Nar: Sağlık, barış, esenlik

Bize ne anlatır sorusunu bağrında taşıyan bir meyve: Nar...

Kutsal kitaplar, mitoloji, kadim tıp metinleri ve edebiyatın buluştuğu bir meyve: Nar.

Hipokrat’ın reçeteleri arasında önemli bir yer tutar. Çok yüksek antioksidan içeriği sayesinde hücre yenilenmesini destekler ve bağışıklık sistemini güçlendirir. Öyle ki antioksidan kapasitesi yeşil çaydan daha fazladır. C vitamini, K vitamini, folik asit ve B vitaminleri içerir. Ayrıca potasyum, kalsiyum ve demir gibi mineraller de narın besin değerleri arasındadır.

Yılın en uzun gecesi dünyanın kadim kültürlerinde geleneksel olarak kutlanır. Misal İran'da aileler şiir ve kırmızı şafağın ve yaşamın sembolü nar ile karşılar 21 Aralık ‘Yalda’ gecesini.

Bazı kültürlerde ise yeni yıl nar ile karşılanır. Misal Ermeniler için yılın bereketli geçmesi adına evin eşiğinde kırılıp etrafa saçılan bir meyvedir nar. Bereket umudu ile yeni açılan iş yerlerinin eşiğinde de nar kırarlar.

Kuran, İncil ve Tevrat’tan antik Mısır metinleri ve Yunan mitolojisine önemli yer tutar. 

Arapçada ‘nar’, ateş anlamına gelir. Kuran-ı Kerim’de, Rahman suresinde cennetin meyvesi olarak anılır.

Yahudilerde de özel bir anlamı var narın. Doğruluğu simgeler ve Adem ile Havva’nın cennetten kovulmalarına neden olan meyvenin elma değil nar olduğuna inanılır. 

Nar hüznün ve umudun, bir o kadar da barışın meyvesidir. Hrant Dink’in katledildiği kaldırımda her 21 Ocak’ta nar kırıyor barış düşçüleri. Geçtiğimiz yıl Yönetmen Emin Alper, “İnsanlığın hikayesi değişmek zorunda ve onu biz değiştireceğiz” diyordu nar bırakılan kaldırımda.

“Narın bahçesine bir hoyrat girse/ tenden önce dile yoksulluk düşer” diyor ya ‘Nar’ şiiri ile Haydar Ergülen, o yoksulluk ruhumuzu köreltiyor. Oysa umut, barış ve direngenliğe dair nardan öğreneceğimiz çok şey var. 

Bizim kuşağın okul yıllarında ‘Yerli Malı Haftası’ meyveler ile karşılanırdı. Nar vazgeçilmezdi. Yine kışın hasta ziyaretlerinde nar götürülürdü. Nar hayatın, refahın, bereketin, evliliğin, çok sayıda taneleri ile doğurganlığın sembolüdür.

Yunan mitolojisinde nar, Şarap Tanrısı Dionysos’un akan kanından fışkırmıştır.

Nar edebiyatta aşkın meyvesidir. “Ne kadar seviyorsun dersen; ‘Nar’ kadar derim. Dışımdan bir ben görünürüm. İçimden binlerce sen dökülür” demiş Attila İlhan.

Eski Mısırlılarda “Dünyanın ilk meyvesi olarak kabul edilir nar” ve mezarlarında, gömülen nesneler arasında nara da rastlanır. Narın ölen kişiye ikinci yaşamı getireceğine inanılırmış Eski Mısır’da.

Yahudi inancına göre nar, doğruluğu da simgeler. İbranilerin kutsal kitabında nar ‘rimmon’ olarak adlandırılır. Narın içindeki 613 adet tanenin, Tevrat’taki 613 mitzvot’a (emir) karşılık geldiğine inanılır ve Yahudilerin yılbaşısı (Roş Aşana) bayramında baş köşede nar vardır.

Yine Zerdüştlerin evlilik ritüelleri ve çocukların takdis törenlerinde nar kullanılır. “Tüm yıl boyu yeşil kalan nar ağacı ruhun ölmezliğini; bir tek nardaki yüzlerce tane de refah ve zenginliği simgeler.

Hristiyanlıkta ise nar, bakire Meryem ile özdeşleştirilir. Dini resimlerde Meryem Ana’nın kucağındaki çocuk İsa genellikle elinde taneleri görünen nar ile resmedilir. 

Ve türkülerimiz: ‘Nar ağacı narsız olur mu?​’, ‘Kağızman’a ısmarladım nar gele nar gele’ ve daha niceleri.  Ve elbette Neşet Ertaş’ın unutulmaz türküsü: “Nar tanesi tanesi de, seviyom nar danesi, Güzellerin içinde de, Sevdiğim bir tanesi”

Bize ne anlatır sorusunu bağrında taşıyan bir meyve: Nar...

Bir yıl daha sönümlenirken, yeni yılda insanlık için barış, aşk, sevgi, umut adına nar gibi olmayı diliyorum.

Sağlıcakla kalın.