Gelişmelerin kısa bilançosu

FETÖ operasyonları her kesim ve sorunun temelsiz iddialarla içine dolduruldukları torba davalarla yürütülüyordu. Şimdilerde ise “adam” sırtladığı heybeyle benzer bir role soyunmuş durumda. Ona yavaşlatan ve bazen de fren yaptıran ise kitlelerin sokaklardaki ve meydanlardaki gücü. Bu güç onların uykularını kaçırıyor. Örneğin Hürriyet’te Selvi CHP lideri Özel’in “Sokak Çağrısı”nı hata olarak görüyor: “Devletimiz ikinci bir Gezi’ye imkan vermeyecek kadar güçlü. O nedenle diyorum ki bu kez yeni bir Gezi çıkaramayacaklar, bu kez başaramayacaklar.” diye yazmakta. Oysa kitlesellik, süreklilik ve yaygınlık olarak Gezi zaten çoktan aşıldı. Üstelik bu mücadele eksikleri tamamlandığında daha da yaygınlaşıp, süreklilik kazanacağının tüm belirtilerini üzerinde taşıyor. Pazar günkü miting ve devamında gelecekler ülkenin yakın dönemdeki kaderini çizecek öneme sahip.

Burada biraz eylemlerin içeriğini değerlendirmek gerekiyor. Başta gençler olmak üzere sokakları, alanları dolduranlar doğrudan politik taleplerle eyleme başladılar. Seçme ve seçilme hakkının gasp edilmesi, diploma iptali, gözaltı ve tutuklama bu eylemlerin temel itici gücü oldu. Dikkat edilirse eylemlerde neredeyse hiçbir ekonomik talep ileri sürülmedi, gündeme getirilmedi. Evet, halkın yaşadığı derin yoksulluk, hayat pahalılığı, zamlar, düşük ücret ve maaşlar, gençliğin ekonomik sıkıntıları halkın ve gençliğin tepkisinin bu denli hızlı ve yaygın olmasında kuşkusuz bir rol oynadı ama bunların dile getirilmesi eylemlere damga vuran etkenler olmadı. Eylemlere çerçevesi sınırlı olan doğrudan politik talepler damga vurdu. Bu kadar derin yoksulluğun, sefaletin ve açlığın yaşandığı bir dönemde halkın doğrudan politik taleplerle hareketlenmesi kuşkusuz ileri bir tutum ve bunun devam etmesi gerekir. Ama nasıl?

İşçi ve emekçi hareketleri genellikle ekonomik taleplerle başlar. Bu başlangıç harekete daha geniş kesimlerin katılmasını, yayılmasını sağlayan bir etkendir. İstenir ve çaba gösterilir ki hareket politik alana doğru genişlesin, işçi ve emekçi halkın demokrasi, özgürlükler ve sosyal haklar için daha genel taleplerini dile getirsin, giderek iktidarı değiştirmeyi hedeflesin. Ama bu kez yol kısa tutuldu ve doğrudan politik taleplerle bir hareket başladı. Normalde avantaj olarak görülmesi gereken bu başlangıç, eğer ekonomik talepleri de içermezse, gençlik enerjini güçlü bir biçimde içermiş olsa da, bir süre sonra öfkenin yatışması, katılımın giderek zayıflaması gibi bir sonuçla da karşılaşabilir. Yakıcı ekonomik sorunları olan emekçi sınıfların taleplerinin kısa ve öz olarak harekete eklenmesi bir zorunluluktur. Eğer hareket daha genişleyip, yaygınlaşacak, tabanını güçlendirip, kararlı hale getirecekse işçi ve emekçi kesimlerin temel taleplerini de içermelidir. Yani hareketin ekonomik alana doğru genişlemesi değil, ekonomik alanı, talepleri içermesi gerekir.

Bu oldukça önemlidir ve bunu hareketi doğrudan politik taleplerden, ekonomik taleplere doğru “geri çekmek” olarak değerlendirmek ciddi bir yanılgı olur. Ayrıca sınırlı olan politik taleplerinde söz, basın, örgütlenme, Kürt Sorunu’nun demokratik çözümü vb. gibi ülkenin demokrasi ve özgürlük sorunlarının temel unsurlarına doğru gelişmesi gerekir. Ekonomik talepler küçümsenmemelidir: Ciddi dönüşümlere yol açacak her politik hareketin, temel ekonomik talepleri öne sürdüğü, eski ekonomik yapıyı değiştirmeyi hedeflediği ve o zemin üzerinde yükseldiği unutulmamalıdır. Ekonomik talepler harekete daha fazla kitlesellik, istikrar, genişlik ve yaygınlık kazandıracak, tereddütlü kesimlerinde harekete geçmesini sağlayacaktır. Bu başarıldığı takdirde doğrudan politika ile başlamanın avantajları daha güçlü bir zeminde kendisini ileri sürebilecek, amaçlarını gerçekleştirebilmek için daha elverişli bir pozisyonda olacaktır. Ülkenin içinden geçtiği ekonomik durum göz önüne alındığında bunun sağlayacağı avantajların önemi her halde anlaşılacaktır.

İşçi sınıfının mevcut tutumuna ilişkinde bazı noktaları tespit etmek gerekiyor. DİSK’in sınırlı katılımı, öğretmenlerin çabası dışında sendikalar ortada yoklar. Genel grev ve direniş çağrıları bu nedenle yankı bulmuyor. Elbette bunun propagandasını yapmaktan geri durmamak gerekiyor. Ama öncü ve mücadeleci işçi ve sendikacılara tabandan hareketi ve katılımı örgütleme konusunda büyük bir görev düşüyor. Yerellerde, fabrikalarda mücadele için toplantılar yapmak, platformlar oluşturmak, halk hareketine güçlü bir omurga sunmak için şimdi en uygun zaman değilse, uygun zaman ne zaman? Bakın gençler genel boykotlarıyla genel grev ve direniş çağrısı yapıyorlar, sizin içinde mücadele ediyorlar. Onların uzattığı el boş mu kalacak?

İktidarın Türk ve Kürt halklarını ayırma taktiğinin en azından şimdiye kadar boşa çıkarıldığını tespit etmek gerekiyor. Bunda hem Kürt politik hareketinin yaklaşımı ve olgunluğu, hem de CHP liderinin yaklaşımı etkili bir rol oynamıştır. Ve CHP için şu tespiti de yapmak gerekiyor: mücadele etmeye mahkumlar, yoksa akıbetlerinin ne olacağı, onlara nasıl bir gelecek biçildiği açık, seçik ortada. Eğer ülkede demokrasi ve özgürlüklerin egemen olacağı bir yönetim kurulacaksa, bunun Kürt halkının ileri sürdüğü talepleri karşılamaması düşünülemez. Tek adam rejimi halkları düşmanlaştırma, mücadelelerini ayrıştırma taktiği izlemektedir ama bu gerici taktik bir kısım “muhalif” ulusalcı, milliyetçi ögelerin iktidarın ayrıştırma politikasına desteğine rağmen etkili olmamaktadır ve olmayacaktır. Kitleler mücadeleye ve kader ortaklığına uyandılar. İlerici, devrimci, sosyalist kesimlerin onların önüne birleşik, ortak bir mücadele merkezi koymaları gerekiyor. Bu dönemde bunu yapmamak, bu yeteneği gösterememek tarihsel bir hata olacaktır.