Sosyal medya paylaşımları işten atmaya gerekçe olur mu?

SORU: İyi günler. Çalıştığım iş yerinde ücretlerimiz ödenmiyordu. Biz de bunun üzerine iş yerinde eylem yaptık. Ben de bu eylemi kendi sosyal medya sayfamdan paylaştım. Eylem fabrikanın kapısı önünde yapıldı. Bununla ilgili insan kaynakları benden savunma istedi. Bu sebeple beni işten çıkarabilirler mi?

CEVAP: İyi günler. İşçilerin iş yerleri ile ilgili olarak paylaşım yapmaları ile ilgili özel bir sınırlama yoktur. Ancak üretim yerinden paylaşım yapılması bazı sorunları içermektedir. Bu paylaşımların işverenin know how sırlarını gösterme riski taşıması, gizlilik içermesi gereken bilgileri ifşa edebilme ihtimali olduğu için genellikle iş sözleşmesi ile yasaklanmakta veya işçiye bu konu ile ilgili özel sözleşme imzalatılmaktadır.

Ayrıca, işçinin çalışma saatleri içinde sosyal medyayı kullanması işini yapmasını engelleyecek ve iş yerinde çalışma düzenini olumsuz olarak etkileyecek nitelikte ise bu durum da işverene geçerli nedenle iş sözleşmesinin fesih hakkını vermektedir. Yargıtay, mesai saatleri içerisinde sosyal medya ve özellikle internet üzerinden yazışma programlarının kullanılmasını feshe konu somut durumun niteliği bakımından değerlendirmektedir. Yargıtay 9. Hukuk Dairesi bir çok kararında; sosyal medya kullanımının performansı etkileyecek derecede yoğun olduğunun ve işverenin performans düşüklüğüne işçinin sosyal medya kullanımının sebebiyet verdiğinin ispatı halinde bu durumun işverene geçerli nedenle fesih hakkını yani işçinin kıdem tazminatının ödenerek iş sözleşmesinin feshedilmesi yönünde karar vermektedir. Bu durumda işçinin şartlarının bulunması halinde (İş yerinde en az 30 işçi çalışması ve işçinin en az 6 aylık kıdeminin bulunması gibi) her zaman feshin geçersizliğini isteme ve işe iade davası açma hakkı vardır.

Ayrıca, işverene ait isim ve markanın itibarının korunması da sosyal medya paylaşımları açısından kısıtlanabilecek hususlar kapsamına girmektedir. Bunun dışında işvereni eleştiren, iş yeri uygulamalarını eleştiren uygulamalar ifade özgürlüğü kapsamında ele alınır. Burada ölçüt, makul “eleştiri” sınırını aşmamaktır.

Uygulamada, mahkemeler ayrım yapmakta ve sosyal medya paylaşımının ne olduğuna göre iş sözleşmesinin haklı nedenle feshine veya iş sözleşmesinin feshinin geçerli olduğuna karar verebilmektedir.

İşçilerin ifade özgürlüğü hakkını kullanması açısından ise uygulamada en çok tartışma yaratan husus uygulamada da  iş yerinde işçinin yöneticiler veya iş yerindeki olumsuz uygulamalar hakkında yaptığı sosyal medya paylaşımlarıdır. Burada da her bir somut durum açısından mahkemeler ayrı değerlendirme yapmakta ve bu durumu işçinin sadakat yükümlülüğü açısından değerlendirilmektedir. Uygulamada da işverenler genellikle iş yerine ilişkin paylaşımları işçinin sadakat yükümlülüğünü ihlal ettiği sebebi ile haklı nedenle feshederek kıdem ve ihbar tazminatı ödememektedir. Örneğin, işçi iş yerindeki olumsuz bir durumu eleştirirken hakaret içeren ifadeler de kullanmış ise bu durumda, haklı nedenle fesih yapılmasını Yargıtay uygun bulmaktadır. Yargıtay, paylaşımların hakaret içerip içermediğine, işverenin ticari itibarını zedeleyip zedelemediğine bakmaktadır. Dolayısıyla sizin paylaşımınızın içeriği ve ne yazdığınız bu açıdan önemlidir.

İşçinin sosyal medya paylaşımlarının ifade özgürlüğünü ihlal etmiş olduğuna yönelik bir başvuru ile ilgili olarak Anayasa Mahkemesi, önüne gelen bir başvuru ile ilgili olarak, işçisin iş sözleşmesinin haklı nedenle feshedilmesinin işçinin ifade özgürlüğünün ihlal ettiğine karar vermiştir. (Başvuru no: 2019/976)

Anayasa Mahkemesi kararında, “Başvurucu, eldeki başvuruya konu paylaşımında genel nitelikli “yönetici” kavramını kullanmış ancak sözlerinin belirli bir kimseyi hedef aldığına yönelik herhangi bir ifade kullanmamıştır. Derece mahkemelerinin başvurucunun asıl amacının kurum yöneticilerini küçük düşürmek olduğunu kabul etmesi ancak başvurucunun kullandığı kelimelere onun verdiği anlamın ötesinde anlamlar yüklemesi ile mümkün olmuştur. Başvurucunun kullandığı ifadelere onun verdiği anlamın ötesinde bir anlam yüklenmemelidir...  Kaldı ki başvurucu, kullandığı ifadelerde taşeron işçilere yönelen baskının ancak “Yöneticilik ve insanlık vasıfları taşımayan kişiler” tarafından yapılabileceğini iddia etmiş; eleştirilerini abartılı bir şekilde ortaya koymuştur. Anayasa Mahkemesi pek çok kararında ifade özgürlüğünün bir dereceye kadar abartıya hatta kışkırtmaya izin verecek şekilde geniş yorumlanması gerektiğini kabul etmiştir... Nihayetinde derece mahkemeleri, somut olaya konu ifadelerin iş akdinin feshedilmesi gibi son derece ağır ve en son çare olarak düşünülebilecek bir müdahaleye başvurmayı gerektirir nitelikte olduğunu yukarıda yapılan açıklamalar çerçevesinde objektif ve ikna edici bir biçimde ortaya koyamamıştır.”

Ancak, Yargıtay kararlarında yukarıda da değindiğimiz üzere her bir somut durum ayrı değerlendirilmektedir. Örneğin sosyal medya üzerinden yapılan paylaşımların iş yerinde olumsuzluklara yol açanlarını; cumhurbaşkanına hakaret içeren paylaşımları geçerli nedenle fesih olarak kabul etmiş; eleştiri sınırını aşan ve işverenin kurumsal itibarını zedeleyici nitelikte paylaşımları da haklı fesih nedeni olarak kabul etmiştir.  

Sonuç olarak yapmış olduğunuz paylaşımların bu açıdan makul eleştiri niteliğinde olduğunu, iş yeri uygulamalarını eleştirdiğini belirtmeniz önemlidir.