‘Şehrin İtirazı’*: 14. Bursa Fotofest Fotoğraf Festivali

Yoğun bir koşturmaca arasında, 20-23 Aralık tarihleri arasında kendimi 14. Bursa FotoFest'te buldum. Festivalin başlığı, aynı zamanda bu yazının da başlığı oldu. Günlük hayatta o kadar çok şeye itiraz ederiz ki, bir şehrin itiraz etmesi toplumsal hassasiyetlerin, ekonomik önceliklerin, çevresel kaygıların ve yerel kimliğin korunması açısından büyük önem taşır. Ancak bu itirazı sanatın ve fotoğrafların gücüyle dile getirmek nasıl olur? Bu sorularla dolaştım festivalde.

FESTİVALİN GENEL YAPISI

Türkiye’nin en kapsamlı fotoğraf festivali olarak 14 yıldır devam eden Bursa FotoFest, bu yıl da izleyicilerini fotoğrafa doyuruyor. Küratörlüğünü Akademisyen ve Eleştirmen Laleper Aytek’in üstlendiği festival, 20 Aralık ile 20 Ocak tarihleri arasında, şehrin 10 farklı mekanında gerçekleştiriliyor. 33 solo sergi ve açık çağrı ile seçilen 100 fotoğrafçının grup sergisi festival kapsamında yer alıyor. Sergiler, Tayyare Kültür Merkezi, Merinos Atatürk Kongre ve Kültür Merkezi, UNESCO Meydanı, Nilüfer Pancar Deposu, Bursa Devlet Güzel Sanatlar Galerisi, Bursa Kent Müzesi, Zindan Kapı ve BAOB Sergi Salonu gibi şehrin önemli merkezlerinde sergileniyor. Ayrıca festival boyunca söyleşiler, atölye çalışmaları ve portfolyo değerlendirmeleri de düzenleniyor.

KADIN FOTOĞRAFÇILARIN AĞIRLIĞI

Festivalin açılışında Laleper Aytek, sevindirici bir bilgiyi paylaştı. Bu yıl festivalde çağrılı fotoğrafçıların yüzde 61’inin kadınlardan oluştuğunu, açık çağrı ile katılanların ise yüzde 55’inin kadın olduğunu belirtti.

SERGİLEME VE MEKANLAR

Sergiler, mekanların durumuna göre özenle düzenlenmiş. Karma sergilerde fotoğraf boyutları, çerçeveleme ve sunum tarzları farklılıklar gösteriyor. Bu, hem izleyicinin ilgisini çekiyor hem de katılımcıların bireysel özelliklerini yansıtıyor. Geleneksel beyaz duvarlardan ve tek tip çerçeveden uzaklaşılarak, fotoğrafların özelliklerine uygun sergileme tarzları benimsenmiş.

Solo sergilerde de benzer bir anlayış mevcut. Fotoğraflar, öncelikli olarak izleyicinin dikkatini çekiyor; merak edenler için fotoğrafçının ismi ve eserle ilgili kısa bilgiler yer alıyor. Ancak mekanların bazı durumlarda daha büyük olması gerektiği düşüncesini uyandırıyor.

Sergilerde kent, birey, çevre doğa mimari, kaos, günlük yaşam, nostalji gibi konular öznel ve toplumsal yaklaşımlarla ele alınıyor. Soyut, belgesel ve kavramsal yaklaşımlar bazen iç içe bazen yan yana yer alıyor.

ULUSLARARASI KATILIM VE GENÇLERE FIRSAT

Festivalin eksikliklerinden biri, uluslararası katılımın düşük seviyede olması. Ancak daha erken başlayan planlamalar ve artan bütçeyle bu eksikliğin giderileceğini düşünüyorum.

Diğer bir dikkat çeken nokta, gençlere verilen öncelik. Genelde “ustalara saygı” sergileri büyük yer kaplarken, bu festivalde bu alanlar genç fotoğrafçılara açılmış. Bu karar, festivale daha dinamik ve yenilikçi bir hava katmış.

KÜRATÖRÜN MESAJI

Küratör Laleper Aytek, festivalin üç ana eksende kurgulandığını ifade etti:

Sürdürülebilirlik: Türkiye'nin ulusal ve uluslararası alanda bilinen bir festivali olarak devam etmek. Yaygınlık: 10 farklı sergi mekanında etkinlikler düzenlemek. Görünürlük: Genç fotoğrafçılara öncelik vererek, onların sesini duyurmak.

Aytek, “Festivalin, adı konulamayan duygulara, kişisel itirazlara ve yeni ufuklara kapı açmasını umuyoruz” dedi.

FESTİVALİN İLHAM KAYNAĞI

 Feride Çiçekoğlu’nun Şehrin İtirazı adlı romanı. Çiçekoğlu, festivalin temasıyla ilgili şu sözleriyle dikkat çekti: “Şehrin İtirazı, bir kitap olarak sakin bir uykuda yatarken, festival sayesinde yeniden doğdu. Bu etkinlik, şehrin itirazının en güzel ifadesidir.” Sanatın ve fotoğrafın bir araya gelerek toplumsal mesajlar vermesi, festivalin anlamını daha da derinleştiriyor.

YEREL YÖNETİMLER VE KÜLTÜR-SANATIN ÖNEMİ

Antidemokratik uygulamaların yerel yönetimlere yansıdığı bir ortamda, böyle bir festivalin gerçekleştirilmesi büyük bir başarı. Festival, 14 yıl önce AKP belediyesi tarafından başlatılmış olsa da, CHP’li Bursa Büyükşehir Belediyesi tarafından sahiplenilerek sürdürülmesi önemli. 14 yıl önce AKP’li belediye döneminde başlatılan ve her yıl başarıyla bir sonraki yıla devredilen festivale sahip çıkarak gelenekselleşmesini sağlayan CHP’li Bursa Büyükşehir Belediye Başkanı Mustafa Bozbey Bursa Kent Konseyi Başkanı Prof. Dr. Ertuğrul Aksoy, Bursa Kent Konseyi Genel Sekreteri Elvan Atay Özkan, BUFSAD Başkanı Tarık Akkurt, belediye yöneticileri ve Küratör Laleper Aytek’in çabalarını takdir etmek gerekiyor.

Belediye Başkanı Mustafa Bozbey’in açılışta yaptığı konuşmada, şehrin sanatla buluşturulmasına dair vurguları dikkat çekiciydi:

“Sanata yapılan her yatırım, insanlığa yapılan bir yatırımdır. Haydi, Bursa’nın itirazını dinleyelim, hikayelerini keşfedelim. Her fotoğraf karesinde yeni bir dünyaya adım atalım.”

SON SÖZ

Şehrin İtirazı, yalnızca bir festival teması değil, aynı zamanda sanat ve toplumun ortak bir sesi olarak yankı buluyor. Bu festival, hem sanatseverleri hem de toplumun farklı kesimlerini bir araya getiren dinamik bir platform olmuş. Umarım, Bursa’nın bu güçlü sesi uzun yıllar boyunca devam eder. Yankıları diğer şehirleri de harekete geçirir.

*Şehrin İtirazı: Feride Çiçekoğlu’nun romanının isminden alınmış.