karışır. Karışım, 5-15 arasında bir orana geldiğinde ise doğal gaz iyice sıkışarak statik elektrik kıvılcımında bile patlayabilir. Sızıntı, cihazdan veya ekipmandan kaynaklanabileceği gibi bakımsızlıktan da olabilir.

DOĞAL GAZ PATLAMASINA NE NEDEN OLUR?

Doğal gaz ocağı, soba veya doğal gazla çalışan herhangi bir cihaz yanlış kullanıldığında, eve uzanan doğal gaz hattının eski, hasarlı veya paslı olması, doğal gazla çalışan herhangi bir cihazın arızası durumunda, kazanın, kombinin ve cihazların bakımı düzgün yapılmadığında doğal gaz patlamasına neden olabilir. Doğal gaz kaçağında sızıntının anlaşılması normal şartlar altında zor olur. Bunun nedeni, doğal gazın kokusuz bir yapıya sahip bir gaz türü olması. Ancak bunu ortadan kaldırmak için ev tipi kullanımlarda doğal gazın içerisine özel bir kimyasal madde eklenerek çürük sarımsak ya da çürük yumurtaya benzer bir koku duymamız sağlanır.

KONTROLLER ÜCRETSİZ OLMALI

Kış geldi, sıcaklık derecelerinin düşmesiyle birlikte doğal gaz kullanımında artış yaşanıyor, denetimlerin daha etkin ve halkın güvenliğini öncelik alan bir şekilde sıklaştırılmalı ve ücretsiz olarak yapılması gerekli. Basınç ve debi artışlarının yaşandığı durumlarda tüm tesisat bileşenlerinin, özellikle gaz sızıntısı riskine karşı düzenli olarak kontrol edilmeli. Dağıtım şirketleri kendi şartnamelerine göre, doğal gazın ilk devreye alınmasında gerekli kontrolleri yapmakta ancak yıllık kontrol ve denetimleri yapmıyorlar. Şebekenin tüm bileşenleri buna bina iç tesisatları da dahil edilerek kaza-olay-risk analizleri yapılmalı. Bu analiz ve kontroller, herhangi bir yasal çerçeve ile belirlenmemiş olup gazın güvenli kullanımı sadece nihai tüketicinin duyarlılığına bırakılmış durumda. Ulusal düzeyde geçerli ve uygulanması zorunlu olan doğal gaz şebekelerinin periyodik kontrol ve denetimleri yasal bir statüye kavuşturulup meslek odaları, üniversiteler ve yerel yönetimler tarafından gerçekleştirilmesi sağlanmalı.

SORUMLU BAKANLIK

Emek-sermaye ilişkisinin modern kent organizasyonu içinde en yüksek sosyopolitik içerik ve biçimleri kazanabilmesinin bir nedeni, kentin bizzat kendisinin bir ‘sermaye birikimi’ mekanı olarak örgütlenmesi. Doğal gaz hattında meydana gelen kaçakların altyapı hatlarında birikmesini engellemek ve deşarjı yerel yönetimler tarafından imalat aşamasında sağlanmalı. Özel şirketlere geniş serbestlik tanıyarak kamusal hizmetleri paralı hale getiren, düzenlemeleri halkın güvenliğinden ziyade şirketlerin çıkarlarına göre şekillendiren bu politikalarda sorumluluk Enerji ve Tabii Kaynaklar Bakanlığında.