Siyasallaşmış yargılama ve kurbanını lime lime etmek

Siyasallaşmış yargılama süreçlerinin rejim inşasının manivelası olarak iş gördüğü zamanlar, o döngünün içinde yer alanların da kaçınılmaz olarak, geçilen her aşamada biraz daha fazla dönüştüğü zamanlar oluyor.

Franz Kafka’nın, bundan 110 yıl önce yayımlanmış en popüler eseri ‘Dönüşüm’, Gregor Samsa’nın bir sabah kendisini dev bir böceğe dönüşmüş olarak bulmasıyla başlar ve öykü boyunca Samsa’nın geçirdiği değişimlerin izini süreriz. Dönüşüm, modern toplumun bireyi getirdiği hali resmeden bir sistem eleştirisi içinde hareket eder.

İstanbul Büyükşehir Belediye Başkanı Ekrem İmamoğlu ile Şişli ve Beylikdüzü belediye başkanlarının aralarında bulunduğu çok sayıda ismin tutuklandığı dava sürecinin adliye boyutunu, uykusuz bir gün şeklinde yaşarken, tanıklık ettiğimiz manzara Kafkavari izler taşıyordu.

Daha savcılık ifadeleri tamamlanmadan, öne çıkan isimlerinin tutuklama talebiyle sulh ceza hakimliklerine sevk edildiği notu, önce bir WhatsApp mesajı şeklinde, sonra da dava resmi evrak şeklinde bize de ulaştı. Ama, karar iktidara yakın basın organlarında ve sosyal medyada haber olduktan sonra. Sadece biz değil, avukatlar açısından da durum buydu.

Soruşturmanın hedefindeki isimlerin bir an önce tutuklanmasına ilişkin oluşturulmuş şehvetli havanın girdabında İmamoğlu’nun tutuklandığı bilgisinin servis edilmesi ve sonrasında yaşananlar aynı ‘dönüşüm’ sarmalarının sonuçlarını içeriyordu. İktidara yakın ajanslar ve basın kurumları üzerinden İmamoğlu’nun tutuklandığı ve İmamoğlu hakkında “terör” iddiasıyla yürütülen soruşturma kapsamında ise adli kontrol kararı açıklandığı öne sürüldükten sonra, iktidar medyası içinde İmamoğlu’nun cezaevine gönderildiğini öne sürenler bile oldu. İmamoğlu’nun avukatları, kendilerine tebliğ edilmiş bir karar olmadığını belirtirken, İstanbul Cumhuriyet Başsavcılığından gazetecilerin yer aldığı WhatsApp grubuna şu mesaj atıldı: “Arkadaşlar halen sorgu devam ediyor. Sorumsuzca haber yapmayalım. Gerek terör gerek yolsuzluk sorgusunda henüz karar açıklanmamıştır.” Bir süre sonra, “terörden” sorumlu İstanbul cumhuriyet başsavcı vekili de şunu yazdı: “Hâlâ tutuklandı diye haber geçiyor bazı yerlerde, bu haberlerin soruşturmaya zarar verme amaçlı olduğu değerlendirilmiştir, tekrardan uyarıyorum, benim açıklamam dışındakilere itibar etmeyin.

Faşist uygulamaların kurumsallaşmaya doğru gittiği bir süreçte yargı bir manivela işlevi görüyorsa, onun içindeki aktörlerin de, eski halleriyle kalamayacağı diyalektiğin kaçınılmaz yasasıdır.

Türkiye’de son 15 yılda, muhalefete ait belediyelere üst üste üç kez kayyım atanması dahil, siyasetin dizaynı aşamasında yargılama süreci başat bir mekanizma işlevi görüyorsa, onu yargı bürokrasisinden oluşan aktörleriyle kamuoyu oluşturma sürecinin iktidar medyası ayağını oluşturanlar arasında yer yer birbirinin ayağını basan bir yarışın baş göstermesi sürecin bir dinamiğidir. Histerik bir halde, hedefindeki kurbanı lime lime etmeye girişen aktörler, bu süreçte birbirlerini yiyen bir dönüşümün nesnesi haline de gelebilirler. Öznenin daha yukarıda durduğunu sorgular sürerken devletin zirvesinden art arta atılan tweetlerle görmüştük zaten.

Samsa’nın dev bir böceğe dönüşme halini, bu soruşturma sürecinde toplam bir sistemin böcekleşmesi olarak düşünmek daha yerinde olabilir. Bu dosyada bunu gösteren sayısız örnek var. Bunlardan biri, “Kent Uzlaşısı” kapsamında gözaltında alınan Reform Vakfı Direktörü Mehmet Ali Çalışkan’ın, emniyet ifadesinde söyledikleriyle açığa çıkanlardı. ‘Şüpheli ifade tutanağı’ndaki tashihli haliyle tam ifade şöyle: “Ayrıca yukarıda bahsettiğim Almanya ülkesinde gerçekleşen Azad Barış’ı ilk gördüğüm etkinliğe Cumhurbaşkanı baş danışmanı Mehmet Uçum, gazeteci Oral Çalışlar, AK Parti MKYK üyesi bazı isimler ve DEVA, GELECEK gibi partilerin yöneticileri de vardı.” Kim neye göre suçlu, kim neden suçlu değil?

Çıkan kararın siyasal sonuçları ve soruşturma süreci boyunca ülke genelinde, üniversitelerde ve önemli kent meydanlarında yaşananlar, öğretici bir siyasal tablonun somut örnekleri olarak başka bir yazının konusu olsun.